Quan hệ Mỹ - Trung có hạ nhiệt ?

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đến Trung Quốc được cho là tín hiệu hạ nhiệt căng thẳng giữa hai cường quốc này.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ở Bắc Kinh, ngày 19-6. Ảnh: REUTERS   

Sau khi có cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 19-6, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố, Trung Quốc và Mỹ đã đạt được “tiến bộ” hướng đến ổn định mối quan hệ song phương đang lao dốc. Ông Tập Cận Bình cho rằng, việc Trung Quốc và Mỹ có thể hòa thuận với nhau hay không “có ảnh hưởng đến tương lai và vận mệnh của nhân loại. Do vậy, hai nước nên xử lý đúng đắn mối quan hệ Trung - Mỹ với thái độ có trách nhiệm với lịch sử, với nhân dân và với thế giới”.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc cho biết thêm, hai bên đã “đạt được tiến bộ và đạt được thỏa thuận về một số vấn đề cụ thể” trong các cuộc đàm phán sâu rộng giữa các quan chức cấp cao của Trung Quốc với Ngoại trưởng Mỹ Blinken.

Bình luận về chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ đến Trung Quốc, Tổng thống Joe Biden, đang có chuyến công tác ở California đã khen ngợi ông Blinken làm “rất xuất sắc” và khẳng đinh: “Chúng tôi đang đi đúng hướng”. Khi được hỏi liệu ông có cảm thấy Mỹ và Trung Quốc đã đạt được tiến bộ trong các cuộc gặp ở Bắc Kinh hay không, ông Biden khẳng định: “Tôi không “cảm thấy” mà điều đó đã thực sự diễn ra”.

Còn Ngoại trưởng Mỹ Blinken cũng nhất trí với quan điểm cho rằng hai nước “có nghĩa vụ quản lý mối quan hệ song phương một cách có trách nhiệm”. Ông Blinken cho biết thêm: “Rõ ràng là mối quan hệ giữa hai nước đang ở thời điểm bất ổn và cả hai bên đều nhận ra sự cần thiết phải hành động để ổn định nó”, đồng thời cho rằng điều này có nghĩa là cần phải thiết lập đường dây liên lạc tốt hơn để đảm bảo “cạnh tranh không dẫn đến xung đột”. Ông Blinken khẳng định: “Làm điều đó là vì lợi ích của Mỹ và Trung Quốc, mà còn vì lợi ích của thế giới và tôi nghĩ rằng chúng tôi đã có một bước đi tích cực theo hướng đó trong vài ngày qua”.

Theo đúng kế hoạch, ông Blinken đã tới Bắc Kinh vào đầu năm nay. Tuy nhiên, chuyến đi này đã bị hoãn lại sau khi một khinh khí cầu được cho là làm nhiệm vụ do thám của Trung Quốc bay qua nhiều địa điểm nhạy cảm ở Mỹ trước khi bị bắn hạ hồi tháng 2-2023.

Kể từ năm 2018 đến nay, ông Blinken là Ngoại trưởng Mỹ đầu tiên đến thăm Bắc Kinh. Đây được xem là động thái quan trọng mở ra triển vọng hạ nhiệt căng thẳng trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc.

Quan hệ Mỹ - Trung nhiều năm nay đã và đang tụt dốc liên quan đến nhiều bất đồng như cuộc chiến thương mại giữa hai cường quốc này diễn ra nhiều năm qua và đến nay vẫn chưa có hồi kết; quan điểm trái chiều của Mỹ khi Trung Quốc âm mưu độc chiếm Biển Đông, vốn là con đường giao thương hàng hải quan trọng của nhiều quốc gia trong đó có Mỹ; mối quan hệ hai nước cũng không được thuận lợi liên quan đến vấn đề Đài Loan và việc Trung Quốc từ chối lên án Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine…

Trong khi đó, Bắc Kinh cáo buộc Washington áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với công nghệ tiên tiến và tăng cường các thỏa thuận an ninh với các đồng minh để theo đuổi chiến lược kìm chân Trung Quốc.

Theo John Delury, một chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học Yonsei ở Seoul đánh giá, mặc dù cả Mỹ và Trung Quốc đều mô tả chuyến thăm của ông Blinken bằng những ngôn từ hoa mỹ nhưng các cuộc đối thoại của ông Blinken ở Bắc Kinh là thiếu thực chất bởi không có mục tiêu quan trọng nào được hai bên đàm phán ngoài việc đồng ý đối thoại.

Có thể nói đây được xem là tín hiệu mở ra trong quan hệ ngoại giao giữa hai nước nhưng chưa phải là điều kiện chắc chắn để Mỹ - Trung xích lại gần nhau.

HN tổng hợp