Quân đội Myanmar bác lý do đảo chính vì bầu cử

Quân đội Myanmar phủ nhận lời đe dọa tổ chức một cuộc đảo chính vì khiếu nại gian lận bầu cử của Tổng tư lệnh Quân đội Min Aung Hlaing.

Binh lính Myanmar gác bên trong một cơ quan chính phủ khu vực Yangon. Ảnh: EPA-EFE

Theo hãng tin AP hôm 31-1, ông Hlaing nói với các sĩ quan cấp cao trong một bài phát biểu cách đây 4 ngày rằng Hiến pháp có thể bị thu hồi nếu luật không được thực thi đúng. Song song đó, xe bọc thép xuất hiện bất thường trên đường phố ở một số thành phố lớn của Myanmar.

Căng thẳng chính trị ở Myanmar tăng vọt vào tuần trước sau khi một phát ngôn viên của quân đội nói rằng “không loại trừ một cuộc đảo chính nếu những lời phàn nàn về gian lận bầu cử trên diện rộng hồi tháng 11 năm ngoái bị bỏ qua”.

Trước đó, lãnh đạo Aung San Suu Kyi, Tổng thống Win Myint và một số thành viên đảng cầm quyền Myanmar đã bị bắt trong cuộc đột kích sáng ngày 1-2 (giờ địa phương).

Phát ngôn viên Myo Nyunt của đảng NLD nói với hãng tin Reuters qua điện thoại rằng bà Suu Kyi, Tổng thống Win Myint và các lãnh đạo khác đã bị “đưa đi” vào sáng sớm. Trong số chính khách bị bắt, theo ông Myo Nyunt, còn có ông U Soe Nyunt Lwin (Bộ trưởng Kế hoạch và Tài chính của bang Shan), ông Thaung Htay (Chủ tịch đảng NLD của bang Kayah) và một số đại diện của NLD tại nghị viện vùng Ayeyarwady...

“Với tình hình đang diễn ra hiện nay, chúng tôi phải cho rằng quân đội đang đảo chính. Tôi muốn nói với người dân rằng đừng phản ứng 1 cách hấp tấp và tôi muốn họ hành động theo luật pháp”, ông Myo Nyunt cho biết và nói thêm rằng ông dự đoán bản thân cũng sẽ bị bắt giữ.

Cuộc bầu cử ở Myanmar diễn ra vào ngày 8-11-2020, đánh dấu cuộc tổng tuyển cử thứ hai của nước này kể từ khi kết thúc chế độ quân sự vào năm 2011. Quân đội Myanmar cáo buộc đã xảy ra tình trạng gian lận cử tri trên diện rộng. Đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) Myanmar cầm quyền đã giành được 396/476 ghế trong cuộc bầu cử ngày 8-11-2020, cho phép đảng này thành lập chính phủ do Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi lãnh đạo trong vòng 5 năm nữa. Đảng Liên minh Đoàn kết và Phát triển (USDP) do quân đội hậu thuẫn chỉ giành được 33 ghế.

Bà Suu Kyi, người từng đoạt giải Nobel Hòa bình, lên nắm quyền sau chiến thắng vang dội năm 2015. Trước đó, bà bị quản thúc tại gia trong nhiều thập kỷ khi đấu tranh vì dân chủ.

Quân đội nhiều lần khiếu nại về gian lận bầu cử, đồng thời kêu gọi chính phủ và Ủy ban Bầu cử Liên minh xem xét lại kết quả. Họ cho biết đã tìm thấy “8,6 triệu điểm bất thường trong danh sách cử tri ở 314 thị trấn có thể cho phép cử tri bỏ phiếu nhiều lần hoặc vi phạm bỏ phiếu”.

Tuy nhiên, Ủy ban Bầu cử Liên minh cho biết không có bằng chứng cho thấy xảy ra gian lận trên diện rộng.

Sau động thái trên, quân đội Myanmar tuyên bố lên nắm quyền trong 1 năm, với quyền lực được giao lại cho Tổng tư lệnh Min Aung Hlaing, sau khi ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia vào ngày 1-2.

Ông U Myint Swe được quân đội Myanmar bổ nhiệm làm quyền tổng thống. Ông Myint Swe là tướng về hưu và từng giữ chức Phó Chủ tịch Myanmar.

Theo một thông báo phát trên kênh truyền hình quân đội, quân đội cho biết họ tiến hành các cuộc bắt giữ để đáp trả “cuộc bầu cử gian lận”.

Đường dây điện thoại tới thủ đô Naypyitaw không liên lạc được và kênh truyền hình nhà nước đã mất sóng trước khi quốc hội khóa mới dự kiến họp phiên đầu tiên vào ngày 1-2.

Liên minh châu Âu (EU), Mỹ, Anh, Australia và những nước khác kêu gọi quân đội Myanmar và tất cả các bên tuân thủ các chuẩn mực dân chủ. Họ cũng phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm thay đổi kết quả bầu cử hoặc cản trở quá trình chuyển đổi dân chủ ở Myanmar.

NGUYỄN TẤN tổng hợp