Mất đa số ghế trong Quốc hội, LDP lâm vào cảnh khó

Lần đầu tiên trong 15 năm, liên minh do đảng cầm quyền Dân chủ Tự do (LDP) lãnh đạo đã mất đa số ghế trong Quốc hội Nhật đã tạo ra dư luận trái chiều.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba theo dõi kết quả bầu cử tại trụ sở Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền tại Tokyo, ngày 27-10-2024.   Ảnh: KYODO/TTXVN

Kết quả bầu cử Hạ viện được công bố cho thấy liên minh cầm quyền ở Nhật Bản gồm LDP và đảng Công Minh đã chính thức mất thế đa số, chỉ giành được tổng cộng 215/465 ghế tại Hạ viện, không đạt được mục tiêu 233 ghế và thấp hơn nhiều so với mức 288 ghế trong nhiệm kỳ trước. Đảng Dân chủ Lập hiến (CDPJ) đối lập được đánh giá là thành công lớn khi giành tới 148 ghế, tăng thêm tới 50 ghế so với 98 ghế nhiệm kỳ trước. Đảng Dân chủ vì Nhân dân (DPP) cũng gặt hái thành công đáng kể trong đợt bầu cử lần này khi tăng thêm được 11 ghế so với nhiệm kỳ trước, từ 7 ghế lên tới 28 ghế. Đảng Đổi mới Nhật Bản (JIP) giành được 38 ghế, giảm 5 ghế so với nhiệm kỳ trước. Đảng Cộng sản Nhật Bản giành được 8 ghế, giảm so với 10 ghế nhiệm kỳ trước. Như vậy, LDP và đảng Công Minh đã chính thức mất thế đa số trong cuộc bầu cử Hạ viện lần thứ 50, đánh dấu lần đầu tiên trong 15 năm họ mất vị thế này.

Giới quan sát cho rằng, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đã đánh cược chính trị và điều đó đã phản tác dụng. Ông và LDP đã đánh giá thấp mức độ tức giận của người dân và quan trọng hơn là ý chí hành động của họ. 

Theo đó, ba ngày sau khi đắc cử vị trí lãnh đạo mới của LDP, ông Shigeru Ishiba đã quyết định tổ chức bầu cử mới. Cuộc bầu cử diễn ra trước khi ông chính thức tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng. Nhà lãnh đạo này cho biết: “Các cử tri đã đưa ra cho chúng tôi một phán quyết khắc nghiệt và chúng tôi phải khiêm tốn chấp nhận kết quả này”. 

Kết quả bầu cử gây bất ngờ diễn ra sau khi LDP trải qua một loạt vụ bê bối, đối mặt với sự thờ ơ của cử tri và tỷ lệ ủng hộ thấp kỷ lục. Đầu năm nay, tỷ lệ ủng hộ của cử tri với LDP chưa đạt 20% sau khi đảng này đối mặt với bê bối tham nhũng trong gây quỹ chính trị. 

Để duy trì quyền lực, LDP sẽ phải thành lập liên minh với các đảng khác mà họ vừa cạnh tranh trong cuộc bầu cử và phải làm như vậy từ một vị thế yếu kém đáng kể. Điều đó có nghĩa là họ phải tham gia đàm phán và nhượng bộ để tồn tại. Việc này hiếm khi xảy ra vì LDP luôn có một vị trí an toàn và ổn định trong nền chính trị Nhật. 

Trước đó, Tờ Mainichi đã dự báo 3 kịch bản có thể xảy ra đối với cuộc tổng tuyển cử năm nay. Thứ nhất là liên minh cầm quyền bị suy giảm nhẹ, đây được coi là kịch bản thành công do “bê bối quỹ chính trị” của đảng LDP vẫn gây bất bình trong dư luận. Thứ hai là đảng LDP không đạt quá bán số ghế tại Hạ viện, nhưng liên minh cầm quyền lại giành quá bán, dẫn đến vai trò đảng Công Minh gia tăng trong Chính phủ Nhật Bản. Thứ ba là liên minh cầm quyền không giành được quá bán và buộc phải liên minh với một đảng nữa. Thực tế khắc nghiệt lại rơi vào kịch bản thứ ba nên LDP sẽ rơi vào tình huống khó khăn.

Theo Hiến pháp Nhật Bản, chính phủ mới phải được thành lập trong vòng 30 ngày sau cuộc bầu cử Hạ viện. Các nhà phân tích cho rằng khả năng cao là liên minh cầm quyền sẽ phải mở rộng để mời thêm các đảng phái hoặc nhóm không đảng phái tham gia chính phủ, nhằm đảm bảo sự ổn định trong bối cảnh đối lập vẫn còn nhiều chia rẽ.

Trong khi đó, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cam kết cải tổ mạnh mẽ LDP sau khi liên minh cầm quyền mất thế đa số trong cuộc bầu cử Hạ viện trước đó. Ông Ishiba tái khẳng định cam kết tiếp tục lãnh đạo Chính phủ trong tình thế không còn lựa chọn khác.

HN tổng hợp