Thẻ xanh - Nguy cơ bất bình đẳng

Việc một số quốc gia áp dụng thẻ xanh (hộ chiếu vắc-xin) đối với công dân đi lại đã dấy lên quan ngại bất bình đẳng trong xã hội.

Những người cao tuổi đã được tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 chụp ảnh cùng chiếc thẻ xanh của họ tại một buổi hòa nhạc ở công viên Yarkon, Tel Aviv (Israel). Ảnh: REUTERS

Israel đã bắt đầu áp dụng hình thức cấp thẻ xanh cho những người được tiêm đủ 2 liều vắc-xin ngừa Covid-19. Theo đó, những người có thẻ xanh sẽ được đi lại, sinh hoạt ở khách sạn, mua sắm ở siêu thị và đến những nơi vui chơi giải trí…, khi các nơi này mở cửa trở lại. Trong tuần này, những người sở hữu thẻ xanh có thể ăn uống bên trong các nhà hàng và quán bar.

Hiện Israel đã tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 cho hơn 4,5 triệu người, chiếm một nửa dân số nước này. Cách đây một tuần, nước này đã triển khai một ứng dụng nhận biết một người đã tiêm đủ liều vắc-xin Covid-19 hay chưa hoặc họ có miễn dịch sau khi mắc bệnh hay không.

Mặc dù cuộc sống thường ngày tại Israel vẫn chưa trở về trạng thái bình thường, nhưng các hoạt động thiết yếu đang dần trở lại. Các cửa hàng bên đường đã mở cửa, các khách sạn đã nhận đặt phòng, những buổi biểu diễn âm nhạc cũng đã trở lại sau thời gian dài vắng bóng.

Armin Grunewald, chủ của một khách sạn gần Biển hồ Galilee, cho biết: “Mọi người trông thực sự hạnh phúc và có cảm giác như được giải phóng. Nhưng cuộc sống vẫn chưa trở lại bình thường như những ngày trước đại dịch. Một số quy định phòng dịch Covid-19 vẫn đang được áp dụng”. Armin Grunewald khẳng định, gần như tất cả các phòng ở khách sạn đều được đặt bởi những người có thẻ xanh. Đối với những người dưới 16 tuổi chưa đủ điều kiện tiêm vắc-xin Covid-19 cần cung cấp kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 gần nhất để được vào khách sạn. Hộ chiếu xanh trở thành hộ chiếu quyền lực tại Israel trong những ngày gần đây.

Trong khi đó, Anh và một số nước trong Liên minh châu Âu (EU) khác đang xem xét liệu có nên cấp giấy chứng nhận cho những người đã tiêm vắc-xin ngừa Covid-19, cho phép họ đi lại, sinh hoạt, vào quán bar, khách sạn và bể bơi giống như Israel hay không?

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen ngày 1-3 cho biết EU sẽ cung cấp loại “giấy thông hành xanh” về tiêm chủng vắc-xin từ tháng 3 này, trong bối cảnh khối này đang nỗ lực tăng cường miễn dịch cộng đồng đối với dịch Covid-19. Theo Chủ tịch EC, loại giấy tờ này sẽ là bằng chứng về việc tiêm chủng ngừa Covid-19 cũng như kết quả xét nghiệm vi-rút SARS-CoV-2. Giấy thông hành sẽ cho phép người dân được di chuyển an toàn trong EU hoặc ra ngoài EU để làm việc và du lịch.

Tuy nhiên, EU vẫn đang tranh cãi liệu loại giấy tờ này sẽ được sử dụng như thế nào trong khối. Các nước phụ thuộc vào du lịch như Hy Lạp hay các nhóm vận động hành lang ngành hàng không đều muốn thực hiện “hộ chiếu vắc-xin”, cho phép những người đã tiêm phòng không phải xét nghiệm hay trải qua cách ly, với mục đích khôi phục du lịch.

Trong khi đó, nhiều nước EU, dẫn đầu là Pháp và Đức, lại cho rằng việc cung cấp thẻ xanh chứng nhận tiêm chủng là quá sớm khi tỷ lệ dân số châu Âu được tiêm là rất ít, trong khi các loại vắc-xin được EU phê chuẩn đến nay đều yêu cầu phải tiêm hai liều mới hiệu quả. Các nước này lo ngại nếu coi đó là một tấm “hộ chiếu vắc-xin” thì đa phần người dân đang chờ đến lượt tiêm phòng sẽ tiếp tục bị hạn chế hoạt động.

Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic đã phản đối ý tưởng cấp “hộ chiếu vắc-xin”, cho rằng loại hộ chiếu này là “vô nghĩa” và “phản châu Âu” vì chúng sẽ gây ra sự phân biệt đối xử.

Theo Ủy ban Nhân quyền và Bình đẳng Anh, cấp thẻ xanh cho những người đã tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 đi kèm với các quyền lợi tự do đi lại có thể dẫn đến việc “phân biệt đối xử bất hợp pháp”. Bởi lẽ, hiện vắc-xin ngừa Covid-19 vẫn còn hạn chế và chỉ có thể cung cấp cho một bộ phận người dân, còn lại đều phải mua bằng tiền. Điều này vô hình trung chỉ có những quốc gia có điều kiện kinh tế phát triển và người giàu sẽ được tiêm vắc-xin trước, còn người nghèo thì ngược lại. Mặt khác, nếu phần lớn người dân của một nước nói riêng và rộng ra là toàn thế giới chưa được tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 thì việc dập đại dịch Covid-19 chắc chắn sẽ không thành công.

HN tổng hợp