Mỹ và EU liên kết, Trung Quốc bất ngờ

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Liên minh châu Âu (EU) Jean Juncker đã đạt được “hiệp định đình chiến mậu dịch”. Không chỉ vậy hai bên còn “hợp lực” để đối phó thương mại với Trung Quốc.

Những thỏa hiệp Mỹ - EU được đưa ra khiến Trung Quốc bất ngờ, bị động ứng phó.

Ông Larry Kudlow, Chủ tịch Ủy ban Kinh tế quốc gia của Nhà Trắng khi trả lời các nhà báo hôm 26-7, đã nói: “Mỹ và EU sẽ liên minh để đối phó Trung Quốc - kẻ phá hoại thể chế mậu dịch thế giới”.

Cùng ngày, Đại diện Thương mại Mỹ, ông Robert Lighthizer khi tham dự cuộc điều trần của Thượng nghị viện đã dự báo: sẽ mất mấy năm để giải quyết vấn đề mậu dịch với Trung Quốc. Ông cáo buộc Trung Quốc nhân cơ hội Mỹ mở cửa kinh tế, sử dụng “chủ nghĩa tư bản nhà nước” để thu lợi. Ông phủ nhận ý kiến cho rằng phát động chiến tranh thương mại với Trung Quốc là cách làm ngu xuẩn và nói thẳng: tiến hành chiến tranh thương mại để ngăn chặn Trung Quốc đánh cắp kỹ thuật công nghệ Mỹ và lấy đi tương lai của trẻ em Mỹ.

Mỹ cũng đã đưa ngọn lửa chiến tranh thương mại Mỹ - Trung lan sang Hội đồng WTO. Đại biểu Mỹ chỉ trích Trung Quốc là nền kinh tế có tư tưởng chủ nghĩa bảo hộ, có tư tưởng coi trọng thương mại nhất thế giới, không thể dung thứ cách làm Chính phủ chủ đạo kinh tế của Trung Quốc gây hại đến mậu dịch và đầu tư.

Bên cạnh đó, ngày 26-7, Hạ viện Mỹ đã thông qua Luật ủy quyền quốc phòng 2019 với tỷ số phiếu 359 phiếu thuận/54 phiếu chống chấp thuận ngân sách quốc phòng 716 tỉ USD với nội dung quản chế chặt đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ và cấm Chính phủ Mỹ sử dụng các thiết bị kỹ thuật thông tin mua của Trung Quốc xuất phát từ việc xem xét an ninh quốc gia của Mỹ.

Cùng ngày, ông Ted Yoho, Chủ tịch Tiểu ban châu Á - Thái Bình Dương, Ủy ban sự vụ ngoại giao Hạ viện Mỹ cũng đã phát biểu trước cuộc hội thảo về Biển Đông do Trung tâm nghiên cứu chiến lược và vấn đề quốc tế Mỹ (CSIS) tổ chức đã cho rằng: “Quan hệ Mỹ - Trung đã chuyển từ cạnh tranh sang đối đầu” và đề nghị Mỹ cần có lập trường nghiêm khắc hơn, kiên quyết hơn đối với những hành động của Trung Quốc ở Biển Đông, thậm chí chuẩn bị tốt cho việc có thể xảy ra xung đột. Vị Hạ nghị sĩ Cộng hòa này còn kiến nghị: Mỹ cần thay đổi lập trường giữ trung lập trong vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông hiện nay để thách thức các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.

Trước những động thái của phía Mỹ, phía Trung Quốc đã phản ứng mạnh trên các diễn đàn. Ông Trương Hướng Thần, đại biểu Trung Quốc tại WTO đã lên tiếng phê phán Mỹ đánh lừa dư luận, định đổ vấy tình hình quan hệ mậu dịch căng thẳng hiện nay là do mô thức kinh tế của Trung Quốc. Ông khẳng định chính sách công nghiệp của Trung Quốc là thực thể kinh tế thị trường tự chủ, trong đó chính sách chỉ đạo, các công ty tự chịu lỗ lãi.

Trong một diễn biến khác, tại Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS được tổ chức tại Nam Phi, ngày 25-7, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cảnh báo rằng chiến tranh thương mại cần bị cự tuyệt bởi không có ai là người chiến thắng. “Chính sách đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ đang được gắn liền với nhau, giáng cú đòn mạnh vào chính sách đa phương và chế độ thương mại đa phương. Chúng tôi đang đối mặt với việc buộc phải chọn lựa giữa hợp tác và đối đầu, giữa chính sách mở cửa và đóng cửa, giữa việc đôi bên cùng có lợi hoặc làm trầm trọng kinh tế bên khác để bản thân có lợi”, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu.

Cục diện mà Trung Quốc không mong muốn thấy nhất đã xảy ra là EU đã không đứng chung chiến tuyến với Trung Quốc. Ông Luca Jahier, Chủ tịch Ủy ban Kinh tế và xã hội châu Âu, nói: Cho dù EU không tán thành các biện pháp thuế quan của ông Donald Trump, nhưng trong lĩnh vực chính trị và kinh tế, Mỹ vẫn là đồng minh quan trọng của EU.

NGUYỄN TẤN tổng hợp