Nga - Thổ Nhĩ Kỳ hạ nhiệt căng thẳng

Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm 5-3 ký thỏa thuận ngừng bắn và thành lập hành lang an ninh rộng 6km tại tỉnh Idlib của Syria, nhấn mạnh cam kết bảo đảm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia Trung Đông này.

Đường cao tốc M4 và M5 tại Syria. Đồ họa: AFP

Sau 6 giờ đàm phán, hai bên đã ký một thỏa thuận chung với nội dung chính như sau:

1. Ngừng tất cả các hành động quân sự trên đường giáp ranh hiện nay trong khu vực Idlib để giảm leo thang căng thẳng, kể từ 0 giờ ngày 6-3-2020.

2. Thành lập hành lang an toàn 6km về phía Bắc và 6km về phía Nam từ đường quốc lộ M4. Việc xác định khoảng cách chính xác cho hành lang này sẽ được phối hợp thông qua các kênh liên lạc giữa hai Bộ quốc phòng Liên bang Nga và Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ trong vòng 7 ngày.

3. Bắt đầu tiến hành các cuộc tuần tra chung giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 15-3-2020 dọc theo quốc lộ M4, từ thị trấn Tarnbah cách thành phố Saraqeb 2km, đến thị trấn Ain Al-Hour.

Như vậy, sau hơn một tuần chiến sự ác liệt, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt được tiếng nói chung về tình hình Idlib. Thỏa thuận đạt được là cơ sở cho việc ngừng tất cả các hành động quân sự tại khu vực giảm căng thẳng Idlib, góp phần chấm dứt cuộc khủng hoảng nhân đạo, tạo điều kiện để tiếp tục tiến trình hòa bình giữa các bên xung đột tại Syria.

Thỏa thuận Matxcơva lần này giữa Tổng thống V.Putin và Tổng thống R.Erdogan thực chất là một văn bản bổ sung cho Thỏa thuận Sochi năm 2018, phản ánh những thay đổi mới trên mặt trận Idlib, khẳng định những thành quả giành được của quân đội Syria và Nga trong chiến dịch quân sự vừa qua.

Điều có ý nghĩa hết sức quan trọng là Nga và Thổ Nhĩ Kỳ một lần nữa nhất trí “cuộc xung đột Syria chỉ có thể được giải quyết thông qua một tiến trình chính trị do chính người Syria lãnh đạo và thực hiện, với sự hỗ trợ của Liên Hiệp Quốc theo Nghị quyết 2254 (2015) của Hội đồng Bảo an”.

Thỏa thuận mới giữa Matxcơva và Ankara sẽ cho phép thực hiện các thỏa thuận song phương đã đạt được trước đó về khu vực giảm căng thẳng ở Idlib, góp phần ngăn chặn các cuộc khủng hoảng mới ở Syria, đặc biệt là các hành động quá khích của các tổ chức khủng bố.

Thỏa thuận này khẳng định Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ vẫn là đối tác chiến lược trong các vấn đề chính trị, kinh tế, quân sự và việc hợp tác giữa hai nước đóng vai trò rất quan trọng trong việc tìm ra giải pháp cho cuộc xung đột Syria và các vấn đề của khu vực Trung Đông, bất chấp những âm mưu của một số thế lực nhằm chia rẽ Ankara với Matxcơva.

Thỏa thuận không đề cập tới cao tốc M5 dài 432km nối Aleppo với Damascus, cũng là con đường chiến lược nối liền miền Bắc và miền Nam Syria. Điều này cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ thừa nhận vị thế “chiếu dưới” hiện nay, cũng là bước đệm then chốt để Tổng thống Syria Bashar al-Assad giành lại quyền kiểm soát khu vực Idlib.

Thỏa thuận ngừng bắn được coi là động thái hóa giải nguy cơ đối đầu trực diện đầy nguy hiểm giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, trong bối cảnh giao tranh giữa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và Syria ở Idlib trở nên dữ dội trong một tháng qua. Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo thỏa thuận này vẫn chỉ là giải pháp tình thế. Lệnh ngừng bắn nhiều khả năng sẽ bị một phe vi phạm, sau đó đổ vỡ hoàn toàn. Nó dường như là biện pháp gỡ ngòi căng thẳng Nga - Thổ Nhĩ Kỳ, chứ không phải giải pháp chấm dứt xung đột tại Idlib.

NGUYỄN TẤN tổng hợp