Nguy cơ thảm họa nhân đạo ở Afghanistan

Giao tranh tại Afghanistan tiếp tục diễn biến phức tạp. Hàng loạt nước tuyên bố đóng cửa đại sứ quán trong bối cảnh lực lượng Taliban đang áp sát thủ đô Kabul. Giới chức Liên Hiệp Quốc cũng cảnh báo về nguy cơ một thảm họa nhân đạo đang đến rất gần.

18 triệu người ở Afghanistan đang cần được hỗ trợ nhân đạo. Ảnh: AP

Theo hãng tin Reuters, lực lượng Taliban ngày 14-8 đã chiếm được thành phố Pul-e-Alam, cách thủ đô Kabul khoảng 70km, trong bối cảnh Mỹ và nhiều nước đang gấp rút sơ tán các công dân và các nhà ngoại giao của họ.

Một thành viên giấu tên của hội đồng địa phương cho biết Taliban gần như không gặp sự kháng cự nào. Việc chiếm được Pul-e-Alam đánh dấu bước tiến quan trọng của Taliban trong mục tiêu tiến tới thủ đô Kabul. Chỉ trong vòng 8 ngày qua, quân Taliban đã chiếm được hơn một nửa số thủ phủ của các tỉnh ở Afghanistan.

Tuy Lầu Năm Góc khẳng định là thủ đô Kabul “chưa bị đe dọa ngay”, nhưng Đại sứ quán Mỹ đã ra lệnh cho nhân viên tiêu hủy toàn bộ các tài liệu nhạy cảm và các biểu tượng của nước Mỹ mà phe Taliban có thể sẽ sử dụng vào các mục đích tuyên truyền.

Các đơn vị của quân đội Mỹ đã tới Afghanistan trong ngày 14-8 để bắt đầu quá trình sơ tán hàng nghìn người, bao gồm các nhân viên sứ quán, các nhân viên người Afghanistan cùng gia đình họ. Các đơn vị thuộc kế hoạch tái tăng cường 3.000 binh sĩ Mỹ đã tới để làm nhiệm vụ bảo vệ sân bay, cũng như bảo đảm cho quá trình sơ tán. Hiện các máy bay trực thăng đang hoạt động liên tục giữa sân bay ở thủ đô Kabul và khu vực phái bộ ngoại giao của Mỹ trong Vùng Xanh.

Trước nguy cơ rủi ro về an ninh, Canada trở thành quốc gia mới nhất tuyên bố sẽ gửi lực lượng an ninh đến Afghanistan để đóng cửa đại sứ quán và sơ tán nhân viên ngoại giao. Trước đó, hôm qua hàng loạt các nước châu Âu khác như Na Uy, Đan Mạch, Hà Lan, Đức và một số nước khác tuyên bố tạm ngừng hoạt động của Đại sứ quán và đưa nhân viên ngoại giao về nước. Một số quốc gia khác như Anh, Tây Ban Nha, Phần Lan... cũng đã bắt đầu sơ tán nhân viên và chuẩn bị cho khả năng đóng cửa các cơ quan đại diện ngoại giao.

Lực lượng Taliban đã chiếm được thủ phủ của 11 tỉnh tại Afghanistan chỉ trong một tuần và hiện đã kiểm soát được 2/3 đất nước. Nguồn tin tình báo Mỹ cho rằng, thủ đô Kabul của Afghanistan sẽ mất vào tay lực lượng Taliban trong vòng 90 ngày tới.

Hơn 400.000 người ở Afghanistan đã phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn. Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc cho biết, 18 triệu người ở nước này đang cần được hỗ trợ .

Bà Zar Begum, người dân đang sơ tán ở thủ đô Afghanistan, nói: “Các tay súng Taliban đuổi tôi ra khỏi nhà, giết các con trai và cưỡng ép các con dâu tôi phải lấy chúng. Nhà nào chúng cũng bắt 3 đến 4 phụ nữ đem theo làm vợ”.

Giới chức Liên Hiệp Quốc cũng cảnh báo, diễn biến phức tạp tại Afghanistan đang đẩy nước này vào một thảm họa nhân đạo mới. Người phát ngôn Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) của Liên Hiệp Quốc, ông Thomson Phiri cho rằng: “Chúng tôi lo sợ rằng điều tồi tệ nhất vẫn chưa đến và trận đói lớn hơn sắp nhanh chóng ập đến Afghanistan. Ai cũng biết, tình hình đang trở nên tồi tệ và ngày càng khó lường hơn. Xung đột diễn biến nhanh hơn chúng ta dự báo và thực tế hiện nay có đủ các dấu hiệu của một thảm họa nhân đạo”.

Theo số liệu của Liên Hiệp Quốc, hiện cứ 3 người dân Afghanistan thì có 1 người không biết mình sẽ ăn gì vào ngày mai, trong khi 2 triệu trẻ em cần được bổ sung thức ăn. Đồng thời, sau đợt hạn hán thứ 2 trong năm, khả năng sản lượng thu hoạch vụ mùa sẽ ít hơn bình thường.

NGUYỄN TẤN tổng hợp