Mỹ rút quân nhưng cuộc chiến ở Syria chưa kết thúc

Việc Mỹ tuyên bố rút quân khỏi Syria đã gây dư luận trái chiều.

Đoàn xe quân sự Mỹ tới làng Yalanli, ngoại ô phía Tây của thành phố miền Bắc Syria Manbij trong chiến dịch chống IS, ngày 5-3-2017. Ảnh: AFP/TTXVN

Một phát ngôn viên quân đội Mỹ ngày 23-12 thông báo, sắc lệnh rút các binh sĩ nước này khỏi Syria đã được ký. Theo đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã ký sắc lệnh hành pháp về việc rút binh sĩ Mỹ khỏi Syria. Dự kiến việc rút quân sẽ bắt đầu diễn ra trong vài tuần tới và có thể kéo dài hơn.

Trước đó cùng ngày, quyền Chánh Văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney cho hay Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không thay đổi quyết định rút binh sĩ Mỹ khỏi Syria, bất chấp việc Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và một số quan chức cấp cao khác từ chức.

Ông Trump cho rằng, tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã bị đánh bại phần lớn tại quốc gia Trung Đông nên quân đội Mỹ không còn lý do gì để tiếp tục ở lại quốc gia này. Tuy nhiên, chính giới Mỹ và các đồng minh trên thế giới lo ngại rằng quyết định được đưa ra quá vội vã có thể gây thêm bất ổn cho khu vực.

Giới quan sát nhận định, khi Mỹ rút quân khỏi Syria có thể dẫn đến sự thay đổi chiến lược ở quốc gia này và rộng hơn là Trung Đông. Nhiều khả năng đây sẽ là khởi đầu cho một giai đoạn xung đột mới trong khu vực này trong cuộc cạnh tranh quyền lực để lấp đầy “khoảng trống” mà Mỹ bỏ lại.

Trước tiên, Nga và Iran “đắc lợi” trong cuộc chiến hỗ trợ Syria. Mỹ rút quân sẽ kéo theo đồng minh trong liên quân cũng rút quân nên hiện tại chỉ còn Nga đóng vai trò chủ chốt tại quốc gia Trung Đông này. Điều này đồng nghĩa với việc phe đối lập sẽ suy yếu và bị đánh bại trong nay mai, đảm bảo chế độ của Tổng thống Bashar al-Assad ở Syria. Bởi lẽ từ trước đến nay, chỉ có Mỹ mới ủng hộ phe đối lập và hiện tại Washington và người Kurd kiểm soát xấp xỉ 1/3 lãnh thổ Syria. Những khu vực này được truyền thông và các nhà phân tích cho là gồm những mỏ dầu và mỏ khí quan trọng của Syria cũng như là nơi có các nguồn nước lớn, đập thủy điện, nhà máy điện quan trọng và hầu hết đất đai màu mỡ. Nếu Mỹ rời Syria, Nga sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để lấp đầy “khoảng trống” quyền lực mà Washington để lại.

Còn Iran cũng quan tâm đến các lãnh thổ Syria mà Mỹ kiểm soát với những lý do riêng. Từ lâu, Tehran nỗ lực thành lập một vùng “lưỡi liềm Shia” (khu vực lãnh thổ có hình trăng lưỡi liềm tại Trung Đông, nơi có nhiều người Shia sinh sống) từ Tây Afghanistan tới Địa Trung Hải nhưng gặp trở ngại từ phía Mỹ. Giờ thì Mỹ rút quân khỏi Syria là cơ hội để Iran mở lại hành lang xuyên Syria trên bộ bằng cách tăng cường ảnh hưởng ở Đông Bắc Syria.

Đáng lo ngại là số phận người Kurd tại quốc gia này. Trong một vài tuần gần đây, Thổ Nhĩ Kỳ đe dọa sẽ triển khai một cuộc tấn công quân sự xuyên biên giới để phá hủy các căn cứ của lực lượng này ở Syria. Do vậy, lực lượng người Kurd sẽ buộc phải tìm kiếm những đồng minh mới sau khi bị Mỹ “bỏ rơi” để có thể tiếp tục tồn tại trong một môi trường chính trị mới. Khả năng cao là lực lượng này sẽ tiến gần hơn với trục Nga - Iran - Syria để chống lại sự can thiệp quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ.

Mặt khác, trong lúc rối ren này IS có khả năng sẽ trỗi dậy hoặc tìm kiếm một lối thoát để khôi phục lực lượng trong khoảng trống mà Washington bỏ lại.

Với tất cả những lý do trên, có thể sẽ tạo đà cho cuộc xung đột Syria quay trở về vạch xuất phát trước khi IS trỗi dậy. Ngoài ra, giới quan sát cho rằng sẽ có một cuộc xung đột mới ở Syria giữa các quốc gia tầm trung sau sự ra đi của Mỹ. Nói cách khác, quyết định rút quân khỏi Syria của ông Trump có thể là khởi đầu cho một cuộc chiến ở Trung Đông.

HN tổng hợp