“Nóng” ở khu vực biên giới Ấn Độ - Trung Quốc

Cuộc gặp giữa Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh và người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hoàng tại Matxcơva, Nga bên lề Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) được coi là cơ hội lớn để hai bên dàn xếp các tranh chấp tại biên giới.

Cuộc gặp giữa Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc và Ấn Độ tại Nga. Ảnh: TÂN HOA XÃ

Căng thẳng tại biên giới Ấn Độ và Trung Quốc lại có những diễn biến mới từ đêm thứ bảy tuần trước. Trong đêm 29-8 và rạng sáng 30-8, nhiều binh lính Trung Quốc đã xâm nhập vào khu vực do Ấn Độ kiểm soát tại bờ Nam hồ Pangong, dọc theo đường Kiểm soát Thực tế (LAC) giữa hai nước. Liên tiếp trong các ngày sau đó, Ấn Độ còn ngăn chặn ít nhất 2 cuộc xâm nhập của binh lính Trung Quốc.

Cả Ấn Độ và Trung Quốc đã bố trí hàng ngàn binh sĩ, xe tăng, pháo và chiến đấu cơ gần biên giới kể từ khi cuộc căng thẳng hai bên bắt đầu hồi tháng 5, nhưng động thái mới đã làm leo thang căng thẳng.

Những động thái quân sự này diễn ra khi quân đội Ấn Độ và Trung Quốc vẫn đang tổ chức các cuộc tiếp xúc ở cấp Lữ đoàn trưởng ngay tại biên giới để bàn việc rút quân và dừng leo thang các hoạt động quân sự. Trong khi đó, quân đội 2 bên cũng đã tổ chức được 5 vòng đối thoại ở cấp trung tướng để tìm giải pháp cho đối đầu suốt hơn 3 tháng qua nhưng tới giờ vẫn chưa đạt được bất cứ tiến triển nào. Sau vụ đụng độ chết người tại thung lũng Galwan đêm 15-6, khiến 20 binh lính Ấn Độ thiệt mạng, quân đội hai bên chuẩn bị các phương án trong trường hợp đối đầu một lần nữa xảy ra.

Tại thời điểm này, không thể nói trước điều gì sẽ xảy ra nếu tình trạng căng thẳng do tranh chấp lãnh thổ tiếp tục kéo dài. Sự mệt mỏi của binh lính 2 bên dễ dẫn tới các hành động bột phát tại thực địa.

Tuy nhiên kết quả cuộc gặp giữa Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ và Trung Quốc bên lề Hội nghị Thượng đỉnh SCO mới đây không đạt như kỳ vọng, chủ yếu dừng lại ở trao đổi quan điểm.

Về phía Ấn Độ, Bộ trưởng Quốc phòng nước này tiếp tục nhắc lại quan điểm rằng hành động của quân đội Trung Quốc gồm tập trung một số lượng lớn binh lính và vũ khí tại biên giới, cách hành xử hung hăng và nỗ lực để thay đổi nguyên trạng đã vi phạm các thỏa thuận song phương. Chính vì thế, Ấn Độ yêu cầu Trung Quốc phối hợp để cùng rút quân trên cơ sở các thỏa thuận song phương và quy trình được đặt ra. Còn về phía Trung Quốc, Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng Hòa cho rằng trách nhiệm gây nên tình trạng căng thẳng biên giới hiện nay giữa hai nước là ở phía Ấn Độ. Phía Trung Quốc cũng hối thúc Ấn Độ tuân thủ thỏa thuận giữa hai bên, tăng cường kiểm soát binh lính tiền tuyến, không vượt qua đường LAC để tiến hành khiêu khích, không có các hành động có thể khiến tình hình nóng lên.

Dự kiến, ngày 10-9 tới, Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị cũng sẽ có cuộc gặp tại Matxcơva, bên lề Hội nghị Ngoại trưởng SCO.

Hôm 4-9, Tổng thống Donald Trump cho biết chính quyền của ông đang đối thoại với cả Ấn Độ và Trung Quốc đồng thời nhấn mạnh Mỹ sẵn sàng tham gia và giúp giải quyết căng thẳng giữa hai nước. Tổng thống Trump từng đề nghị làm trung gian giữa hai quốc gia sở hữu hạt nhân này, tuy nhiên Trung Quốc và Ấn Độ không thực sự mặn mà với đề nghị này. Ấn Độ khẳng định đây là câu chuyện của riêng hai nước và sẽ không dựa vào bất cứ quốc gia nào để hạ nhiệt căng thẳng. Còn việc Trung Quốc cảnh báo Mỹ đứng ngoài xung đột biên giới Trung - Ấn liên quan tới các tính toán lớn hơn. Đó là bởi Trung Quốc lo ngại một liên minh đang dần hình thành giữa các quốc gia trong sáng kiến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương để ngăn chặn ảnh hưởng và các hành động hung hăng của Trung Quốc.

Thực tế, Mỹ đã nhiều lần bày tỏ ý định đứng ra làm trung gian để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng biên giới giữa Ấn Độ và Trung Quốc. Tuy nhiên, khả năng này là không cao.

NGUYỄN TẤN tổng hợp