Mỹ: Nợ công vượt ngưỡng và nguy cơ vỡ nợ

Mỹ có khả năng vỡ nợ ngay từ đầu tháng 6 tới nếu trần nợ công không được nâng lên. Do đó, Tổng thống Biden và các Nghị sĩ Cộng hòa đang khẩn trương đàm phán để sớm đạt được một thỏa thuận nhằm tránh một thảm họa kinh tế.

Chính quyền, Quốc hội Mỹ tìm cách giải quyết cuộc khủng hoảng trần nợ. Nguồn: REUTERS

Tổng thống Mỹ Joe Biden mới đây đã cho biết khả năng vỡ nợ có thể xảy ra trong trường hợp đàm phán nâng trần nợ công Hoa Kỳ thất bại, khi đó nền kinh tế đất nước sẽ bị tàn phá.

Nhà Trắng yêu cầu nâng trần nợ công mà không kèm theo điều kiện nào; tuy nhiên, Hạ viện, mà đảng Cộng hòa chiếm ưu thế, kiên quyết đòi hỏi cắt giảm đáng kể chi tiêu ngân sách.

Mới đây, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cảnh báo rằng, việc Quốc hội không có khả năng thông qua quyết định về việc nâng trần nợ công có thể gây ra khủng hoảng hiến pháp và dẫn đến vỡ nợ vào tháng 6 tới.

Theo dự đoán của Văn phòng Ngân sách Quốc hội, nếu nền kinh tế Mỹ đối mặt với tình trạng vỡ nợ ngắn hạn, số lượng việc làm sẽ giảm 200-500 nghìn, GDP sẽ giảm 0,3-0,6% và tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng 0,1-0,3%. Đây không phải là một thảm họa.

Tuy nhiên, trong trường hợp Mỹ vỡ nợ hoàn toàn, số lượng việc làm có thể giảm 8,3 triệu, GDP sẽ giảm 6,1%, tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng 5% và thị trường chứng khoán sẽ giảm 45%. Và tất cả những điều này sẽ vô hiệu hóa những thành công từ đầu nhiệm kỳ của chính quyền Biden.

Tuy nhiên, việc chính phủ Mỹ vỡ nợ không chỉ gây ra hệ lụy lớn đối với nền kinh tế nước này, mà còn có khả năng dẫn đến một cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới mới.

Theo bà Natalia Milchakova, nhà phân tích hàng đầu tại Công ty Freedom Finance Global, nếu một vụ vỡ nợ xảy ra, bất kể thời gian của nó là bao lâu, thì vụ này sẽ gây ra sự sụt giá của đồng dollar Mỹ và dẫn đến sự bất ổn kinh tế toàn cầu.

Nếu sự kiện như vậy xảy ra, thì việc Mỹ vỡ nợ sẽ ảnh hưởng mạnh nhất đến các nước nắm giữ nhiều nhất trái phiếu chính phủ Mỹ, gồm Nhật Bản, Anh, Bỉ và Trung Quốc.

Bà Milchakova chỉ ra, trong 10 năm qua, nợ công của Hoa Kỳ đã tăng trung bình 6% mỗi năm. Và một ngày nào đó quá trình này phải dừng lại, bởi vì chi tiêu của chính phủ Mỹ ngày càng tăng đòi hỏi phải vay mượn ngày càng nhiều.

Mặt khác, nếu Hoa Kỳ không ngừng tăng chi tiêu và theo đó các khoản nợ cũng tăng lên, họ sẽ phải đối mặt với ít nhất một cuộc vỡ nợ kỹ thuật - không có khả năng thanh toán đúng hạn các khoản nợ.

Bà Natalya Milchakova cho biết, một tiền lệ như vậy đã diễn ra vào năm 1979, nhưng vụ vỡ nợ đó là do lỗi kỹ thuật và chỉ kéo dài ít ngày nên ít tác động đến nền kinh tế Mỹ và không ảnh hưởng gì đến nền kinh tế toàn cầu.

Theo tiến sĩ kinh tế Vladimir Vasilyev, trưởng nhóm nghiên cứu tại Học viện Hoa Kỳ và Canada thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhận xét trong cuộc phỏng vấn với Sputnik, Hoa Kỳ đang tiến gần đến cuộc khủng hoảng nếu không thể đạt được một thỏa thuận nâng trần nợ công.

Theo ông, Tổng thống Mỹ Joe Biden rất thận trọng cho biết rằng, ông có thể sử dụng Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ, theo đó chính quyền tổng thống hoàn toàn nắm quyền kiểm soát hệ thống tài chính nợ công mà không cần sự tham gia của Quốc hội.

Thực tế là trong suốt lịch sử Hoa Kỳ, Tu chính án này chưa từng được sử dụng. Việc sử dụng Tu chính án này có nghĩa là tất cả các nghĩa vụ của chính phủ liên bang sẽ được thực hiện: thanh toán, thu thuế, bán chứng khoán…

Tuy nhiên, với việc sử dụng Tu chính án này, tình hình sẽ chuyển từ tài chính sang lĩnh vực chính trị và pháp lý với những hậu quả khó lường, thậm chí có thể dẫn đến việc xét xử và luận tội Tổng thống. Do đó, ông Biden sẽ chỉ sử dụng đến nó khi đã ở “bước đường cùng”.

Chuyên gia Vladimir Vasilyev nhận định, Tổng thống Joe Biden sẽ cố gắng hết sức để tìm được một giải pháp cho phép nâng trần nợ công, tránh viễn cảnh nước Mỹ vỡ nợ.

NGUYỄN TẤN tổng hợp