Kỳ vọng gì về Hội nghị hòa bình Ukraine ở Thụy Sĩ ?

Hội nghị hòa bình Ukraine do Thụy Sĩ đăng cai tổ chức chính thức khai mạc hôm 15-6. Hội nghị được kỳ vọng sẽ đặt ra lộ trình để cả Ukraine và Nga tham gia vào tiến trình hòa bình trong tương lai, chấm dứt cuộc xung đột hiện nay ở quốc gia Đông Âu này. Tuy nhiên, việc thiếu sự tham gia của Nga đã khiến cho hội nghị này khó có cơ hội thành công.

Tổng thống Thụy Sĩ Viola Amherd (giữa) tại cuộc họp báo về hội nghị thượng đỉnh hòa bình Ukraine ngày 10-6. Ảnh: REUTERS

Theo thông cáo báo chí của Hội đồng Liên bang Thụy Sĩ, có 100 đoàn đại biểu, trong đó có 57 nguyên thủ quốc gia, sẽ tới tham dự hội nghị.

Phát biểu trước báo giới, Tổng thống Thụy Sĩ nêu rõ: “Những kỳ vọng về hội nghị này rất rõ ràng: chúng tôi muốn bắt đầu một tiến trình rộng rãi liên quan đến nền hòa bình lâu dài và bền vững ở Ukraine nhằm tạo điều kiện cho hội nghị thượng đỉnh hòa bình trong tương lai với sự tham gia của Nga. Điều đó sẽ chỉ thành công khi có sự tương tác của các quốc gia”.

Theo kế hoạch, hội nghị về Ukraine diễn ra trong 2 ngày 15 - 16/6. Trước đó, Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ cho biết nước này đã mời hơn 160 phái đoàn tham dự hội nghị, trong đó có các quốc gia thuộc Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7), Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) và một số tổ chức quốc tế. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida vừa tham dự hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển G7 là những nhà lãnh đạo G7 đầu tiên xác nhận sẽ tham dự hội nghị. Bất chấp hy vọng của Ukraine, Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ không tham dự, thay vào đó, Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ đại diện cho Mỹ.

Nga đã từ chối tham gia hội nghị thượng đỉnh tại Thụy Sĩ lần này, mô tả đây là một sự lãng phí thời gian. Sự vắng mặt của Nga kéo theo một số nước như Trung Quốc từ chối tham dự, với lý do các cuộc đàm phán hòa bình sẽ chẳng có ý nghĩa nếu không có cả Nga và Ukraine cùng tham gia.

Trong một tuyên bố, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nhấn mạnh: “Trung Quốc rất coi trọng hội nghị thượng đỉnh hòa bình Ukraine đầu tiên do Thụy Sỹ tổ chức và đã liên lạc chặt chẽ với phía Thụy Sĩ và các bên liên quan về cuộc họp kể từ đầu năm nay. Trung Quốc đã kêu gọi tổ chức một hội nghị hòa bình quốc tế được cả Nga và Ukraine công nhận, với sự tham gia bình đẳng của tất cả các bên cũng như thảo luận công bằng về tất cả các kế hoạch hòa bình. Nếu không, sẽ khó đóng vai trò thực chất trong việc khôi phục hòa bình”.

Theo đánh giá của giới chuyên gia, yếu tố không thể thiếu trong việc việc tổ chức một hội nghị hòa bình chính là sự tham gia của các bên chủ chốt. Sự vắng mặt của một trong các bên, trong đó có Nga đã phần nào làm giảm đi những kỳ vọng về bất kỳ sự đột phá nào tại hội nghị lần này.

Thực tế sự kiện ở Thụy Sĩ được xem là cách Ukraine thu hút sự ủng hộ và ít nhiều thống nhất được quan điểm chấm dứt xung đột, sau đó tiến tới đàm phán với Nga.

Nhưng trong những ngày qua, điều tích cực nhất cho Ukraine là các thỏa thuận an ninh với Mỹ và Nhật Bản. Trong khi đó khác biệt giữa Ukraine và Nga vẫn rất lớn.

Ukraine kiên quyết với kế hoạch hòa bình 10 điểm của Tổng thống Zelensky, trong đó có một số yêu cầu như Nga rút hết quân và trả lại lãnh thổ.

Ngược lại, trong tuyên bố mới đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Nga sẽ chấp nhận ngừng bắn và đàm phán, với điều kiện Ukraine rút khỏi bốn khu vực Matxcơva đã sáp nhập gồm Luhansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia.

Ngoài ra, lãnh đạo Nga cũng yêu cầu Ukraine từ bỏ nỗ lực gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

NGUYỄN TẤN tổng hợp