Mối lo về bệnh đậu mùa khỉ

Các chuyên gia y tế từ châu Phi, nơi thường xuyên có dịch đậu mùa khỉ, cho rằng “có điều gì đó bất thường xảy ra ở phương Tây”.

Cậu bé 7 tuổi tại Congo mắc đậu mùa khỉ. Ảnh: WHO

Trước đây, các trường hợp mắc đậu mùa khỉ chỉ được báo cáo ở những người có yếu tố dịch tễ rõ ràng, tức có mối liên hệ với Trung và Tây Phi. Nhưng trong tuần qua các ca bệnh chủ yếu được báo cáo ở nam thanh niên trước đây chưa từng đi du lịch châu Phi.

Tổ chức Y tế Thế giới cho biết, tính đến ngày 21-5, 92 trường hợp nhiễm đậu mùa khỉ được xác nhận và 28 trường hợp nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ đã được báo cáo tại 12 quốc gia thành viên không phải là nơi vi-rút đậu mùa khỉ lưu hành. Tính từ ngày 20-5, có thêm Pháp, Đức, Bỉ, Australia có ca bệnh; ngày 21-5 tiếp tục có Hà Lan báo cáo nhiều ca.

Làn sóng ở các quốc gia Âu - Mỹ là các trường hợp bệnh nhẹ, chưa có tử vong. Đậu mùa khỉ thường ủ bệnh trong khoảng 1-3 tuần, phát bệnh rồi khỏi trong 2-4 tuần.

Theo tiến sĩ Ifedayo Adetifa, người đứng đầu Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Nigeria - nơi một trong những bệnh nhân Anh đầu tiên từng đi du lịch - không có bất kỳ người tiếp xúc nào của anh ta có triệu chứng đậu mùa khỉ.

Giám đốc WHO khu vực châu Âu Hán Kluge mô tả đợt bùng phát lần này là “không điển hình” và cho rằng có thể dịch bệnh đã xảy ra âm thầm một thời gian.

Một bác sĩ hàng đầu nói với hãng tin Sky News rằng, Vương quốc Anh sẽ phải đối mặt với “sự gia tăng đáng kể” các ca bệnh trong tuần tới, trong đó có 20 trường hợp nhiễm đã được xác nhận cho đến nay.

Hôm 20-5, Cơ quan An ninh y tế Anh báo cáo thêm 11 ca đậu mùa khỉ và cho biết “một tỷ lệ đáng chú ý” người bệnh là nam thanh niên không có tiền sử du lịch đến châu Phi và là người đồng tính, song tính hoặc có quan hệ tình dục với nam giới. Báo cáo tương tự cũng đến từ Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

Các nhà khoa học WHO và Anh vẫn đang điều tra theo hướng lây nhiễm qua đường tình dục có thể là con đường phổ biến dẫn đến làn sóng dịch này.

WHO dự báo sẽ có thêm nhiều ca đậu mùa khỉ nữa xuất hiện. Đó cũng là ý kiến của tiến sĩ Charlotte Hammer, chuyên gia về các bệnh mới nổi của Trường Đại học Cambridge - Anh.

Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của WHO David Heymann cho rằng có thể chính việc đậu mùa khỉ xâm nhập vào cộng đồng dưới dạng bệnh lây truyền qua đường tình dục đã làm tăng khả năng lây lan của nó trên toàn thế giới.

Một yếu tố có thể góp phần đó là tầm ảnh hưởng của vắc-xin ngừa đậu mùa - vốn ngừa được cả đậu mùa khỉ - đã giảm bớt.

Tiến sĩ Dewsnap cho biết, một số nhân viên y tế đã được tiêm vắc-xin đậu mùa, có thể có hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa khỉ, và nhiều cuộc thảo luận đang diễn ra về việc tiêm vắc-xin cho “các nhóm nguy cơ tiềm ẩn”.

Bệnh đậu mùa khỉ, bắt nguồn từ các loài linh trưởng và các loài động vật hoang dã khác, gây sốt, đau nhức cơ thể, ớn lạnh và mệt mỏi ở hầu hết bệnh nhân. Những người mắc bệnh nặng có thể bị phát ban và tổn thương trên mặt, tay và các bộ phận khác của cơ thể.

Bệnh đậu mùa đã chính thức được nhân loại khai trừ vào năm 1977 và đến năm 1980, WHO đã khuyến cáo ngừng tiêm chủng đậu mùa. Một số nước duy trì thêm một số năm nữa rồi ngừng hẳn, một số nước đã ngừng tiêm trước đó như Mỹ. Vì vậy, trên thế giới từ thế hệ ra đời vào khoảng 30-40 năm trước trở về sau không được chủng ngừa đậu mùa.

NGUYỄN TẤN tổng hợp