Quan hệ Anh, EU sau Brexit

Sau hơn 4 năm tranh cãi chính trị, lúc đồng hồ điểm nửa đêm tại trụ sở Liên minh châu Âu (EU) tại Brussles, Bỉ và 11 giờ đêm ngày 31-12-2020 tại Anh, xứ sở sương mù chính thức chia tay EU.

Từ ngày 1-1-2021, quan hệ giữa Anh và Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức lật sang trang mới, với việc cả hai bên bước vào ngày đầu tiên thực hiện Brexit. Ảnh: REUTERS

Anh đã dừng tuân thủ các quy định của EU và các thỏa thuận thay thế đối với đi lại, nhập cư và hợp tác an ninh chính thức có hiệu lực, theo BBC.

Trước đó, các bộ trưởng Anh đã cảnh báo sẽ có một số sự gián đoạn trong vài ngày, vài tuần tới khi các quy định mới được thực thi và các công ty của Anh giao dịch với EU sẽ phải tuân thủ những quy định mới.

Tuy nhiên, giới chức Anh cho biết, các hệ thống biên giới mới đã sẵn sàng hoạt động giữa lúc có nhiều lo ngại về tình trạng ùn ứ tại các cảng.

Tại khu vực phía Bắc nước Pháp, ngày đầu năm mới, những chiếc xe tải đầu tiên đã qua biên giới hải quan mới với Anh, với việc phải thực hiện thủ tục xuất trình giấy tờ thông quan. Việc Anh chính thức rời khỏi Liên minh châu Âu đồng nghĩa với việc phải thực hiện trở lại các thủ tục hải quan ở biên giới với châu Âu, lần đầu tiên sau vài thập kỷ.

Ông Yann Leriche, Giám đốc điều hành Getlink - nhà vận hành dịch vụ xuyên đường hầm Eo biển Manche nối Pháp và Anh cho biết, không có gì lộn xộn ở khu vực biên giới trong ngày đầu tiên của việc Anh chính thức rời khỏi khối.

Thỏa thuận đạt được giữa Anh và EU có nhiều quy định mới sẽ được áp dụng theo lộ trình, tùy theo từng lĩnh vực, nhất là về thương mại, nghề cá, cơ chế giải quyết tranh chấp và hợp tác năng lượng. Ngoài ra, một lĩnh vực khác cũng sẽ tác động đến người dân Anh và EU là những quy định mới về việc đi lại giữa hai bên. Cụ thể là từ đầu tháng 10 tới, người dân hai bên sẽ không còn được sử dụng căn cước công dân như cũ, mà phải dùng tới hộ chiếu giống như công dân các nước ngoài EU.

Người phát ngôn sân bay Brussels Ihsane Chioqua Lekhli cũng cho biết thêm: “Có một thay đổi đối với công dân Anh đó là họ sẽ không còn được phép sử dụng cổng điện tử. Họ sẽ phải đi qua quầy do cảnh sát liên bang kiểm soát và tất nhiên họ phải sử dụng lối đi dành cho những người không phải công dân Liên minh châu Âu”.

Người dân Anh và châu Âu đã sẵn sàng chuẩn bị cho những thay đổi. Có nhiều người vui về tương lai của một nước Anh “toàn cầu mới” nhưng cũng có những người nuối tiếc.

“Thật tuyệt vời khi Brexit cũng hoàn thành. Hy vọng nước Anh sẽ có sự khởi đầu tốt hơn. Đây sẽ là điều tuyệt vời”, một người dân cho biết.

Thủ tướng Boris Johnson nói, nước Anh “đã có tự do trong tay” và khả năng làm mọi việc “một cách khác biệt và tốt đẹp hơn” khi quá trình rời EU (Brexit) đã kết thúc. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho hay, Anh vẫn là “bạn bè và đồng minh”.

Theo CNN, một số nhà chỉ trích cảnh báo, kinh tế Anh sẽ hứng chịu thiệt hại do Brexit, khi mà nhiều doanh nghiệp vẫn chưa chuẩn bị cho những thay đổi trước mắt, đặc biệt khi Anh đang chịu tác động mạnh của đại dịch Covid-19.

Sau khi rời thị trường chung và liên minh thuế quan, hàng hóa Anh qua biên giới sẽ phải chịu sự kiểm tra. Việc chậm trễ và gián đoạn có thể xảy ra khi những người vận chuyển phát hiện mình thiếu các giấy tờ cần thiết hoặc hệ thống phần mềm mới bị sụp đổ dưới sức ép lớn.

Giới phân tích nhận định năm 2021 sẽ là một năm đầy thử thách đối với cả Anh và Liên minh châu Âu khi hai bên sẽ vừa phải nỗ lực khống chế đại dịch Covid-19, tái thiết kinh tế sau đại dịch, vừa phải lấp đầy những khoảng trống do Brexit tạo ra.

NGUYỄN TẤN tổng hợp