Lo ngại về biến thể Omicron

Biến thể Covid-19 với những đột biến nặng mới được xác định có tên là Omicron đang gây ra cảnh báo và quan ngại trên khắp thế giới.

Hình ảnh trên kính hiển vi điện tử về SARS-CoV-2, vi-rút gây bệnh Covid-19, được phân lập từ một bệnh nhân ở Mỹ. Ảnh: REUTERS

Biến thể Omicron (biến chủng B.1.1.529) đã dẫn tới hàng loạt hạn chế đi lại tại nhiều quốc gia trong bối cảnh dấy lên lo ngại rằng, các loại vắc-xin Covid-19 hiện có sẽ không thể ngăn chặn được biến thể này.

Những trường hợp nhiễm Omicron đầu tiên được xác định tại Botswana ở châu Phi vào ngày 11-11, tiếp theo là các ca nhiễm bệnh được phát hiện ở Nam Phi chỉ vài ngày sau đó. Kể từ đó, theo các nhà dịch tễ học địa phương, Omicron được cho là gây ra 90% số ca lây nhiễm mới ở vùng Gauteng của Nam Phi.

Hong Kong đã ghi nhận trường hợp nhiễm Omicron đầu tiên vào ngày 25-11, trong khi Israel báo cáo ca mắc từ một du khách trở về từ Malawi vào ngày 26-11 và hiện đang theo dõi hai bệnh nhân nghi ngờ khác.

Biến thể mới này cũng đã “tấn công” châu Âu. Bỉ đã trở thành quốc gia châu Âu đầu tiên phát hiện ca nhiễm Omicron vào ngày 26-11. Phát hiện này đã gây báo động trên khắp châu Âu. Trong đó, Cơ quan An ninh y tế của Vương quốc Anh coi Omicron là “biến thể tồi tệ nhất mà chúng tôi từng thấy cho đến nay”.

Sau Nam Phi, Botswana, Hong Kong (Trung Quốc) và Bỉ, Anh hôm 27-11 cũng xác nhận 2 trường hợp nhiễm biến thể Omicron đầu tiên ở nước này. Nhà chức trách Anh ngày 27-11 xác nhận 2 ca lây nhiễm biến thể Omicron đầu tiên trong nước. Trong đó 1 ca được phát hiện tại khu vực Chelmsford, ca còn lại tại khu vực Nottingham. Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid cho biết sẽ làm tất cả những gì có thể để bảo vệ thành quả chống Covid-19 đến nay, kể cả siết chặt các biện pháp hạn chế. Số lượng lớn các đột biến của Omicron đã làm dấy lên lo ngại rằng, biến thể mới có thể kháng với các loại vắc-xin Covid-19 và phương pháp điều trị hiện có, đặc biệt là khi các loại vắc-xin hiện có đã được chứng minh là giảm dần hiệu quả theo thời gian đối với các biến thể khác được quan tâm.

Một yếu tố quyết định chính trong khả năng lây truyền của vi-rút là sự tiến hóa của các “protein đột biến”, những phần lồi cực nhỏ cho phép vi-rút tiếp cận và tấn công các tế bào vật chủ, gây nhiễm bệnh. Một chủng vi-rút, được phát hiện ở Nam Phi vào tháng 5-2020 và được gọi là Beta, có 3 đột biến quan trọng trong vùng tăng đột biến của nó, giúp biến thể có khả năng lây nhiễm cao hơn từ 20 đến 30%. Mặt khác, Omicron được cho là có ít nhất 32 đột biến.

Mặc dù Omicron đã tạo ra “làn sóng” gây rúng động lớn trên khắp thế giới, tác động đến thị trường chứng khoán toàn cầu và du lịch quốc tế nhưng vẫn còn nhiều điều cần phải tìm hiểu về biến thể mới này và mối nguy hiểm mà nó gây ra.

Hiện các nhà khoa học đã nắm khoảng 100 trình tự gene đầy đủ để xem xét vào ngày 25-11. Trưởng nhóm kỹ thuật của WHO về Covid-19, tiến sĩ Maria Van Kerkhove cho biết, có thể mất vài tuần trước khi thu thập được thông tin chi tiết về chủng này và các đột biến của nó. Tuy nhiên, mục tiêu cao trong chương trình nghị sự là xác định liệu Omicron có kháng lại các loại vắc-xin hiện có hay không, nền tảng mà nhiều quốc gia đã dựa vào để hạn chế sự bùng phát của Covid-19 và tiến tới chấm dứt đại dịch.

Một số hãng dược phẩm lớn trên thế giới đã gấp rút đưa ra các chiến lược về cách ứng phó với chủng vi-rút mới, trong số đó có Pfizer, BioNTech, Moderna và Johnson & Johnson, mỗi công ty đều tuyên bố đang theo dõi chặt chẽ Omicron, tìm cách thay đổi vắc-xin và việc tiêm vắc-xin hiện nay.

NGUYỄN TẤN tổng hợp