Nội bộ Mỹ chia rẽ vì bất đồng

Gần 4 tuần liên tiếp, Chính phủ Mỹ phải đóng cửa một phần vì chưa được cấp kinh phí đã là kỷ lục, vượt qua con số 21 ngày dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton cuối năm 1995. Điều này có nhiều uẩn khúc bên trong.

Toàn cảnh phiên họp Hạ viện Mỹ ở Washington DC. Ảnh: THX/TTXVN

Nhiều người cho rằng, nguyên nhân sâu xa dẫn đến việc Chính phủ Mỹ đóng cửa kéo dài nhất lịch sử là do bất đồng về ngân sách xây tường biên giới giữa Mỹ với Mexico. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng khủng hoảng hiện nay của Mỹ còn liên quan tới nhiều vấn đề sâu xa khác.

Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục nhấn mạnh rằng thiếu bức tường biên giới Mỹ - Mexico đang khiến nhiều người chết do những kẻ giết người và những kẻ buôn lậu ma túy tràn vào Mỹ qua đường biên giới này. Hiện tại, vấn đề kinh phí để đầu tư xây tường này vẫn chưa ngã ngũ. Tổng thống Trump yêu cầu khoản chi hơn 5,7 tỉ USD để xây dựng bức tường biên giới phải có trong dự luật ngân sách liên bang, song phe Dân chủ kiên quyết phản đối và tới nay vẫn chưa có giải pháp tháo gỡ vấn đề này.

Ông Trump đã đe dọa sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, một lý do chính đáng để có khoản tiền 5,7 tỉ USD xây tường biên giới. Mỹ đã có 31 lần tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia. Trong đó, ba lần do Tổng thống Trump tuyên bố. Nổi bật nhất là tuyên bố trừng phạt bất kỳ phe phái nước ngoài nào tìm cách can thiệp bầu cử Mỹ. Tình trạng khẩn cấp lần hai được tuyên bố để trừng phạt những người lạm dụng nhân quyền khắp thế giới. Lần thứ ba liên quan tới trấn áp các thành viên tham nhũng của Chính phủ Nicaragua.

Tuy nhiên, giới phân tích nhìn nhận nhiều mối đe dọa lớn hơn của nhân loại hiện nay mang tính toàn cầu vẫn bị Tổng thống Mỹ từ chối. Điển hình như rủi ro biến đổi khí hậu là nguy cơ ảnh hưởng toàn cầu trong đó có Mỹ nhưng Tổng thống Trump đã bác bỏ và rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Paris về vấn đề này. Gần đây nhất là vụ cháy rừng ở California làm 86 người chết. Tuy nhiên, Tổng thống Trump lại đổ lỗi cho tình trạng quản lý rừng yếu kém và ra lệnh cho Cơ quan Quản lý Tình trạng khẩn cấp liên bang từ chối cấp tiền cho nỗ lực khôi phục khu vực.

Hay vấn nạn ma túy là kẻ thù thầm lặng đã và đang giết người nhiều hơn tất cả đang hoành hành nước Mỹ nói riêng và nhiều nước trên thế giới nói chung. Theo Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh, mỗi năm ở Mỹ có khoảng 67.000 cas tử vong do sử dụng quá liều ma túy. Chỉ tính riêng từ tháng 10-2018 đến nay đã có khoảng 16.000 người Mỹ đã tử vong vì cái chết trắng.

Việc thiếu kiểm soát vũ khí dẫn đến liên tục các vụ xả súng làm nhiều người tử vong cũng là một trong những vấn đề lớn nhất với Mỹ. Theo đó, từ ngày 16-10-2018 đến nay, đã có 547 người đã bị bắn và 111 người thiệt mạng chỉ riêng ở Chicago trong các vụ xả súng. Rồi tỷ lệ tự tử tiếp tục tăng… Tất cả những vấn đề trên đều không được tuyên bố là tình trạng khẩn cấp quốc gia. Trong khi đó, việc xây tường biên giới Mỹ - Mexico đang nóng lên từng ngày có thể sẽ trở thành khẩn cấp quốc gia đã làm cho phe đối lập kịch liệt phản đối.

Phe Dân chủ cho rằng xây tường không cần phải là ưu tiêu của tổng thống, thậm chí không nên có trong danh sách việc cần làm của ông. Do đó, họ sẽ không đồng ý bổ sung ngân sách cho an ninh biên giới. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi ngày 10-1 nói: “Tôi cho rằng ông ấy thích dùng vấn đề này để đánh lạc hướng dư luận khỏi những vấn đề khác của ông ấy”.

Về phần mình, Tổng thống Trump đe dọa sẽ ban bố tình trạng khẩn cấp, như một cách để thoát khỏi tình trạng bế tắc giữa Nhà Trắng và Quốc hội trong vấn đề ngân sách. Tuy nhiên, mới đây ông Trump cho biết ông sẽ hoãn tuyên bố lệnh tình trạng khẩn cấp, khẳng định muốn cho các nghị sĩ Dân chủ thêm thời gian để có thể đạt được thỏa thuận về chi phí xây dựng bức tường biên giới với Mexico, đồng thời kêu gọi các nghị sĩ của đảng Dân chủ “nên quay trở lại và bỏ phiếu ủng hộ”.

Trong khi hai bên chưa tìm được tiếng nói chung, Chính phủ Mỹ vẫn phải đóng cửa, nhân viên chính phủ không được trả lương, nhiều dịch vụ quan trọng bị đình trệ. Điều này cho thấy sự chia rẽ nội bộ ở Mỹ vẫn còn kéo dài chưa có hồi kết.

HN tổng hợp