Nguy hiểm khó lường khi Nga và phương Tây đối đầu

Việc Nga đồng ý sáp nhập 4 tỉnh miền Đông và Nam Ukraine vào lãnh thổ đã vấp phải phản đối quyết liệt của nhiều quốc gia.

Binh sĩ Ukraine phá dỡ một xe bọc thép của Nga bị bỏ lại ở thị trấn Izium, vùng Kharkiv. Ảnh: Reuters

Hạ viện Nga vừa thông qua các hiệp ước về việc sáp nhập 4 tỉnh thuộc miền Đông và Nam Ukraine gồm hai nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Lugansk tự xưng, cùng hai tỉnh Kherson và Zaporozhia vào Liên bang Nga với tỷ lệ đồng ý tuyệt đối.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho rằng: “Chính quyền Kiev đã thực hiện nhiều hành vi tiêu cực với những người nói tiếng Nga, và điều này khiến một số vùng lãnh thổ không thể duy trì trạng thái như một phần của Ukraine”. Ông Lavrov khẳng định, việc 4 tỉnh của Ukraine sáp nhập “sẽ phục vụ lợi ích của tất cả người dân trên đất nước Nga đa sắc tộc”. Dự kiến, Thượng viện Nga sẽ thông qua các hiệp ước sáp nhập trong ngày 4-10 để hoàn thành thủ tục sáp nhập trên.

Động thái trên của Matxcơva đã gây ra phản ứng trái chiều từ giới chức Ukraine, Mỹ và nhiều quốc gia phương Tây. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thông báo xin gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và nhận được sự đồng thuận cao của các quan chức NATO, đồng thời kêu gọi Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) tăng cường viện trợ để Kiev chống lại Nga.

Cùng thời gian này, Ukraine thông báo các lực lượng quân đội tăng cường tiến công về phía Nam. Bộ Chỉ huy Chiến dịch phía Nam của Ukraine, cho biết trong những ngày cuối tháng 8 và đầu tháng 9, Ukraine tiến công vào Kharviv và Kherson, tuyên bố nhanh chóng giải phóng hàng nghìn km2 thuộc khu vực Donbass ở phía Đông Ukraine cũng như tạo điều kiện để tiến công vào khu vực Lugansk.

Tuy nhiên, cuộc tiến công ở phía Nam của Ukraine diễn ra chậm hơn và phải trả giá nhiều hơn. Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington DC đã lý giải, do “quân đội Nga đang tiếp tục củng cố vị trí tại Kherson” nên gây không ít thương vong đối với lực lượng Ukraine. Mặt khác, việc Ukraine mất nhiều xe tải, phương tiện chiến đấu, xe tăng và thậm chí cả máy bay ném bom Su-24 đã nhấn mạnh sự ác liệt của cuộc giao tranh. Giới quan sát cũng cho rằng Ukraine sẽ đối mặt với nhiều khó khăn để có thể chọc thủng tuyến phòng thủ của Nga ở phía Nam.

Cùng thời gian này, Ukraine đã tranh thủ cả Mỹ và phương Tây để kêu gọi hỗ trợ tài lực, vũ khí để đối phó Nga và nhận được sự ủng hộ rất lớn. Mới đây, Tổng thống của 9 nước NATO gồm Cộng hòa Czech, Estonia, Latvia, Litva, Bắc Macedonia, Montenegro, Ba Lan, Romania và Slovakia đã gặp nhau để thể hiện sự ủng hộ cho nỗ lực gia nhập liên minh của Ukraine, đồng thời hối thúc tất cả các nước thành viên “gia tăng đáng kể” hỗ trợ quân sự cho Kiev.

Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg nhấn mạnh, bất kỳ nỗ lực nào để trở thành thành viên của liên minh đều phải đạt được sự nhất trí của 30 nước thành viên. Tuy nhiên, NATO sẽ ưu tiên hàng hàng đầu việc gia nhập vào khối này của Ukraine. Hiện NATO sẽ hỗ trợ Ukraine về quân sự và tài chính. Ông tin rằng đây là “cách tốt nhất để phản ứng” trước các hành động của Nga.

Đồng quan điểm trên, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan khẳng định, cách tốt nhất hiện nay là cung cấp cho Ukraine sự hỗ trợ “thực tế” trong khi “quy trình gia nhập NATO nên được cân nhắc vào một thời điểm khác”.

Từ đầu năm đến nay, Mỹ cũng đã phê duyệt viện trợ cho Ukraine lên đến gần 17 tỉ USD, bao gồm hàng chục nghìn hệ thống vũ khí chống tăng, một triệu viên đạn pháo, vũ khí hạng nặng và hệ thống vũ khí tấn công tầm xa... nhằm chống lại Nga.

Trong khi đó, EU đã cam kết hỗ trợ và cung cấp 9 tỉ Euro cho Ukraine trong năm nay để đối phó với Nga, đồng thời sẽ tiếp tục thảo luận về các biện pháp trừng phạt mạnh hơn với Nga và có thể đạt đỉnh vào cuối năm sau.

Giới quan sát cho rằng, dù chưa trực tiếp giao tranh với Nga nhưng Mỹ, NATO, EU đã ngấm ngầm đối đầu với Nga trong cuộc giao tranh tại Ukraine. Điều này đã dẫn tới mối quan ngại đặc biệt cuộc chiến này sẽ vượt khỏi biên giới Ukraine và không loại trừ sẽ xảy ra chiến tranh hạt nhân tàn khốc nếu Nga thiếu kiềm chế.

HN tổng hợp