Nhiều quốc gia xích lại gần với Mỹ

Việc thay đổi nhiều chính sách hợp tác với nước ngoài của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tháo rào cản, giúp nhiều quốc gia xích lại gần với Mỹ.

Tổng thống Nga Putin ngày 26-1 đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Biden. Ảnh: Reuters

Cụ thể, ông Biden đã khởi động tiến trình tái gia nhập Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu và công bố một sắc lệnh chống biến đổi khí hậu, trong đó thu hồi giấy phép xây dựng đường ống dẫn dầu gây nhiều tranh cãi Keystone XL từ Canada, cấm các hoạt động cho thuê dầu và khí đốt trong Khu bảo tồn động vật hoang dã quốc gia Alaska. Liên quan đến vấn đề người di cư, ông Biden đã ký sắc lệnh thúc đẩy chương trình DACA (chương trình trì hoãn hành động đối với người nhập cư vào Mỹ khi còn nhỏ), bãi bỏ lệnh khẩn cấp quốc gia nhằm huy động tiền để xây dựng bức tường biên giới cũng như quy định cấm công dân một số nước Hồi giáo nhập cảnh vào Mỹ.

Ngoài ra, ông Biden còn tuyên bố một loạt các chính sách đối ngoại khác mở đường cho việc nối lại nhiều hiệp ước quan trọng, như: Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới  (New START), tham gia cơ chế phòng thủ tập thể với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), dừng quá trình rút Mỹ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kết thúc lệnh cấm đi lại đối với một số quốc gia Hồi giáo và dự định quay lại thỏa thuận P5+1…

Động thái được dư luận thế giới quan tâm và đồng tình ủng hộ là việc mới đây Mỹ và Nga đồng ý gia hạn Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) thêm 5 năm nữa. Quyết định gia hạn New START mới đánh dấu một sự thay đổi lớn trong quan điểm của Mỹ đối với các hiệp ước song phương và quốc tế. Bởi lẽ, Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới là hiệp ước cuối cùng còn hiệu lực nhằm hạn chế các lực lượng hạt nhân của Nga và là nền tảng cho sự ổn định chiến lược giữa hai nước. Động thái này về sâu xa còn ngăn cản cuộc đua vũ khí hạt nhân tại các quốc gia liên quan.

Hiệp ước New START được ký vào năm 2010 dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, nhằm giới hạn tổng số vũ khí của mỗi nước không vượt quá 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm và máy bay ném bom hạng nặng cũng như 1.550 đầu đạn và 800 bệ phóng đã triển khai và chưa triển khai.

Bộ Ngoại giao Anh ngay lập tức đã hoan nghênh, đồng thời nhấn mạnh, hiệp ước đã đóng góp quan trọng vào sự ổn định chiến lược, tính minh bạch và xây dựng lòng tin.

Cùng ngày, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Katsunobu Kato đánh giá, thỏa thuận đạt được giữa Nga và Mỹ về việc gia hạn Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới là một bước tiến quan trọng đối với việc giải trừ vũ khí hạt nhân. Đồng thời, ông lưu ý rằng, cần phải có một cấu trúc rộng hơn về kiểm soát vũ khí để đạt được một thế giới không có vũ khí hạt nhân.

Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel kêu gọi ông Biden thiết lập một thỏa thuận nền tảng mới với châu Âu về hợp tác trong một loạt vấn đề như hòa bình, an ninh, thịnh vượng, tự do và nhân quyền, với mục tiêu xây dựng một châu Âu, một nước Mỹ hùng mạnh hơn và một thế giới tốt đẹp hơn.

Trung Quốc được cho là kẻ thù của Mỹ mới đây đã bày tỏ thái độ muốn nối lại đàm phán thương mại với chính quyền ông Biden. Trước đó, tân Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tuyên bố quan hệ với Trung Quốc là mối quan hệ “quan trọng nhất” trên thế giới, đồng thời lưu ý các mối quan hệ chứa đựng cả khía cạnh đối đầu và cạnh tranh. Đồng thời cho rằng, Mỹ quan tâm tới việc hợp tác với Trung Quốc về các vấn đề như biến đổi khí hậu, mặc dù điều này chỉ là một phần của những mối quan ngại lớn hơn mà Washington dành cho Bắc Kinh.

Trong một động thái liên quan, Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố nước này sẵn sàng lập tức quay trở lại tuân thủ thỏa thuận hạt nhân năm 2015 ngay khi các nước khác tham gia ký kết có động thái tương tự. Tuyên bố này hoàn toàn đi ngược lại trước đây dưới thời ông Trump. Điều này đồng nghĩa với việc Iran cũng nhích lại gần hơn với Mỹ bằng quan hệ ngoại giao thay cho thái độ thù địch.

Giới phân tích nhận định, với thái độ tôn trọng hợp tác để cùng phát triển của tân Tổng thống Mỹ Joe Biden, nhiều quốc gia sẽ xích lại gần hơn với Mỹ trong tương lai gần.

HN tổng hợp