Liệu Iran tấn công Israel ?

Các quan chức Mỹ được cho là đã nói với giới truyền thông rằng Iran và các đồng minh dự kiến tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn vào Israel trong vài ngày tới.

Người dân Iran cầm ảnh ông Haniyeh hôm 31-7. Ảnh: EPA

Ông Haniyeh là một trong những nhân vật hàng đầu của Hamas - trụ sở tại Gaza - và là người đứng đầu văn phòng chính trị của phong trào này. Ông Haniyeh bị ám sát vào ngày 31-7 khi đang ở thủ đô Tehran - Iran. Theo Hamas, “một cuộc tấn công bằng tên lửa vào nơi ở của Haniyeh ở Tehran đã khiến ông thiệt mạng”.

Cả Hamas lẫn Iran đều đổ lỗi cho Israel về vụ tấn công và tuyên bố sẽ trả đũa. Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei nói rằng “nhiệm vụ của Tehran là trả thù cho ông Haniyeh và trừng phạt Israel nghiêm khắc”.

Đài CNN đưa tin chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đang “chuẩn bị cho hành động trả đũa của Iran đối với Israel”. Hành động này cũng có khả năng nhắm vào lực lượng Mỹ. Lầu Năm Góc và Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ được cho là đang bắt đầu chuẩn bị để bảo vệ Israel trước một cuộc tấn công tiềm tàng của Iran. Sự chuẩn bị này được cho là liên quan đến các tài sản quân sự của Mỹ ở vùng Vịnh, phía Đông Địa Trung Hải và Biển Đỏ.

Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan cho biết chính quyền Tổng thống Biden đang nỗ lực hết sức để ngăn chặn một cuộc xung đột rộng hơn trong khu vực và giảm căng thẳng thông qua ngoại giao.

Người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), chuẩn đô đốc Daniel Hagari, cũng tuyên bố trong một cuộc họp báo ngày 1-8 rằng các đối tác quốc tế của Israel đã tăng cường lực lượng của họ trong khu vực để giúp chống lại một cuộc tấn công có thể xảy ra.

Trong bài viết trên trang The Coversation, ông Ali Mamouri, chuyên gia về Trung Đông tại Đại học Deakin (Úc), nhận định vụ ám sát ông Haniyeh là sự leo thang nghiêm trọng trong khu vực vốn đang bất ổn và ngày càng thù địch này. Tuy nhiên, việc Iran phản ứng mạnh đến đâu sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố và một cuộc chiến toàn diện không phải là điều chắc chắn.

Theo chuyên gia Mamouri, chính sách đối ngoại của Iran đã áp dụng mức độ thực dụng cao, tính toán cẩn thận các hành động của quân đội và tránh bất kỳ điều gì có thể phát động một cuộc chiến tốn kém, với những hệ lụy về kinh tế, chính trị và an ninh.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là sẽ không có phản ứng mạnh mẽ từ Iran. Các đồng minh của Tehran, nhất là Hezbollah, có khả năng gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho Israel.

Một yếu tố khác là Iran vừa bầu chọn một chính phủ ôn hòa mới dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Masoud Pezeshkian. Nhà lãnh đạo này cho biết ông muốn ưu tiên cải cách chính sách đối ngoại của Iran để tạo ra một môi trường thân thiện hơn trong khu vực.

Điều này cũng có thể mở đường cho mối quan hệ tốt hơn với các cường quốc phương Tây, trong đó có Mỹ. Tuy nhiên, vụ ám sát ông Haniyeh đã đẩy chính phủ mới của Iran vào thế khó khi phải cân bằng giữa việc cần có phản ứng mạnh mẽ và mong muốn theo đuổi các cải cách ngoại giao và kinh tế.

NGUYỄN TẤN tổng hợp