Nguy cơ phá vỡ đàm phán ngừng bắn ở Libya

Nhiều vụ vi phạm lệnh ngừng bắn ở Libya do Liên Hiệp Quốc (LHQ) bảo trợ vô hình trung đã phá vỡ tiến trình hòa bình đang được nối lại bằng các cuộc đàm phán. 

LNA tấn công cảng biển ở thủ đô Tripoli. Nguồn: Dryad Global

Theo đó, sáng sớm ngày 18-2, tại khu vực cảng biển Tripoli người ta đã nghe thấy những tiếng nổ lớn với nhiều khói đen bốc lên. Vụ tấn công do Lực lượng Quân đội miền Đông (LNA) gây ra. Lực lượng quân đội LNA do Tướng Khalifa Haftar lãnh đạo tuyên bố đã phá hủy một con tàu chở vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ ở cảng biển Tripoli.

Theo Đặc phái viên LHQ về Libya Ghassan Salame, kể từ khi lệnh ngừng bắn mong manh được thông báo ngày 12-2, đến nay đã ghi nhận 150 vụ vi phạm. Ông Salame cũng cho biết những vi phạm này càng gây khó khăn cho nỗ lực được LHQ bảo trợ nhằm hướng đến một lệnh ngừng bắn lâu dài cũng như một giải pháp chính trị cho cuộc xung đột ở Libya.

Đáng quan ngại là trong một động thái mới đây, Chính phủ Đoàn kết Dân tộc (GNA) được LHQ công nhận đã thông báo đình chỉ việc tham gia đàm phán ở Geneva (Thụy Sĩ) do LHQ bảo trợ vì LNA vi phạm lệnh ngừng bắn. Theo GNA, mọi cuộc đàm phán đều vô nghĩa nếu không có một lệnh ngừng bắn lâu dài cho phép những người tha hương trở về nhà cũng như đảm bảo an ninh cho thủ đô Tripoli và các thành phố khác trước mọi mối đe dọa.

Thực chất, việc LNA tấn công cảng biển ở Tripoli đã đụng chạm đến lợi ích không chỉ của GNA mà còn liên quan đến nhiều quốc gia. Bởi lẽ, cảng biển ở Tripoli này vốn được coi là huyết mạch vận chuyển hàng hóa đối với nhiều thành phố Libya. Tại đây, ngoài các hoạt động nhập khẩu thực phẩm, còn có các loại hàng hóa thiết yếu khác liên quan mật thiết đến cuộc sống của người dân ở nhiều thành phố lân cận của quốc gia này. 

Trong một động thái liên quan, tập đoàn dầu khí quốc gia Libya thông báo, tất cả các tàu chở nhiên liệu đã được sơ tán khẩn cấp ra khỏi cảng Tripoli sau vụ tấn công xảy ra gần một tàu chở khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG). Tập đoàn này cho hay, mọi hoạt động dỡ hàng đã bị hủy sau khi các vật thể bay đánh trúng vị trí gần tàu chở LPG có nguy cơ nổ rất cao.

Trước đó, Phái bộ hỗ trợ LHQ ở Libya (UNSMIL) đã công bố nối lại cuộc hội đàm của Ủy ban quân sự chung Libya (JMC). Tuy nhiên, ông Ghassan Salame, đặc phái viên LHQ về Libya cho biết, mặc dù các đại diện của GNA và LNA đã đến Geneva nhằm đàm phán thiết lập một lệnh ngừng bắn lâu dài nhưng cả hai bên một lần nữa từ chối ngồi chung trong một căn phòng, với nhiều bất đồng khó giải quyết.

Kể từ sau cuộc chính biến năm 2011 lật đổ chính quyền của nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi, Libya hiện vẫn rơi vào tình trạng chia rẽ chính trị và bạo lực. Ở quốc gia này tồn tại hai chính quyền với các lực lượng vũ trang riêng. Lực lượng LNA của Tướng Khalifa Haftar ủng hộ chính quyền ở miền Đông, trong khi GNA được quốc tế công nhận hoạt động ở thủ đô Tripoli và được các nhóm dân quân hậu thuẫn. Tranh giành quyền lực đã dẫn đến nội chiến đẫm máu bất chấp việc nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có cả LHQ đã kêu gọi chấm dứt xung đột.

Hiện tại, LHQ nỗ lực thúc đẩy các cuộc đối thoại ở Libya, cộng đồng quốc tế kêu gọi các bên tham chiến ở Libya chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, con đường hòa bình cho Libya còn đầy chông gai bởi còn quá nhiều bất đồng giữa các phe phái đối lập trong nước và sự hậu thuẫn từ bên ngoài dành cho các bên đối địch ở Libya khiến lời giải cho bài toán hòa bình tại quốc gia này càng thêm phức tạp.

HN tổng hợp