Nga - Ukraine bắt đầu vòng đàm phán thứ tư

Sau 3 vòng đàm phán trực tiếp, cuộc đàm phán lần thứ tư theo hình thức trực tuyến giữa Nga và Ukraine diễn ra trong ngày 14-3.

Nga - Ukraine đã trải qua 3 vòng đàm phán. Ảnh: Reuters

Các nhà đàm phán Nga và Ukraine đã tiến hành 3 vòng đàm phán tại Belarus để giải quyết tình hình. Vòng đàm phán thứ 3 vào ngày 7-3 vừa qua không đạt được những kết quả mong muốn. Tuy nhiên, hai bên ghi nhận một vài tiến triển tích cực về vấn đề hành lang nhân đạo và bày tỏ sẵn sàng tiếp tục đàm phán về các vấn đề còn khúc mắc.

Nga và Ukraine hôm 14-3 tiếp tục ngồi vào bàn đàm phán trong bối cảnh chiến sự tại Ukraine đã sang tuần thứ 3, với con số người chết và bị thương được ghi nhận từ cả hai phía.

Theo Chủ tịch Ủy ban các vấn đề quốc tế của Duma quốc gia Nga Leonid Slutsky, đã có những tiến bộ đáng kể nếu so sánh lập trường của cả hai bên ở thời điểm bắt đầu đàm phán. Ông đồng thời kỳ vọng Nga và Ukraine có thể tiến tới ký kết các thỏa thuận trong vài ngày tới. Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhấn mạnh các quan chức Ukraine đang đàm phán với phái đoàn Nga có nhiệm vụ đảm bảo tổ chức được các cuộc hội đàm trực tiếp giữa lãnh đạo hai nước nhằm mang đến hòa bình.

Các chuyên gia nhận định có ít nhất bốn nhân tố ảnh hưởng đến tiến trình và kết quả đàm phán.

Một là, so sánh lực lượng trên chiến trường giữa các bên tham chiến. Đây là yếu tố quan trọng và mang tính quyết định nhất.

Sở dĩ đàm phán giữa Nga và Ukraine hiện vẫn giằng co và chưa đi đến hồi kết chính là do yếu tố này.

Nga cho rằng họ đang thắng áp đảo trên chiến trường nên không có bất cứ sự nhượng bộ nào đối với các đòi hỏi của mình. Ukraine nghĩ mình đang “ghìm chân” và gây cho Nga những tổn thất nặng nề.

Theo Ukraine, họ đang ở “thế mạnh” vì chiến tranh càng kéo dài thì thương vong, phí tổn và sự phản đối ở trong và ngoài nước Nga càng lớn sẽ khiến Nga sớm “thu quân” trong “thất bại”.

Hai là, lập trường của các bên tham chiến. Hiện nay lập trường của Nga và Ukraine quá khác xa nhau.

Nga kiên quyết với 3 điều kiện, đòi Ukraine: (1) công nhận Crimea thuộc Nga và “nền độc lập” của 2 nước cộng hòa tự xưng là Lugansk và Donetsk; (2) phi phát xít hóa và phi quân sự hóa; và (3) không gia nhập NATO.

Trong khi đó, Ukraine cho rằng đây là “tối hậu thư” buộc họ “đầu hàng”, Ukraine chỉ chấp nhận đàm phán khi không có bất kỳ “điều kiện tiên quyết” nào.

Ba là, ý chí của lãnh đạo và sự ủng hộ của người dân. Cả Tổng thống Nga Putin lẫn Tổng thống Ukraine Zelensky đều có cá tính mạnh mẽ, quyết đoán và điều này được thể hiện trong suốt cuộc chiến vừa qua.

Các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy ông Putin được 71% người dân Nga ủng hộ, ông Zelensky được sự ủng hộ của trên 90% dân Ukraine. Điều này làm cho hai nhà lãnh đạo rất khó xuống thang.

Cuối cùng, đó là bối cảnh khu vực và quốc tế. Trước khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự, Mỹ và phương Tây khi đó “xem nhẹ” các lo ngại an ninh của Nga và hai bên thiếu các cuộc tiếp xúc, đàm phán chân thành để có thể tránh được cuộc chiến.

Nhưng giờ đây, các bên liên quan đến cuộc chiến đều gánh chịu thiệt hại nặng nề ở những mức độ khác nhau và đều mong muốn giải quyết cuộc khủng hoảng này thông qua thương lượng, tuy rằng lập trường của các bên hiện quá xa nhau.

Như vậy, đàm phán và cục diện chiến trường trong những ngày tới sẽ cho chúng ta rõ hơn bức tranh hậu chiến.

Điều lý tưởng nhất là các bên đạt được giải pháp thông qua thương lượng. Tất nhiên, Nga sẽ chỉ đồng ý nếu như các điều kiện mình đưa ra được đáp ứng phần lớn hoặc toàn bộ và an ninh của Nga phải được tính đến trong một cấu trúc an ninh mới của châu Âu.

Trong khi hy vọng điều tốt nhất, các bên cũng chuẩn bị cho giải pháp xấu nhất, đó là cuộc chiến kết thúc mà không có bất cứ thỏa thuận nào, theo đúng cách mà các nước lớn chấm dứt cuộc chiến Triều Tiên năm 1953.

NGUYỄN TẤN tổng hợp