Nắng nóng kinh hoàng ở Tây Bắc Mỹ

Người dân Canada cho biết nắng nóng đã làm chảy dây cáp điện, gây biến dạng đường nhựa và làm nứt kính ô tô để ngoài trời.

Canada đang phải hứng chịu một đợt nắng nóng kỷ lục chưa từng có.

Canada vừa chào đón Ngày Quốc khánh thứ 155 của họ vào đầu tháng 7. Nhưng không phải người dân nào trên đất nước cũng có được niềm vui trọn vẹn. Ở các khu vực ven biển Tây Bắc Thái Bình Dương, hàng triệu người Canada đang phải hứng chịu một đợt nắng nóng kỷ lục chưa từng có trong lịch sử.

Liên tiếp trong 3 ngày, nhiệt độ ghi nhận được ở British Colombia duy trì quanh mức 49,6oC - phá mọi kỷ lục thời tiết ở tỉnh miền Tây nước này. Nắng nóng đã đốt cháy một thị trấn - Lytton, khiến hơn 1.000 người dân ở đây phải di tản.

Ở những khu vực khác, người dân Canada cho biết nắng nóng đã làm chảy dây cáp điện, gây biến dạng đường nhựa và làm nứt kính ô tô để ngoài trời.

Cùng khoảng thời gian này, cơ quan y tế Canada cũng ghi nhận số cas tử vong tăng bất thường liên tiếp trong 5 ngày. Ít nhất 486 người đã chết trong đợt nắng nóng, tăng 195% so với con số trung bình trong những ngày khác.

Canada không phải là đất nước duy nhất phải hứng chịu hiện tượng thời tiết cực đoan. Trên thực tế, kỷ lục về nhiệt độ đang bị phá vỡ ở khắp vùng ven biển Tây Bắc Thái Bình Dương bao gồm 6 bang miền Tây của Hoa Kỳ, từ đông Washington, Oregon cho tới Montana, Nam Nevada và Bắc California.

Porland, một thành phố có khí hậu nổi tiếng mát mẻ tại Mỹ, đã có 3 ngày liên tục phá kỷ lục với những mức nhiệt cao nhất mọi thời đại. Trạm quan trắc của họ ở sân bay quốc tế Porland ghi nhận mức nhiệt lần lượt là 42,2oC vào ngày hôm kia, sau đó tăng lên 44,4oC vào ngày hôm qua và đạt đỉnh 46,1oC vào hôm nay.

Tại bang Oregon của Mỹ, cơ quan y tế tiểu bang đã ghi nhận 60 cas tử vong liên quan đến nắng nóng. Con số ở Washington là 20 người.

David Phillips, nhà khí tượng học cao cấp của Bộ Môi trường Canada cho biết đợt nắng nóng kỷ lục đang diễn ra ở Bắc Mỹ liên quan đến một hiện tượng được gọi là vòm nhiệt (heat dome).

Chúng ta biết, trong các đợt nắng nóng xảy ra một cách thông thường, không khí và hơi nước gần mặt đất khi bị nung nóng sẽ bay lên cao. Chúng hình thành mây sau đó tạo ra một cơn mưa giải nhiệt cho toàn bộ khu vực. Hoặc là mây từ nơi khác được gió thổi đến sẽ mang mưa về và kết thúc đợt nắng nóng theo một cách tương tự.

Nhưng với hiện tượng vòm nhiệt thì khác. Không khí và hơi nước ở mặt đất bốc lên cao, nhưng gặp phải một khối áp cao ngay trên đỉnh đầu sẽ bị đẩy quay ngược trở lại mặt đất. Mây vì thế cũng không thể hình thành, cho phép ánh nắng tiếp tục chiếu trực tiếp xuống dưới.

Bên trong các thành phố, đường nhựa và bê tông hấp thụ nhiệt trong suốt cả ngày, ban đêm sẽ phả lại nhiệt vào bầu không khí. Và một khi khối áp cao phía trên vẫn còn tồn tại, áp suất nén trong không khí vẫn tiếp tục tăng, giống như khi bạn bơm một cái lốp xe đạp, khí càng nén mạnh thì nhiệt độ càng được đẩy lên.

Không những vậy, vòm nhiệt còn gây ra một hệ quả thứ cấp: Bởi áp suất không khí trong khu vực vòm nhiệt đã cao hơn xung quanh, gió mát từ nơi khác sẽ không thể thổi được vào bên trong nó để mang mây về tạo mưa. Trong vòm nhiệt chỉ có gió nóng luân chuyển không khí cục bộ, tiếp tục củng cố mái vòm và tạo thành các đợt sóng nhiệt nguy hiểm.

Karen McKinnon, một phó giáo sư môi trường và phát triển bền vững tại Đại học California, cho biết: Các đợt nắng nóng thông thường sẽ chỉ kéo dài khoảng 5 ngày. Nhưng một khi vòm nhiệt hình thành và khối áp cao phía trên nó đứng im một chỗ, nắng nóng có thể kéo dài rất lâu cho đến khi khối áp cao suy yếu, mưa mới có thể xuất hiện và khiến đợt nắng nóng kết thúc.

Mặc dù vậy, khi mùa hè vẫn còn kéo dài và trong điều kiện biến đổi khí hậu, những khối áp cao có thể tiếp tục hình thành và đem vòm nhiệt quay trở lại, bắt đầu một chu trình sưởi ấm mới.

NGUYỄN TẤN tổng hợp