Mỹ cam kết đàm phán với Iran ?

Trong khi căng thẳng Mỹ - Iran đang leo thang có nguy cơ dẫn đến chiến tranh thì mới đây, Washington lại có động thái lạ khiến nhiều người quan tâm. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký quyết định tăng cường các biện pháp trừng phạt Iran hôm 24-6. Ảnh: AP

Theo đó, Mỹ cam kết sẽ đàm phán một thỏa thuận mới và toàn diện với Iran nhằm giải quyết mối đe dọa từ nước này đối với an ninh và hòa bình thế giới. Bộ Ngoại giao Mỹ đã kêu gọi Iran dừng toàn bộ các hoạt động làm giàu urani, đồng thời nhấn mạnh nếu Iran tiếp tục từ chối ngoại giao và mở rộng chương trình hạt nhân của mình, Mỹ sẽ gia tăng sức ép kinh tế và cô lập ngoại giao nước này.

Nhà Trắng cũng ra thông cáo cho rằng Thỏa thuận hạt nhân Iran cho phép nước này làm giàu urani ở bất cứ cấp độ nào là một sai lầm. Thông cáo kêu gọi cộng đồng quốc tế khôi phục tiêu chuẩn không phổ biến về việc Iran không được làm giàu urani. Mỹ khẳng định cùng với các đồng minh sẽ không bao giờ cho phép Iran phát triển vũ khí hạt nhân.

Nhà Trắng cũng nhấn mạnh Mỹ sẽ tiếp tục sức ép tối đa đối với chính quyền Iran cho tới khi lãnh đạo nước này thay đổi hành động của mình và chính quyền Iran phải chấm dứt tham vọng hạt nhân.

Tổng thống Mỹ Donald Trump, cho biết Mỹ đang “có vị thế rất mạnh”, nhưng ông không muốn để xảy ra chiến tranh với Iran. Tuy nhiên, ông Trump đồng thời cũng nói thêm rằng nếu chiến sự nổ ra, cuộc chiến đó “sẽ không quá lâu dài”.

Đáp trả những động thái trên, mới đây, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif đã lên tiếng cảnh báo Tổng thống Mỹ Donald Trump đang sai lầm khi cho rằng cuộc chiến giữa Washington và Tehran sẽ không kéo dài, đồng thời nhấn mạnh rằng: “Người nào khơi mào chiến tranh, việc kết thúc cuộc chiến ấy sẽ không do họ quyết định”.

Trong một động thái liên quan, Tehran cho biết quốc gia này đã vượt hạn mức 300kg dự trữ urani theo thỏa thuận hạt nhân ký với Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) hay còn gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA). Ông cũng cảnh báo Iran sẽ làm giàu urani ở cấp độ trên 3,67% nếu các nước châu Âu không cứu vãn được thỏa thuận hạt nhân.

Thỏa thuận hạt nhân quy định Iran chỉ được phép làm giàu urani ở tỷ lệ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân và mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết. Bên cạnh đó, Tehran được phép sản xuất urani có tỷ lệ làm giàu thấp với khối lượng tối đa 300kg và lượng urani dư thừa có thể được bán ra nước ngoài.

Tuy nhiên, mới đây Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) - cơ quan chịu trách nhiệm giám sát hoạt động hạt nhân của Iran, xác nhận Iran đã vi phạm hạn mức dự trữ urani làm giàu mà JCPOA cho phép.

Căng thẳng giữa Mỹ - Iran gần đây leo lên nấc thang mới kể từ sau vụ Tehran bắn hạ máy bay không người lái của Mỹ hôm 20-6 do xâm phạm không phận. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định phát động một cuộc tấn công trả đũa quốc gia Hồi giáo này, song đã rút lại quyết định vào phút chót, qua đó tạm thời tháo ngòi nguy cơ chiến tranh Mỹ - Iran trong ngắn hạn. Thay vào đó, nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt Iran từ ngày 24-6, bao gồm các biện pháp nhằm vào Lãnh tụ tinh thần tối cao của Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei - động thái khiến Iran tuyên bố đóng mọi khả năng đàm phán với Mỹ thời gian tới.

Trước những diễn biến trên, Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc (LHQ) Antonio Guterres kêu gọi Iran tuân thủ các cam kết trong JCPOA và giải quyết các khác biệt thông qua cơ chế giải quyết tranh chấp.

Tổng Thư ký LHQ Guterres khuyến khích Iran tiếp tục tuân thủ mọi cam kết hạt nhân nêu trong thỏa thuận này. JCPOA có điều khoản về lộ trình giải quyết tranh chấp, theo đó vụ việc có thể được đệ trình lên Hội đồng Bảo an LHQ và Iran sẽ bị áp lại các lệnh trừng phạt của LHQ chỉ trong vòng 65 ngày.

Trong khi đó, các nước Nga, Anh, Đức, Trung Quốc đều bày tỏ quan ngại về những diễn biến mới liên quan tới JCPOA và cho biết sẽ tham vấn chặt chẽ các quốc gia khác trong thỏa thuận để đưa ra những bước tiếp theo nhằm đạt được một giải pháp đàm phán hòa bình thay cho vũ trang bạo lực mà Mỹ đe dọa.

HN tổng hợp