Mỹ - Iran có đàm phán hạt nhân ?

Mỹ và Iran bất ngờ xác nhận sẽ quay lại đàm phán hạt nhân sau thời gian “khẩu chiến” không khoan nhượng khiến giới quan sát nghi ngờ.

Cờ Iran và Mỹ. Ảnh: VPR

Sau những “lời qua, tiếng lại” cứng rắn, không nhượng bộ lẫn nhau, hôm 7-4, cả Mỹ và Iran bất ngờ xác nhận các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân. Dù còn khác biệt về hình thức đàm phán, song cuộc gặp giữa hai bên vào cuối tuần này tại Oman vẫn được thế giới đặt nhiều kỳ vọng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump thông tin: “Chúng tôi đang có các cuộc đàm phán trực tiếp với Iran và sẽ tiếp tục vào thứ 7 tuần này 12-4. Đây là một cuộc họp rất quan trọng. Tôi nghĩ ai cũng đồng ý rằng việc đạt được một thỏa thuận sẽ tốt hơn nhiều so với lựa chọn chiến tranh. Lựa chọn chiến tranh là điều mà tôi không muốn. Israel cũng không muốn nếu có thể tránh được. Vì vậy, chúng tôi sẽ cố gắng xem có thể tránh được không. Hy vọng các cuộc đàm phán sẽ thành công. Tôi nghĩ điều đó sẽ vì lợi ích tốt nhất của Iran”.

Ông Trump cảnh báo, nếu đàm phán không thành công, Iran sẽ gặp nguy hiểm lớn vì họ không thể sở hữu vũ khí hạt nhân.

Ngay sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi cũng đã lên tiếng xác nhận về cuộc gặp cấp cao với Mỹ tại Oman, nhưng cho biết cuộc gặp sẽ diễn ra theo hình thức gián tiếp. Ngoại trưởng Iran nhấn mạnh, đây là cơ hội nhưng cũng là một thử thách và quả bóng đang nằm trong chân Mỹ.

Truyền thông Iran đã gọi thông báo đàm phán trực tiếp của Tổng thống Mỹ Donald Trump là một chiến dịch gây tâm lý cho dư luận, khi Cộng hòa Hồi giáo Iran trước đó tuyên bố chỉ chấp nhận đàm phán gián tiếp và sẽ không chấp nhận bất kỳ áp lực nào.

Theo một số quan chức Iran, hai bên có thể có thời gian trong khoảng 2 tháng để đạt được thỏa thuận và Israel, đối thủ của Iran và là đồng minh của Mỹ, có thể có “hành động” ảnh hưởng tới bàn đàm phán.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng tuyên bố: “Cả Mỹ và Israel đều thống nhất về mục tiêu Iran không bao giờ được sở hữu vũ khí hạt nhân. Nhưng điều đó có thể đạt được bằng con đường ngoại giao một cách toàn diện, giống như cách đã làm ở Libya. Tôi nghĩ đó sẽ là một điều tốt. Nhưng dù có chuyện gì xảy ra, chúng tôi cũng phải đảm bảo rằng Iran không có vũ khí hạt nhân”.

Iran và Nhóm P5+1 (Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức) đã ký thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động Toàn diện chung (JCPOA) vào năm 2015. Trong đó, Tehran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để được nới lỏng các lệnh trừng phạt từ Mỹ và Liên Hiệp Quốc.

Tuy nhiên, năm 2018, Tổng thống Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận này trong nhiệm kỳ đầu tiên và tái áp đặt các biện pháp cấm vận lên Iran. Ngược lại, phía Iran cũng đáp trả bằng việc làm giàu urani và tuyên bố theo đuổi phát triển chương trình hạt nhân mặc dù Nhóm P4+1 còn lại nỗ lực cứu vãn JCPOA .

Sau khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1, ông Trump tiếp tục nối lại chính sách “áp lực tối đa” với Iran nhằm buộc nước này từ bỏ chương trình hạt nhân nhưng kết quả không như mong muốn.

Trong bối cảnh, Trung Đông vẫn còn ngổn ngang các cuộc xung đột và khủng hoảng, từ Gaza, Lebanon, Yemen hay Syria, một cuộc đàm phán Mỹ và Iran là tia hy vọng để khu vực giảm bớt bất ổn. Quốc tế cũng đang rất quan tâm đến các cuộc đàm phán này, với những tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ được đưa ra.

Tuy nhiên, giới quan sát vẫn nghi ngờ về kết quả cuộc đàm phán Mỹ - Iran sắp diễn ra bởi giữa hai phía còn quá nhiều bất đồng, đặc biệt là tư tưởng thù địch của cả Washington và Tehran.

HN tổng hợp