Nhiều quốc gia muốn loại Mỹ khỏi Trung Đông

Sau sự kiện Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc thông qua nghị quyết kêu gọi Mỹ rút lại tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, mới đây Quốc hội Iran đã bỏ phiếu ủng hộ một dự luật công nhận Jerusalem là thủ đô của Palestine đã gây “sốc” đối với Washington.

Thánh địa Jerusalem. Ảnh: AP

Theo đó, dự luật trên được thông qua với 187 phiếu thuận, 15 phiếu chống và 9 phiếu trắng trong tổng số 233 nghị sĩ có mặt tại một phiên họp công khai của Quốc hội Iran. Điều này đồng nghĩa với việc Iran ủng hộ đối với nhà nước Palestine đi ngược lại với Mỹ về vấn đề công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Dự thảo nghị quyết này sẽ được đưa vào chương trình nghị sự của cơ quan lập pháp nước này trong vòng 48 giờ.

Trước đó, tại Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) diễn ra ở Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ, lãnh đạo hơn 50 quốc gia thành viên đã ra Tuyên bố chung kêu gọi cộng đồng quốc tế công nhận Đông Jerusalem là thủ đô của Palestine. Tuyên bố của OIC nêu rõ: “Đông Jerusalem là thủ đô của Nhà nước Palestine, và yêu cầu tất cả các nước công nhận Nhà nước Palestine với thủ đô là Đông Jerusalem”. Điều này đồng nghĩa với việc các nhà lãnh đạo Hồi giáo xem quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel là không có hiệu lực pháp lý và hủy hoại các nỗ lực hòa bình, tạo cơ hội thúc đẩy “chủ nghĩa cực đoan và khủng bố” phát triển ở Trung Đông. Mặt khác, OIC xem động thái của Tổng thống Trump như “lời thông báo về sự rút lui của Mỹ khỏi vai trò là một nhà bảo trợ của tiến trình hòa bình” ở Trung Đông.

Tuyên bố của Iran cũng như những động thái khác của các tổ chức, quốc gia Arab và Hồi giáo trước đó được cho là nhằm đáp trả việc Mỹ công nhận thánh địa Jerusalem là thủ đô của Israel, làm thổi bùng căng thẳng ở khu vực.

Cố vấn Đối ngoại của Tổng thống Palestine Nabil Shaath nhận xét: “Tổng thống Mỹ Donald Trump không sở hữu Jerusalem, không sở hữu Palestine, không được Liên Hiệp Quốc (LHQ) ủy nhiệm. Rõ ràng là các thành viên của LHQ đều chống lại ông ấy và tại Hội đồng Bảo an, 14 trong số 15 thành viên chống lại nước Mỹ. Tại Đại hội đồng LHQ, 128 thành viên cũng chống lại quyết định của ông Trump. Do vậy, ông ấy không đại diện cho cộng đồng quốc tế”.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng, quyết định công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và chỉ thị chuyển Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv đến đây nhằm thúc đẩy tiến trình hòa bình ở Trung Đông và Mỹ vẫn tiếp tục theo đuổi các cuộc đàm phán Palestine - Israel. Mới đây, tờ Jerusalem Post dẫn lời Thị trưởng Jerusalem Nir Barkat, cho biết trong một cuộc gặp diễn ra vào 2 tuần trước, ông Barkat và Đại sứ Mỹ tại Israel David Friedman đã thảo luận về các địa điểm tiềm năng để đặt Đại sứ quán Mỹ tại thành phố này. Mặc dù không nói cụ thể các địa điểm nào đã được thảo luận để đặt trụ sở Đại sứ quán Mỹ, song phía Israel khẳng định đề xuất này đã được thảo luận theo yêu cầu của Mỹ.

Mới đây, trong một động thái được cho là ủng hộ Mỹ, Tổng thống Guatemala Jimmy Morales cho biết đã ra chỉ thị cho các cơ quan liên quan tiến hành di chuyển Đại sứ quán của nước này tại Israel sang Jerusalem, chỉ vài ngày sau khi tuyên bố ủng hộ lập trường của Mỹ trong vấn đề quy chế của vùng đất tranh chấp này giữa Israel và Palestine. Động thái này của Guatemala được Thị trưởng Jerusalem Nir Barkat đồng thuận và cho biết sẽ lên kế hoạch cho một cuộc gặp với Đại sứ Guatemala tại Israel để thảo luận về bước đi này tiếp theo.

Giới phân tích nhận định, hiện Palestine đã mất đi niềm tin ở Mỹ nên đang chuyển hướng tìm kiếm các nhà trung gian hòa giải khác tại châu Âu, Nga hoặc Trung Quốc. Bởi lẽ, họ cho rằng Washington không còn là “nhà trung gian hòa giải thiết thực” cho tiến trình hòa bình Trung Đông. Phía Palestine sẽ không chấp nhận bất cứ kế hoạch hòa giải nào của Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố Jerusalem là thủ đô của Israel. Đây cũng là hành động chung của OIC và các quốc gia Arab. Điều này không chỉ loại Mỹ khỏi Trung Đông mà còn làm mất uy tín của cường quốc này trên trường quốc tế.

HN tổng hợp