Khôi phục JCPOA cần thiện chí

Mặc dù tuyên bố sẽ quay lại đàm phán với các quốc gia liên quan, nhưng căng thẳng giữa Mỹ và Iran vẫn gia tăng làm cho những dự định khôi phục JCPOA khó thành hiện thực.

Cả Iran và Mỹ đều lên tiếng kêu gọi nhau thể hiện thiện chí nhằm quay trở lại các cam kết của JCPOA. Nguồn: IRNA  

Mới đây, Mỹ đã đưa ra một loạt biện pháp trừng phạt mới nhằm vào chương trình máy bay không người lái của lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) với cáo buộc gây bất ổn tại khu vực. Tổng thống Mỹ Joe Biden cảnh báo, Washington sẽ “đáp trả” các hành động mà Iran đã tiến hành chống lại những lợi ích của Mỹ, trong đó có các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái.

Tuy vậy, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken mới đây cho biết Mỹ cùng Anh, Pháp và Đức đang tìm cách đưa Iran trở lại thỏa thuận hạt nhân mặc dù hiện chưa rõ Iran có sẵn sàng đàm phán một cách thực chất hay không. Ông Blinken cho biết: Các nước cùng Nga và Trung Quốc đều tin rằng việc Iran nối lại đàm phán hạt nhân là con đường tốt nhất và điều này phụ thuộc liệu Iran có nghiêm túc thực hiện hay không. Tuy nhiên, người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ cũng cảnh báo, nếu Iran không sẵn sàng đàm phán, Mỹ, Anh, Pháp và Đức sẽ cùng nhau cân nhắc mọi giải pháp cần thiết để ứng phó với vấn đề hạt nhân của Iran.

Trong khi đó, Iran nghi ngờ Israel và Mỹ có thể đứng sau vụ tấn công mạng hôm 26-10, gây cản trở việc phân phối nhiên liệu ở các trạm dịch vụ, gây tắc nghẽn giao thông ở những điểm giao thông huyết mạch tại thủ đô Tehran. Bộ Ngoại giao Iran Hossein Amirabdollahian cho rằng, động thái mới của Mỹ “phản ánh hành vi hoàn toàn mâu thuẫn của Nhà Trắng, vốn tuyên bố ý định trở lại thỏa thuận hạt nhân, song vẫn tiếp tục áp đặt trừng phạt”. Ông Amirabdollahian nhận định: “Tổng thống Mỹ Joe Biden chỉ cần ra một mệnh lệnh hành pháp thông báo rằng Washington đang tham gia trở lại thỏa thuận. Nếu Washington nghiêm túc về việc khôi phục thỏa thuận thì cần gì đến những cuộc đàm phán này”.

Tuần trước, Thứ trưởng Ngoại giao kiêm Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân Iran, ông Ali Bagheri Kani cho biết các cuộc đàm phán tại Vienna (Áo) giữa Tehran với các cường quốc về khôi phục thỏa thuận hạt nhân 2015 sẽ được nối lại vào cuối tháng 11. Các cuộc đàm phán bắt đầu từ tháng 4 tại Vienna đã đình trệ sau cuộc bầu cử Tổng thống Iran hồi tháng 6.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng tuyên bố sẵn sàng quay lại đàm phán với Iran để khôi phục JCPOA.

Hiện Mỹ vẫn lo ngại về việc Iran đang làm giàu urani ở mức gần với mức tinh khiết cần thiết để chế tạo vũ khí hạt nhân, các cường quốc phương Tây đã nhiều lần thúc giục Iran nối lại đàm phán, cảnh báo rằng cánh cửa ngoại giao sẽ không để ngỏ mãi mãi.

Về phần mình, Iran cáo buộc Mỹ vẫn muốn duy trì các biện pháp trừng phạt áp đặt và tuyên bố đây là điều “không thể chấp nhận” đối với Tehran. Đồng thời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh khẳng định các hoạt động làm giàu urani của Iran tồn tại lâu nay và vẫn luôn phục vụ mục đích hòa bình và dân sự, cụ thể hỗ trợ ngành y tế.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho rằng: “JCPOA nên được khôi phục nguyên vẹn như ban đầu. Bất kỳ sự bổ sung hay rút bớt nào cũng đều là không thể chấp nhận được đối với phía Iran. Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quan điểm này”. Đây có lẽ là điều kiện thỏa đáng nhất để JCPOA được phục hồi nếu các bên liên quan có thiện chí.

HN tổng hợp