Mỹ chính thức rút khỏi Hiệp định TPP

Ngay sau lễ nhậm chức Tổng thống, chính quyền của ông Donald Trump vừa ra thông cáo về chiến lược thương mại để bảo vệ việc làm cho người Mỹ, bắt đầu bằng việc rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Ông Trump đã tuyên bố nước Mỹ rút khỏi Hiệp định TPP.

Thông báo của Nhà Trắng cho biết, với nhiều năm kinh nghiệm đàm phán, Tổng thống hiểu rõ tầm quan trọng của việc đặt lợi ích của công nhân và doanh nghiệp Mỹ lên đầu trong các vấn đề thương mại. Vì thế, với các thỏa thuận “cứng rắn và công bằng” thương mại quốc tế có thể thúc đẩy kinh tế Mỹ tăng trưởng và mang lại hàng triệu việc làm. “Chiến lược này sẽ bắt đầu bằng việc rút khỏi TPP và đảm bảo tất cả hiệp định thương mại sau này phục vụ lợi ích của lao động Mỹ”, thông báo viết.

Ông Trump cũng sẽ đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) được ký năm 1994 giữa Mỹ, Canada và Mexico. Nếu các nước này từ chối tái đàm phán để cho công nhân Mỹ một thỏa thuận công bằng, “Tổng thống sẽ ra thông báo rút khỏi NAFTA”.

Trước tiên trong Hiệp định TPP đã quy định rõ ràng, để TPP có hiệu lực thì phải đảm bảo điều kiện (theo điều 30.5) 1) tất cả các nước ký tên ban đầu đã thông báo lưu chiểu khi hoàn thành các thủ tục pháp lý hiện hành của họ hoặc 2) trong thời hạn hai năm kể từ ngày ký hoặc sau khi kết thúc thời hạn này nếu ít nhất sáu nước ký tên ban đầu, lại chiếm ít nhất 85% GDP kết hợp của các bên ký kết ban đầu trong năm 2013 đã thông báo cho ban lưu trữ hoàn thành áp dụng thủ tục pháp lý tại nước đó, báo Trí thức trẻ đưa tin.

Hiện tại, GDP của Mỹ chiếm tới gần 50% GDP của cả 12 nước đã ký kết TPP, nếu không có Mỹ, để TPP vẫn tiếp tục, các nước còn lại cần khởi động một vòng đàm phán mới. Bộ trưởng Thương mại Malaysia Mustapa Mohamed cho biết, với TPP “chết”, các nước đang đẩy mạnh cho một thỏa thuận tự do thương mại thay thế trong các hình thức của các Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

RCEP sẽ bao gồm 16 quốc gia: 10 thành viên của nhóm Đông Nam Á (ASEAN) cộng với các đối tác kinh doanh khu vực của họ Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand và Ấn Độ; không bao gồm Hoa Kỳ.

So với TPP, các RCEP cũng nhằm cắt giảm hàng rào thuế quan và phi thuế quan nhưng các tiêu chuẩn quy định thấp hơn và hạn chế hơn. Nó cũng miễn trừ hàng hóa nhất định từ việc cắt giảm thuế quan để bảo vệ ngành địa phương và cho phép các thành viên kém phát triển thêm thời gian để thực hiện.

TPP do Mỹ dẫn đầu là một thỏa thuận giữa 12 nước mà không bao gồm Trung Quốc và có yêu cầu nghiêm ngặt hơn cho các thành viên. “Nếu không có TPP, Trung Quốc tự nhiên trở thành một nhà lãnh đạo cố gắng cung cấp lực lượng của hội nhập kinh tế trong khu vực này”, David Li, giáo sư kinh tế tại Đại học Thanh Hoa của Trung Quốc, cho biết tại diễn đàn Davos.

BBC dẫn lời nhà đầu tư huyền thoại Jim Rogers nhận định, từ bỏ TPP đồng nghĩa với việc Mỹ “dâng” châu Á và Thái Bình Dương cùng những người bạn của mình cho Trung Quốc. Financial Times bình luận: “Mỹ từ bỏ TPP sẽ mở ra cơ hội cho Trung Quốc để đàm phán về các quy tắc thương mại, giành lại những người bạn trong số các nước châu Á và khẳng định vai trò lãnh đạo khu vực”.

Trung Quốc tuy không tham gia TPP, nhưng họ cũng đã có kế hoạch chống lại hiệp định thế kỷ này với việc thúc đẩy RCEP.

NGUYỄN TẤN tổng hợp