Thách thức cho bà Merkel

Thủ tướng Đức Angela Merkel đã giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ tư nhưng phải đối mặt với khó khăn trong việc hình thành liên minh cầm quyền.

Bà Merkel tại trụ sở Đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU). Ảnh: AP

Các đài truyền hình ARD và ZDF cho biết Đảng CDU của bà Merkel và đồng minh - Đảng Liên minh Xã hội Cơ đốc giáo (CSU) giành được tổng cộng 33% phiếu bầu, giảm so với 41,5% cách đây 4 năm. Đây được xem là “màn trình diễn kém cỏi nhất” của CDU và CSU trong các cuộc bầu cử gần đây. Đảng SPD của ông Schulz chỉ thu về dưới 21% phiếu bầu, giảm từ mức 25,7% vào năm 2013 và 23% cách đây 8 năm. Còn đảng cực hữu Sự lựa chọn khác vì nước Đức (AfD) cán đích ở vị trí số 3 với 13% phiếu bầu, theo sau là Đảng Dân chủ Tự do (FDP) với khoảng 10,5% phiếu bầu chọn. Riêng Đảng Cánh tả cùng Đảng Xanh mỗi đảng giành được 9% phiếu bầu.

FDP là một trong những đối tác liên minh của Thủ tướng Merkel trong nhiệm kỳ hai (2009-2013) nhưng đã để mất toàn bộ số ghế tại quốc hội 4 năm trước. Kết quả bầu cử lần này cho thấy sự trở lại ngoạn mục của họ. Thủ lĩnh FDP Christian Lindner nói với phóng viên: “Ở một quốc gia lớn, sự trở lại của chúng tôi là một thông điệp đáng khích lệ. Sau thất bại có thể sẽ là một khởi đầu mới”.

Chiến thắng trong thế suy yếu này đặt ra cho CDU-CSU nhiều vấn đề. Thứ nhất, đó là sự tuột dốc tín nhiệm của đảng này trong dân chúng Đức nghiêm trọng hơn dự tính. Thứ hai, kết quả thấp hơn so với tính toán này khiến cho việc thành lập chính phủ liên minh trong ngày tới càng trở nên khó khăn hơn với CDU-CSU và bà Merkel. Nguyên nhân, là vì số ghế trong Quốc hội Liên bang ít đi, buộc CDU-CSU sẽ phải tìm kiếm liên minh với nhiều đảng nhỏ hơn mới đủ số ghế để chiếm đa số trong Quốc hội.

Điều đáng chú ý nhất của cuộc tổng tuyển cử năm nay là sự thăng tiến mạnh không ngờ của Đảng AfD, một đảng không chỉ dân túy mà ngày càng thể hiện các tư tưởng cực hữu, thậm chí là phát xít. Lần đầu tiên kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ 2, nước Đức, một đất nước bị ám ảnh khủng khiếp bởi bóng ma phát xít trong quá khứ, lại có đến gần 90 nghị sĩ đại diện cho một đảng chính trị cực hữu, phát xít trong Quốc hội Liên bang. Nói cách khác, là cuộc tổng tuyển cử năm nay cho thấy nước Đức dù đang trong tình trạng kinh tế tốt, nhưng đã bắt đầu xuất hiện nhiều chia rẽ và căng thẳng đáng lo ngại về mặt xã hội mà có thể sẽ có tác động lâu dài.

Sự đau đầu của bà Merkel trong việc thiết lập liên minh với FDP hay Đảng Xanh còn ảnh hưởng lớn tới Liên minh châu Âu. Khúc mắc lớn nhất sẽ đến từ Đảng dân chủ tự do FDP bởi đảng này có nhiều khác biệt sâu sắc trong chính sách về Liên minh châu Âu. Cụ thể, FDP phản đối mạnh mẽ các đề xuất của Pháp về việc tăng cường kiểm soát ngân sách hay việc lập ra một Bộ trưởng Tài chính châu Âu. Đảng này cũng phản đối việc bơm tiền hỗ trợ các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU), nhất là các nước Nam Âu, và không ủng hộ việc đẩy mạnh các chính sách kích cầu thông qua đầu tư. Chính vì thế, trong trường hợp FDP gia nhập liên minh với CDU-CSU thì chắc chắn quan điểm và cách tiếp cận của chính phủ mới ở Đức trong các vấn đề châu Âu sẽ buộc phải thay đổi.

Bà Merkel phát biểu sau khi giành chiến thắng cuộc bầu cử ngày 24-9: “Chúng tôi có nhiệm vụ thành lập chính phủ mới. Bốn năm qua tôi đã trải qua rất nhiều thử thách”. Nhấn mạnh việc “chúng ta đang sống trong thời kỳ bão tố”, bà Merkel cam kết sẽ thành lập một chính phủ có tính ổn định cao tại Đức. Tuy nhiên, hiện tại sau khi Đảng SPD từ chối thì Đảng CDU-CSU và bà Merkel lại gần như không có lựa chọn nào khả dĩ hơn việc liên minh với Đảng Xanh và Đảng FDP để thành lập Chính phủ.

LONG TẤN tổng hợp