Nâng tầm quan hệ ASEAN - Ấn Độ 

Tuần qua, tại New Delhi, lãnh đạo các nước ASEAN và Ấn Độ đã tổ chức Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ Đối tác đối thoại ASEAN - Ấn Độ.

Lãnh đạo Ấn Độ và các nước ASEAN tham gia hội nghị tại New Delhi. Ảnh: AFP

Với chủ đề “Chia sẻ giá trị, cùng chung vận mệnh”, lãnh đạo các nước ASEAN và Ấn Độ đã đánh giá hợp tác ASEAN - Ấn Độ thời gian qua đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực và đánh giá cao Việt Nam - quốc gia điều phối quan hệ ASEAN - Ấn Độ - đã luôn nỗ lực, sáng tạo thúc đẩy hợp tác chung của hai bên.

Lãnh đạo các nước ASEAN và Ấn Độ có phiên họp chuyên đề trao đổi về “Hợp tác và an ninh biển”. Hai bên cam kết tiếp tục đối thoại và hợp tác thông qua các cơ chế khu vực nhằm duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không; đề cao thượng tôn pháp luật và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982)... Nhân dịp này, các nhà lãnh đạo ASEAN và Ấn Độ đã khẳng định ủng hộ việc thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và trông đợi Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) sớm được hoàn tất.

Mối quan hệ ASEAN - Ấn Độ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh chuyển đổi cấu trúc an ninh, quyền lực toàn cầu, cũng như chuyển dịch sự cân bằng quyền lực ở châu Á. New Delhi đang có chính sách Hướng Đông đẩy mạnh quan hệ về phía khu vực Đông Nam Á và Đông Bắc Á. Mối quan hệ trên được thể hiện rõ nét qua số lượng ngày càng tăng của các cuộc tham vấn an ninh, đối thoại chính trị và cả tập trận chung.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đề xuất 3 trọng tâm lớn. Thứ nhất, coi hợp tác thương mại và đầu tư là động lực chính, ưu tiên hàng đầu của đối tác chiến lược ASEAN - Ấn Độ. Thứ hai, tăng cường kết nối là nhân tố then chốt, bảo đảm tính bền vững liên khu vực. Thứ ba, cần tăng cường hợp tác vì hòa bình, ổn định ở khu vực và trên biển Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương ứng phó với các thách thức an ninh, cả truyền thống lẫn phi truyền thống.

Quan hệ ASEAN - Ấn độ thực tế vẫn còn những vướng mắc, cụ thể ở một số dự án còn dang dở, điển hình như đường cao tốc nối liền Ấn Độ - Myanmar - Thái Lan bị trì hoãn, khiến cho các bên có thể nghi ngờ hiệu quả thực sự của việc hợp tác. Trong một bài viết vừa công bố, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long nhấn mạnh: Trong một thế giới cạnh tranh khốc liệt, mà ưu thế cạnh tranh thương mại sẽ bắc cầu cho cạnh tranh địa chính trị, không thể không so sánh những trao đổi thương mại giữa Ấn Độ và ASEAN với những trao đổi thương mại giữa ASEAN với các đối tác khác. Nếu như trao đổi thương mại hai chiều Ấn Độ và ASEAN năm 2016 là 58,4 tỉ USD, tăng nhiều so với con số 2,9 tỉ USD của năm 1993 (năm ký kết Khu vực tự do thương mại ASEAN - Ấn Độ AIFTA), so với trao đổi thương mại hai chiều ASEAN - Trung Quốc cũng năm 2016 lên đến 345,7 tỉ USD, thì có thể thấy ngay Ấn Độ và ASEAN còn cần phải buôn bán, làm ăn với nhau nhiều hơn nữa.

Trong hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 25 năm quan hệ với ASEAN tuần rồi, hai bên đã thảo luận rất nhiều về cách làm sao kết nối người dân hai bên đến với nhau, mà gộp lại lên đến 1,8 tỉ người. Một trong những phương tiện kết nối chính là dự án con đường cao tốc nối liền Ấn Độ, Myanmar, Thái Lan, và còn sẽ dẫn lối Lào, Campuchia, Việt Nam.  Nhiều đại biểu hy vọng thỏa thuận vận tải hàng không ASEAN - Ấn Độ AIATA (“Vùng trời mở”) sẽ giúp hai khu vực kết nối với nhau hơn trước, tạo ra những thị trường mới...

Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN và Ấn Độ đã thông qua Tuyên bố Delhi, đề ra tầm nhìn và phương hướng thúc đẩy toàn diện quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Ấn Độ những năm tới.

LONG TẤN tổng hợp