Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ gia tăng căng thẳng

Quan hệ của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ vốn dĩ “cơm không lành, canh không ngọt” thời gian gần đây căng thẳng càng leo thang khi Washington vừa áp mức thuế nhập khẩu cao đối với Ankara.

Quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ đang rất căng thẳng. Nguồn: Daily Sabah

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây cho biết ông đã cho phép áp mức thuế nhập khẩu cao hơn đối với Thổ Nhĩ Kỳ, theo đó đánh thuế 20% đối với nhôm và 50% đối với thép nhập khẩu từ nước này.

Trên tài khoản Twitter cá nhân, ông Trump viết: “Tôi vừa cho phép tăng thuế cao gấp đôi đối với mặt hàng thép và nhôm của Thổ Nhĩ Kỳ, giữa lúc đồng Lira của Ankara mất giá nhanh so với đồng đôla rất mạnh của chúng ta. Quan hệ của chúng ta với Thổ Nhĩ Kỳ không tốt đẹp vào thời điểm này”.

Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh gia tăng căng thẳng giữa hai đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) liên quan tới việc Ankara giam giữ một mục sư Tin lành người Mỹ cũng như những vấn đề ngoại giao khác.

Trước đó, Bộ Tài chính Mỹ thông báo đã đưa Bộ trưởng Tư pháp và Bộ trưởng Nội vụ Thổ Nhĩ Kỳ vào danh sách trừng phạt với lý do hai quan chức này có vai trò quan trọng trong quyết định bắt và giam giữ linh mục Andrew Brunson, người bị Ankara cáo buộc là thành viên của các tổ chức khủng bố, trong đó có một nhóm bị cho là đã tiến hành cuộc đảo chính tháng 7-2016.

Hãng tin Bloomberg nhận định, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đặt quan hệ giữa nước này với Thổ Nhĩ Kỳ, đồng minh lâu năm ở Trung Đông, vào tình thế mong manh và sẵn sàng từ bỏ đồng minh này nếu căng thẳng giữa Washington và Ankara tiếp tục gia tăng.

Theo Bloomberg, động thái mới nhất của Washington có thể đe dọa các lợi ích chiến lược của Mỹ, trong đó có căn cứ quân sự tại Incirlik, vốn đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống khủng bố Hồi giáo. Lập trường của Washington đối với Ankara đã làm bùng phát cuộc tranh cãi trong nội bộ chính quyền Trump.

Phản ứng trước động thái trên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan có bài viết đăng trên New York Times, kêu gọi Mỹ chấm dứt hành động đơn phương và tôn trọng đất nước, chủ quyền của Thổ Nhĩ Kỳ, nếu không “quan hệ đối tác có thể gặp nguy hiểm”. Ông Erdogan khẳng định, Ankara sẽ không nhượng bộ trước các đe dọa của Mỹ. Còn Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sẽ “trả đũa” lệnh trừng phạt của Washington.

Chuyên gia thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson Jacob Funk Kirkegaard, nhận định chính quyền Trump dường như sẵn sàng chấp nhận kịch bản Thổ Nhĩ Kỳ không còn là đồng minh chiến lược của Mỹ. Còn Aaron Stein, chuyên gia về Trung Đông tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho rằng ông Erdogan có thể đánh giá quá cao giá trị của mình trong mắt Tổng thống Trump.

Mặc dù thời gian gần đây, các cuộc đối thoại giữa quan chức Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ liên tục diễn ra, song nó vẫn không thể giúp hai nước giải quyết được những bất đồng cũ lẫn mâu thuẫn mới liên quan đến một loạt vấn đề “bề nổi” song phương, như: yêu cầu của Thổ Nhĩ Kỳ dẫn độ giáo sĩ Fethullah Gulen đang định cư tại Mỹ, hay việc mua bán vũ khí quân sự của Ankara, cho đến đòi hỏi của Washington về việc thả linh mục Andrew Brunson đang bị Thổ Nhĩ Kỳ bắt giữ...

Giới quan sát cho rằng, căng thẳng giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã đẩy Ankara xích lại gần Nga, Trung Quốc, Iran và Liên minh châu Âu (EU). Theo đó, để đối phó với việc đồng nội tệ đang lao dốc so với USD, Ankara dự kiến sử dụng các đồng nội tệ quốc gia trong hoạt động các thương mại với Trung Quốc, Nga, Iran và Ukraine. Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã sẵn sàng thiết lập một hệ thống tương tự trong các giao dịch với các nước châu Âu khi mà EU cũng đang muốn “giải phóng khỏi sức ép” của đồng USD.

HN tổng hợp