Nguy cơ Afghanistan rơi vào tay Taliban

Xung đột liên tục nổ ra ở Afghanistan kể từ khi Mỹ và NATO rút quân, với lợi thế nghiêng về Taliban làm nhiều người lo ngại thủ đô Kabul sẽ rơi vào tay lực lượng này.

Các tay súng và phiến quân Taliban trên một ngọn đồi tại Maydan Shahr thuộc tỉnh Wardak, Afghanistan. Ảnh: AFP

Xung đột giữa quân chính phủ và lực lượng Taliban đã leo thang sau khi các binh sĩ nước ngoài rút khỏi Afghanistan. Các tay súng Taliban đã giành quyền kiểm soát nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn ở nông thôn và mở chiến dịch tấn công vào các thành phố lớn của Afghanistan. Hiện Taliban đã chiếm quyền kiểm soát thủ phủ của 4 tỉnh ở miền Bắc và 1 tỉnh ở miền Tây Afghanistan và hiện lực lượng này đang mở rộng phạm vi lấn chiếm.

Tờ Washington Post dẫn lời giới chức Mỹ cho biết nước này lo ngại lực lượng Taliban có thể chiếm thủ đô Kabul của Afghanistan trong vòng 1-3 tháng, sớm hơn nhiều so với đánh giá tình báo. Theo tờ báo, tình hình hiện nay ở Afghanistan đã xấu hơn nhiều so với dự đoán của cơ quan tình báo Mỹ hồi tháng 6 vừa qua.

Trước đó, người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki cho biết Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn tin rằng việc Taliban chiếm thủ đô Kabul hoặc toàn bộ Afghanistan là điều không thể tránh khỏi.

Trước thực trạng trên, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã tới Mazar-i-Sharif, một thành phố phía Bắc đang bị bao vây để tập hợp lực lượng nhằm đánh trả giải thoát thành phố này. Theo kế hoạch, ông Ghani “kiểm tra an ninh chung ở khu vực miền Bắc” và cũng có thể hội đàm với nhân vật quyền lực ở Mazar là Atta Mohammad Noor và lãnh chúa khét tiếng Abdul Rashid Dostum về việc phòng thủ thành phố trong khi Taliban đã áp sát các vùng ngoại ô của thành phố. Tuy nhiên, khó thay đổi tình hình bởi vì hiện tại các tay súng Taliban đã chiếm ưu thế ở chiến địa này.

Nếu mất quyền kiểm soát Mazar sẽ là một đòn nặng đối với Kabul và đại diện cho sự sụp đổ hoàn toàn quyền kiểm soát của chính quyền Afghanistan đối với khu vực phía Bắc, một pháo đài của lực lượng dân quân chống Taliban.

Mới đây, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã ngậm ngùi tuyên bố: Các cuộc đàm phán hòa bình giữa Mỹ, Chính phủ Afghanistan với Taliban gần như “đã chết”. Chính quyền Kabul đang tìm cách trang bị vũ khí cho dân quân địa phương và hợp tác với lãnh đạo các bộ tộc để ngăn chặn Taliban giành quyền kiểm soát đất nước. Ông Ashraf Ghani cho rằng: Ông cảm thấy ngày càng bị cô lập giữa bối cảnh các lực lượng quân sự nước ngoài do Mỹ dẫn đầu đang rút đi, trong khi Taliban ngày càng nhận được sự hậu thuẫn về mặt ngoại giao của Pakistan, Nga, Trung Quốc. Lối thoát của chính quyền lúc này là tập hợp các phe nhóm trong nước chống lại Taliban để chuẩn bị cho một cuộc nội chiến sắp xảy ra.

Các cuộc đàm phán hòa bình giữa chính phủ với Taliban diễn ra tại Doha, Qatar vào ngày 17-7 vừa qua vẫn đang bế tắc. Theo người phát ngôn của Tổng thống Afghanistan ông Mohammad Amiri, trong khi chính phủ của Tổng thống Ashraf Ghani vẫn sẵn sàng đàm phán, Taliban đã quay lưng lại với giải pháp chính trị. Theo chính quyền Afghanistan, Taliban không tin vào các cuộc đàm phán hòa bình. Họ đang cố giành quyền lực bằng vũ lực.

Trước tình trạng bạo lực tại Afghanistan đang ngày một gia tăng, Tổng thống Mỹ Joe Biden không đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về việc hoãn thời hạn rút toàn bộ binh lính nước này về nước vào ngày 31-8. Ông Biden khẳng định ông không cảm thấy hối tiếc về quyết định rút quân khỏi Afghanistan sau 2 thập kỷ đưa quân đến quốc gia Tây Nam Á này. Ông kêu gọi các nhà lãnh đạo Afghanistan đoàn kết và chiến đấu chống lại Taliban, đồng thời cho biết Washington sẽ tiếp tục hỗ trợ các lực lượng an ninh Afghanistan lương thực, thiết bị, tiền, cùng các cuộc không kích.

Giới phân tích cho rằng, việc Mỹ và NATO rút quân khỏi Afghanistan đã dẫn đến hệ lụy bùng phát xung đột tại quốc gia này với lợi thế thuộc về Taliban. Điều này đồng nghĩa với những gì đã đạt được trong cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ và NATO ở Afghanistan 20 năm qua đã trở thành con số 0. Do vậy dù không muốn nhìn nhận nhưng đây là một thất bại nặng nề của Mỹ và phương Tây trong thực hiện nhiệm vụ quốc tế tại đây.

HN tổng hợp