Mỹ - Nga gia tăng căng thẳng

Sau khi Mỹ tấn công Syria bằng hàng loạt tên lửa hành trình Tomahawk vào rạng sáng 7-4 đã khiến quan hệ Mỹ - Nga hết sức căng thẳng.

Tàu khu trục USS Porter của Mỹ phóng tên lửa Tomahawk về phía sân bay Syria. Ảnh: REUTERS

Biểu hiện mới nhất là Nga đã ngừng đường dây nóng với Lầu Năm Góc tại Syria. Trước đó, Nga đã đình chỉ Thỏa thuận an toàn trên không với Mỹ tại Syria. Nga đồng thời khẳng định, hành động quân sự của Mỹ ở Syria là ý đồ chuyển hướng sự chú ý của dư luận quốc tế khỏi tình hình căng thẳng tại Iraq, nơi các hoạt động quân sự của liên quân do Mỹ đứng đầu đã khiến hàng trăm dân thường thiệt mạng. RT hôm 7-4 dẫn lời Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho hay, Tổng thống Putin gọi hành động của Mỹ tại Syria sáng cùng ngày là vi phạm luật pháp quốc tế dựa trên một cái cớ “tự nghĩ ra”.

Ông Peskov cũng nhấn mạnh rằng “quân đội Syria không có vũ khí hóa học” và điều này đã được “Quan sát và xác nhận bởi Tổ chức cấm vũ khí hóa học, một đơn vị đặc biệt của Liên Hiệp Quốc (LHQ)”.

Trước đó, hai tàu khu trục của Mỹ ở phía Đông Địa Trung Hải đã phóng 59 tên lửa hành trình Tomahawk nhắm vào căn cứ không quân Shayrat của quân đội Syria ở tỉnh Homs. Phía Mỹ gọi đây là hành động đáp trả vụ tấn công nghi sử dụng vũ khí hóa học hôm 4-4 tại tỉnh Idlib mà Mỹ cáo buộc quân đội Chính phủ Syria đã thực hiện. Cũng nhân vụ tấn công với lý do vũ khí hóa học ở Syria, Tổng thống Trump đã công khai chỉ trích người tiền nhiệm Obama về cái gọi là “lằn ranh đỏ”, và Mỹ sẵn sàng hành động độc lập mà không cần chờ đợi những quyết định của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.

Mặc dù vẫn nhận được sự ủng hộ từ một số nghị sĩ thuộc cả hai phe Cộng hòa và Dân chủ Mỹ ngay sau khi Lầu Năm Góc tiến hành cuộc không kích nhằm vào một căn cứ quân sự tại Syria với lời giải thích là để “đáp trả” một vụ tấn công nghi sử dụng vũ khí hóa học ở Idlib, làm hơn 80 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương, song cả những người ủng hộ và chỉ trích Tổng thống Donald Trump đều cho rằng ông chủ Nhà Trắng cần phải được Quốc hội lưỡng viện đồng thuận nếu Mỹ leo thang quân sự tại quốc gia Trung Đông này.

Hành động quân sự của Mỹ được đánh giá là quá nhanh và đầy quyết liệt. Nó được đưa ra chỉ ít giờ sau khi Hội đồng Bảo an LHQ đã không thể thống nhất ai là kẻ chủ mưu trong cuộc tấn công hóa học cách đây ít ngày tại Syria. Cuộc tấn công bất ngờ này của Mỹ đã thu hút sự ủng hộ từ các nước đồng minh nhưng bị Nga, Iran và chính quyền Syria chỉ trích kịch liệt. Cho tới nay, dư luận Trung Đông, những người ủng hộ hay không ủng hộ Mỹ đều cảm thấy hoài nghi về những kết quả tích cực mà các cuộc không kích của Mỹ có thể mang lại.

Thứ nhất, nếu so với quyết định trước đây của Tổng thống Obama lựa chọn giải pháp quân sự tại Syria, tình thế giờ đây đã rất khác. Rất nhiều nhóm đã nổi lên trong những năm qua, từ IS cho tới các chi nhánh của al-Qeada và dư luận cho rằng các cuộc không kích chỉ tạo ra thêm sự hỗn loạn tại Syria khiến cuộc chiến chống khủng bố tại Syria sẽ càng khó khăn hơn.

Thứ hai, các cuộc không kích tại Syria của Mỹ, dù muốn hay không sẽ đẩy Mỹ vào thế đối đầu với Nga vốn đang can dự khá tích cực vào chiến trường này, điều mà bản thân Tổng thống Trump và nội các của ông không hề muốn trong lúc này. Ngoài ra, việc gia tăng các cuộc không kích của Mỹ vào Syria sẽ làm gia tăng các nguy cơ về an ninh đối với cơ sở hạ tầng của Mỹ trong khu vực. Và đây là điều không chỉ Mỹ mà có lẽ không nước nào trong khu vực mong muốn. Vì thế, chưa thể biết được liệu các chiến dịch không kích của Mỹ sẽ kéo dài trong bao lâu và được thực hiện ở mức độ nào trong thời gian tới.

Còn rất nhiều câu hỏi đặt ra sau hành động quân sự của Mỹ nhằm vào Syria. Liệu các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình này chỉ là một hành động răn đe nhằm vào Tổng thống Basar al-Assad hay đây là màn khởi đầu của một chiến dịch quân sự lớn hơn? Nếu chính quyền Trump quyết định can dự sâu hơn vào tình hình rối ren ở Syria bằng một cuộc tấn công quân sự, họ sẽ phải đối mặt với nhiều rắc rối hơn, mà mối quan hệ với Nga là ví dụ. Giới bình luận cho rằng chính quyền của ông Donald Trump có thể dễ dàng bắt đầu một hành động quân sự nhưng kết thúc như thế nào sẽ là câu chuyện hoàn toàn khác.

NGUYỄN TẤN tổng hợp