Sudan đứng trước nguy cơ tái nội chiến

Giao tranh giữa Quân đội Sudan và Các lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF) liên tục nổ ra đã đẩy quốc gia này đứng trước nguy cơ tái nội chiến.

Khói bốc lên tại khu dân cư ở Khartoum, sau giao tranh giữa Quân đội Sudan và lực lượng bán quân sự RSF, ngày 16-4-2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Mới đây, các cuộc giao tranh giữa Quân đội Sudan và RSF đã nổ ra ở phía Nam thủ đô Khartoum sau đó đã lan rộng ra nhiều khu vực khác trên cả nước. Tình hình trên thực địa diễn biến hết sức phức tạp khi cả hai bên giao chiến đưa ra những thông tin khó kiểm chứng phản ánh lợi thế trên chiến trường.

 Quân đội Sudan do Chủ tịch Hội đồng chủ quyền chuyển tiếp, Abdel Fattah Al-Burhan đứng đầu, đã cáo buộc RSF gây ra giao tranh trước, bằng việc phát động tấn công nhằm vào các vị trí của quân đội Sudan, để kiểm soát các địa điểm chiến lược như trụ sở Bộ Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, Đài truyền hình, sân bay...

Về phần mình, lực lượng RSF do Phó Chủ tịch Hội đồng chủ quyền chuyển tiếp Muhammad -Hamdan - Dagalo lãnh đạo lại cáo buộc lực lượng vũ trang chính quy gây hấn trước, bằng hành động tấn công và bao vây bất ngờ một căn cứ của lực lượng này ở phía Nam Khartoum.

Đáng quan ngại là cả Quân đội Sudan lẫn lực lượng RSF đều tuyên bố chiến thắng và đã giành được một số vị trí chiến địa quan trọng. Mặt khác, theo giới quan sát giao tranh vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt khi các bên đều chưa muốn hòa đàm.

Căng thẳng giữa quân đội Sudan và RSF đã leo thang suốt nhiều tháng nay, khiến các đảng phái chính trị ở quốc gia Bắc Phi này chưa thể ký kết thỏa thuận được quốc tế ủng hộ nhằm nối lại quá trình chuyển tiếp chính phủ trong nước. Dư luận lo ngại xung đột leo thang có thể đẩy Sudan rơi vào vòng xoáy nội chiến.

Theo thống kê chưa đầy đủ của Công đoàn bác sĩ, ít nhất 97 thường dân đã thiệt mạng và 365 người khác bị thương kể từ khi giao tranh nổ ra. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo một số bệnh viện đang cạn kiệt nguồn cung cấp y tế quan trọng để điều trị cho những người bị thương. Cơ quan này cho biết: “Một số trong số 9 bệnh viện ở Khartoum tiếp nhận dân thường bị thương đã hết máu, thiết bị truyền máu, dịch truyền tĩnh mạch và các nguồn cung cấp quan trọng khác”.

Trong khi đó, Chương trình Lương thực thế giới của Liên Hiệp Quốc (LHQ) đã đình chỉ hoạt động ở Sudan sau khi 3 nhân viên của họ thiệt mạng trong các cuộc đụng độ ở Darfur. Từ đó làm cho Sudan vốn đã khó khăn nay lại càng lâm vào cảnh thiếu đói.

Chiến sự bùng phát tại Sudan xuất phát từ nguyên nhân sâu xa là do mâu thuẫn, tranh chấp quyền lực giữa lực lượng quân đội Sudan và RSF diễn ra âm ỉ trong nhiều năm. RSF được cựu Tổng thống Omar al-Bashir thành lập và hiện có khoảng 100 nghìn binh sĩ vũ trang, với nguồn tài chính dồi dào thông qua việc sở hữu các mỏ vàng và khoáng sản ở Sudan.

Bất đồng giữa hai bên đã gia tăng trong thời gian gần đây, đặc biệt liên quan đến kế hoạch sáp nhập hoàn toàn RSF vào quân đội chính quy Sudan và ấn định khung thời gian cho quá trình sáp nhập. Ngoài ra còn có bất đồng liên quan đến việc lựa chọn lãnh đạo mới và việc xem xét cấp hàm của sĩ quan RSF sau sáp nhập...

Từ thực tiễn trên, Tổng thư ký LHQ  Antonio Guterres đã lên án giao tranh tại Sudan khiến hàng chục dân thường thiệt mạng, trong đó có 3 nhân viên của WFP tại Bắc Darfur, đồng thời yêu cầu nhanh chóng tìm lại công lý cho các nạn nhân. Ông Guterres nhấn mạnh cam kết phối hợp với các lãnh đạo khu vực và các bên ở Sudan tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng này.

Liên minh châu Phi (AU), Liên đoàn Arab (AL), Cơ quan Liên chính phủ về Phát triển (trong đó Sudan là thành viên) đã lên tiếng chỉ trích bạo lực và kêu gọi các bên đối thoại nhằm tìm ra giải pháp cho cuộc khủng hoảng hiện nay.

Cùng quan điểm trên, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và người đồng cấp Anh James Cleverly kêu gọi “chấm dứt ngay tình trạng bạo lực” ở Sudan, đồng thời kêu gọi các bên đối lập quay lại đàm phán.

Mặc dù được LHQ và nhiều quốc gia quan tâm kêu gọi hòa đàm nhưng những diễn biến gần đây cho thấy Sudan khó có thể tìm được giải pháp hòa đàm. Căng thẳng ở Sudan nhiều khả năng sẽ dẫn đến tái nội chiến ngoài mong muốn.

HN tổng hợp