Mỹ rơi vào thế bị cô lập vì vấn đề Jerusalem

Hội đồng Bảo an (HĐBA) Liên Hiệp Quốc đang cân nhắc về nghị quyết bác bỏ bất kỳ quyết định đơn phương nào về tình trạng của Jerusalem sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo công nhận thành phố này là thủ đô của Israel.

Lãnh đạo các quốc gia Hồi giáo tại Hội nghị Thượng đỉnh OIC ngày 13-12, đã phản đối quyết định của Mỹ. Ảnh: Capital FM

Dự thảo nghị quyết do Ai Cập soạn thảo nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong hội đồng gồm 15 thành viên. HĐBA có thể tiến hành bỏ phiếu trong tuần này, nghị quyết cần 9 phiếu ủng hộ cũng như không có phiếu phủ quyết nào từ 5 thành viên thường trực nếu muốn được thông qua.

Tuy nhiên, cuộc bỏ phiếu về một nghị quyết liên quan đến vấn đề này được cho là chỉ mang tính tượng trưng, vì sẽ vấp phải lá phiếu phủ quyết của Mỹ - 1 trong 5 nước thường trực của HĐBA LHQ.

Tuyên bố của Mỹ về quy chế của Jerusalem cách đây hơn tuần đã vấp phải sự chỉ trích của các nước Hồi giáo và Arab, gây ra các vụ đụng độ tại khu vực lãnh thổ chiếm đóng giữa lực lượng Palestine và Israel. Không chỉ có Palestine phản ứng dữ dội với quyết định của ông Trump mà nhiều nước trong khu vực và trên thế giới cũng có hành động tương tự.

Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence dự kiến đến thăm khu vực trong tuần này nhằm cải thiện mối quan hệ với các nước Arab sau quyết định của Mỹ. Chuyến thăm 3 ngày với điểm dừng là Ai Cập và Israel cũng nhằm thông báo Mỹ sẽ bắt đầu tiến trình chuyển Đại sứ quán từ Tel Aviv về Jerusalem. Mặc dù đây là chuyến thăm cấp cao nhất của quan chức Mỹ tới khu vực sau khi Mỹ đảo ngược chính sách về Jerusalem nhưng dường như ông Pence không được chào đón.

Theo phóng viên CNN Fareed Zakaria, “nước cờ” Jerusalem của ông Trump là rất khó hiểu và khá mạo hiểm: “Có nhiều cách để giải quyết vấn đề Jerusalem, một trong số này chính là việc dành một phần đất ở phía Đông thánh địa này cho người Palestine để họ sử dụng làm thủ đô trong tương lai. Tuy nhiên, ông Trump đã không làm như vậy. Quyết định của ông Trump không có nhiều ý nghĩa trên thực địa trong khi lại gây ra phản ứng không đáng có từ hàng triệu người Palestine, hàng trăm triệu người Arab và cộng đồng quốc tế. Một khi cả Trung Quốc, các đồng minh châu Âu, Giáo hoàng, Quốc vương Saudi Arabia và Jordan đều cũng lên tiếng phản đối quyết định của ông Trump, hẳn nhiên chính sách của ông Trump về Jerusalem phải có vấn đề”.

Jerusalem là thánh địa đối với người Do Thái, người Hồi giáo và Cơ Đốc giáo. Trạng thái của Jerusalem là một trong những vật cản lớn nhất đối với tiến trình hòa bình giữa Israel và Palestine. Israel chiếm Đông Jerusalem năm 1967, coi toàn bộ Jerusalem là thủ đô không bị chia cắt. Phía Palestine cho rằng Đông Jerusalem là thủ đô của nhà nước tương lai. Hồi tháng 12-2016, Hội đồng Bảo an LHQ đã thông qua một nghị quyết “nhấn mạnh sẽ không công nhận bất kỳ thay đổi nào đối với giới tuyến ngày 4-6-1967, bao gồm ở Jerusalem, trừ khi chúng được nhất trí thông qua đàm phán”. Nghị quyết này khi đó nhận được 14 phiếu ủng hộ và một phiếu trống, do Mỹ vắng mặt.

Câu hỏi đặt ra là tại sao Tổng thống Trump lại mạo hiểm với bước đi có thể kéo theo những hệ lụy khôn lường. Nhiều nhà quan sát cho rằng, một trong những mục đích của ông Trump là đánh lạc hướng dư luận đang tập trung chỉ trích ông và đội ngũ cố vấn thân cận vì có liên quan tới cáo buộc về sự can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử Tổng thống hồi cuối năm 2016.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào bối cảnh nội bộ nước Mỹ hiện nay, người ta sẽ cảm thấy không quá khó hiểu. Hình ảnh và các cam kết của người đứng đầu Nhà Trắng phụ thuộc vào việc ông có đủ can đảm làm những gì mà các tổng thống khác không dám làm, và ông sẵn sàng đưa ra quyết định bất ngờ về những điều vốn bị xem là “cấm kỵ”.

Cũng có những ý kiến cho rằng, rất có thể Tổng thống Donald Trump đơn giản chỉ cho rằng ông đang làm những điều đúng đắn. Thực tế luật pháp Mỹ đã công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và cả hai chính đảng lớn của Mỹ đều nhất trí việc chuyển Đại sứ quán từ Tel Aviv về thành phố này, dù đây chủ yếu được xem là một phần trong thỏa thuận cuối cùng giữa Palestine và Israel chứ không phải một hành động mang tính đơn phương.

LONG TẤN tổng hợp