Mỹ - Iran gia tăng căng thẳng sau vụ thử tên lửa đạn đạo

Sau vụ thử tên lửa đạn đạo của Iran hồi tuần trước, Mỹ đã trả đũa bằng việc áp đặt một số biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Tehran. Tổng thống Donald Trump cho rằng Iran “đang đùa với lửa” khi có hành động vừa qua.

Một vụ thử tên lửa của Iran. Ảnh: Reuters

Theo đó, lệnh cấm vận mà Bộ Tài chính Mỹ vừa công bố nhằm vào 13 cá nhân, 12 thực thể là các công ty thương mại, dược phẩm, chế tạo. Trong số này có ít nhất một công dân Trung Quốc và hai tổ chức có trụ sở ở nước này là Công ty Kinh doanh thương mại Cosailing và Công ty Xuất nhập khẩu Thế kỷ mới Ninh Ba. Bộ Tài chính Mỹ xác định đây là những mắt xích nằm trong mạng lưới có liên hệ với hai tổ hợp quốc phòng lớn của Iran, chuyên mua bán các công nghệ lưỡng dụng của nước ngoài dùng cho việc chế tạo tên lửa tầm ngắn Shahab-2 và tầm trung Shahab-3. Giới chức Mỹ cho biết các biện pháp trừng phạt là nhằm phản ứng trước vụ thử tên lửa đạn đạo gần đây của Iran và việc nước này hậu thuẫn phiến quân Houthi ở Yemen, lực lượng vừa tấn công một tàu chiến của Saudi Arabia.

Mặc dù khẳng định những biện pháp trừng phạt mới không đồng nghĩa với việc Mỹ từ bỏ các cam kết mà họ đã thỏa thuận ký ngày 14-7-2015, nhưng Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần công khai chỉ trích hiệp định nói trên nên khả năng lệnh trừng phạt sẽ gia tăng. Matt Levitt, cựu chuyên gia cao cấp về chống khủng bố và từng là quan chức tình báo tại Bộ Tài chính Mỹ cho rằng, chính quyền Mỹ sẽ mở rộng đối tượng bị trừng phạt, không chỉ là Trung Quốc, mà là tất cả những ai hậu thuẫn hay tiếp tay cho chương trình tên lửa đạn đạo của Iran. Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Michael Flynn cũng bày tỏ quan điểm cứng rắn khi nói: “Những ngày chúng ta nhắm mắt làm ngơ trước các hành vi hung hăng và thù địch nhằm vào nước Mỹ cũng như cộng đồng thế giới của Iran đã chấm dứt. Họ vẫn tiếp tục các hành vi này dù Mỹ đã đưa ra một thỏa thuận hết sức bao dung. Các biện pháp trừng phạt mới là để đáp trả những hành vi đó”.

Biện minh cho hành động của mình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Bahram Qasemi khẳng định mục đích vụ phóng thử tên lửa gần đây của Tehran không phải để thách thức Tổng thống Mỹ Donald Trump mà nhằm khẳng định nước này đang hành xử có trách nhiệm trong các vấn đề khu vực và thế giới. Giáo sĩ hàng đầu của Iran Ahmad Khatami cho rằng vụ thử tên lửa mới đây của nước này không vi phạm nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, văn bản đã được nêu trong thỏa thuận hạt nhân giữa Tehran và các cường quốc. Giáo sĩ Ahmad Khatami khẳng định việc khôi phục các lệnh trừng phạt sẽ là hành động vi phạm thỏa thuận hạt nhân.

Cùng thời gian này, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif khẳng định, Tehran sẽ không đàm phán lại thỏa thuận hạt nhân mà ông Trump thường xuyên cáo buộc là “món quà” cho nước Cộng hòa Hồi giáo này. Thủ lĩnh tinh thần tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei cũng đã chỉ trích quyết định của Mỹ đưa Iran “vào diện phải để ý”. Đồng thời kêu gọi nhân dân Iran tham gia tuần hành vào ngày 10-2 tới, nhân kỷ niệm cách mạng Hồi giáo năm 1979, để thể hiện họ không sợ hãi những mối đe dọa từ Mỹ. Phát biểu trước các chỉ huy quân đội tại Tehran, ông Khamenei mỉa mai: “Chúng ta biết ơn (ông Trump) làm chúng ta dễ thở hơn khi ông ta cho thấy bộ mặt thật của Mỹ”.

Trong một động thái liên quan, trước đó Iran đang tập trận để thử các hệ thống tên lửa và ra đa nhằm phô trương sức mạnh và thách thức các lệnh trừng phạt của Mỹ. Một lãnh đạo lực lượng Vệ binh cách mạng Iran tuyên bố, Iran sẽ sử dụng tên lửa của mình nếu an ninh bị đe dọa. Lực lượng Vệ binh cách mạng Iran đã thách thức các lệnh trừng phạt mới của Mỹ bằng cách tổ chức một cuộc tập trận quân sự. Chỉ huy lực lượng đánh bộ Iran Ahmad Reza Pourdastan tuyên bố, khả năng phòng thủ và sức mạnh tấn công của các lực lượng vũ trang Iran sẽ làm Mỹ và các kẻ thù khác phải hối hận với bất kỳ cuộc xâm lược nào. Trong khi đó, Tướng Amir Ali Hajizadeh, người đứng đầu đơn vị hàng không vũ trụ thuộc lực lượng Vệ binh cách mạng Iran tuyên bố: “Với bất kỳ sai lầm nào, kẻ thù sẽ thấy tên lửa của chúng tôi rơi trên đầu họ”.

Từ thực tế trên cho thấy, căng thẳng giữa Iran và Mỹ sẽ tiếp tục leo thang nếu như các bên liên quan không kiềm chế. Một giải pháp hòa đàm được xem là việc làm khả thi hiện nay.

HN tổng hợp