Niger vẫn “nóng”

Quan chức của ECOWAS khẳng định khối này sẽ khôi phục Hiến pháp tại Niger và đem lại tự do cho Tổng thống Niger bị phế truất là Mohamed Bazoum.

Người dân Niger đăng ký tình nguyện nhập ngũ. Ảnh: Reuters

ECOWAS quyết tâm khôi phục lại trật tự Hiến pháp cho quốc gia thành viên Niger và tìm kiếm tự do của Tổng thống bị lật đổ tại Niger Mohamed Bazoum và ECOWAS vẫn giữ nguyên khả năng can dự quân sự của mình - đó là tuyên bố hôm 20-8 của Ủy viên phụ trách các vấn đề chính trị hòa bình và an ninh của Cộng đồng Kinh tế các nước Tây Phi (ECOWAS) - ông Abdel-Fatau Musah.

Tuyên bố từ ECOWAS được đưa ra trong bối cảnh cuộc đàm phán gần nhất giữa phái đoàn ECOWAS và chính quyền quân sự Niger đã không đạt được kết quả cụ thể nào.

Cuộc tiếp xúc đầu tiên giữa ECOWAS và phe đảo chính quân sự tại Niger thất bại khiến dư luận lo ngại về nguy cơ can thiệp quân sự của khối ECOWAS vào Niger trong tương lai gần.

Giới quân sự ECOWAS đã nhắc tới D-Day - tức ngày can thiệp quân sự vào Niger. Ngày này đã được ấn định nhưng đây vẫn là giải pháp cuối cùng từ ECOWAS, nếu ngoại giao thất bại. Khối Tây Phi vẫn đang cố gắng thúc đẩy đàm phán trong vấn đề Niger, trong khi lực lượng đảo chính nước này cũng đang cởi mở hơn cho những cuộc đối thoại.

Cụ thể, hôm 19-8, đích thân thủ tướng mới được chính quyền quân sự Niger bổ nhiệm đã ra tận sân bay để đón tiếp phái đoàn hòa giải ECOWAS do cựu lãnh đạo Nigeria Abdulsalami Abubaka dẫn đầu đoàn, cùng Chủ tịch Ủy ban ECOWAS Omar Touray.

Phái đoàn ECOWAS cũng được tiếp bởi nguyên thủ Niger tự xưng - Chủ tịch Hội đồng quốc gia Bảo vệ Tổ quốc - Tướng Abdourahmane Tiani; sau đó lần đầu được phép gặp trực tiếp Tổng thống Niger bị lật đổ Mohamed Bazoum. Kết quả các cuộc gặp không được tiết lộ một cách chi tiết.

Tuy nhiên, khi phát biểu trên truyền hình sau đó - Tướng Abdourahmane Tiani tuyên bố: “Cả Hội đồng Quốc gia Bảo vệ Tổ quốc lẫn người dân Niger đều không muốn chiến tranh và vẫn sẵn sàng đối thoại. Nhưng xin đừng có hiểu lầm, nếu hành động gây hấn được thực hiện chống lại chúng tôi, thì đó sẽ không phải là cuộc dạo chơi trong công viên mà một số người tin là như vậy. Họ sẽ đối mặt với chúng tôi - 26 triệu người Niger”.

Trên thực tế, cả ECOWAS và chính quyền quân sự Niger đều sẵn sàng đối thoại, nhưng cũng đều chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất xảy ra. Hôm qua, hàng nghìn thanh niên Niger đã tập trung tại sân vận động quốc gia, tình nguyện ký đơn gia nhập quân đội nếu đất nước xảy ra chiến tranh:

Đây không phải là tuyển dụng quân sự như họ nói. Đây là những người tình nguyện sẵn sàng bảo vệ đất nước của họ. Qua đây, chúng tôi muốn nói rằng cuộc chiến này sẽ không phải là cuộc chiến giữa những người lính Niger và ECOWAS. Cuộc chiến này sẽ diễn ra giữa người dân Niger và họ”.

“Chúng tôi đã chán cuộc sống mà người dân Niger đã trải qua. Chúng tôi muốn được độc lập. Chúng tôi muốn sống hạnh phúc. Chúng tôi muốn mọi người được hưởng lợi từ những gì có trong đó đất nước của chúng tôi, nhưng không phải là từ một lực lượng bên ngoài. Đó là mong muốn của chúng tôi”.

Người dân Niger cũng đang ủng hộ chính quyền quân đội nhiều hơn, khi Tướng Tiani cũng đưa ra cam kết thúc đẩy tiến trình chuyển đổi, không kéo dài quá 3 năm. Và điều đầu tiên chính là một “cuộc đối thoại quốc gia” 30 ngày để đưa ra các đề xuất cụ thể, nhằm đặt “nền tảng cho một đời sống hiến pháp mới”.

Về phía quốc tế, các chính quyền quân sự tại Tây Phi là Mali và Burkina Faso cũng đã điều máy bay chiến đấu tới Niger, để hỗ trợ quốc gia này chống lại bất kỳ hành động quân sự từ ECOWAS nếu xảy ra. Hiện quốc tế, bao gồm Nga, Mỹ vẫn mong muốn một giải pháp hòa bình cho vấn đề Niger, để khu vực Tây Phi không rơi vào bất ổn hơn nữa. Ngoại trưởng trong chính quyền Niger bị lật đổ, từ Pháp, cũng cho rằng, vẫn còn cơ hội để tránh được hành động can thiệp quân sự từ ECOWAS.

NGUYỄN TẤN tổng hợp