Nam và Tây Á hứng chịu nhiệt độ cao kỷ lục

Sóng nhiệt đến sớm gây thiệt hại lớn cho cuộc sống, nông nghiệp và y tế tại khu vực Nam và Tây Á.

Người dân được khuyến cáo tránh ra ngoài vào giờ cao điểm tiếp xúc với nhiệt độ cao. Ảnh: INDIAN EXPRESS

Tại các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) hôm 23-5 đã phải hứng chịu nhiệt độ như thiêu đốt lên tới 50,4°C. Đây là mức nhiệt cao nhất từng được ghi nhận trong tháng 5 kể từ khi số liệu bắt đầu được ghi chép vào năm 2003.

Với nền khí hậu sa mạc, UAE thường xuyên trải qua thời tiết nắng nóng cực đoan - được ví như lò nướng trong các tháng hè. Tuy nhiên, năm nay, nhiệt độ tại UAE đã tăng cao bất thường, ngay cả trước khi mùa hè bắt đầu. Dù đã quen với nắng nóng nhưng nhiệt độ cao hơn 50°C đi kèm với độ ẩm lên tới 80% đã khiến người dân choáng váng, làm gia tăng cảm giác ngột ngạt và nguy cơ sốc nhiệt cho người dân, đặc biệt là những người phải làm việc ngoài trời.

Tháng trước, UAE cũng ghi nhận tháng 4 nóng nhất từ trước đến nay, với nhiệt độ cao trung bình hàng ngày là 42,6°C - cao hơn mức 42,2°C vào tháng 4-2017.

Các nhà khoa học cho rằng những đợt nắng nóng ngày càng nghiêm trọng là hệ quả rõ ràng của hiện tượng ấm lên toàn cầu. Và hiện tượng thời tiết này sẽ diễn ra thường xuyên hơn, kéo dài hơn và dữ dội hơn.

Theo báo cáo vào năm 2024 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), 83,6% lao động ở các quốc gia Arab bị phơi nhiễm nhiệt quá mức do tiếp xúc với nhiệt độ quá cao khi làm việc ngoài trời - tỷ lệ cao nhất trên thế giới.

Trước đó, hồi tháng 6-2024, hơn 1.300 người thiệt mạng trong lúc hành hương Hajj tại Saudi Arabia - phần lớn là những người hành hương không được cấp phép - do phải chịu đựng thời tiết nắng nóng gay gắt ngoài trời trong thời gian dài.

Còn tại Ấn Độ, khoảng 57% các quận - nơi sinh sống của 76% tổng dân số nước này - hiện đang đối mặt nguy cơ rất cao từ tình trạng nắng nóng khắc nghiệt.

Ngay cả ở các vùng Himalaya mát mẻ từ trước đến nay - nơi ngưỡng nhiệt thấp hơn so với đồng bằng và bờ biển - đều tăng số lượng ngày rất nóng và đêm rất ấm. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái vùng núi.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng độ ẩm trong mùa hè ở miền Bắc Ấn Độ đã tăng từ 30-40% lên 40-50% trong thập kỷ qua, làm trầm trọng thêm tình trạng căng thẳng do nhiệt, đặc biệt là ở đồng bằng Ấn - Hằng, nơi những người nông dân làm việc ngoài trời.

Nắng nóng cực độ đã phá vỡ mọi kỷ lục vào năm 2024 - năm nóng nhất từng được ghi nhận tại Ấn Độ và trên toàn cầu. Năm 2025, quốc gia này ghi nhận đợt nắng nóng đầu tiên vào ngày 27 đến 28-2, sớm hơn nhiều so với ngày 5-4-2024.

Không chỉ ở UAE, Ấ Độ, số ngày cực kỳ nóng trên toàn cầu đã gần tăng gấp đôi trong ba thập kỷ qua. Nghiên cứu của tổ chức Greenpeace năm 2022 cũng cho biết khu vực Trung Đông đang ấm lên gần gấp đôi tốc độ trung bình toàn cầu và đứng trước nguy cơ thiếu nước, thiếu lương thực, cùng các đợt nắng nóng cực đoan gia tăng do biến đổi khí hậu.

NGUYỄN TẤN tổng hợp