Thêm 1 lệnh ngừng bắn nhân đạo tại khu vực Nagorno-Karabakh

Trong một tuyên bố chung được đưa ra ngày 25-10, Bộ Ngoại giao Mỹ cùng chính phủ các nước Armenia và Azerbaijan cho biết, lệnh ngừng bắn nhân đạo liên quan đến khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh sẽ bắt đầu có hiệu lực kể từ 8 giờ (theo giờ địa phương), tức 11 giờ ngày 26-10 (theo giờ Việt Nam).

Giao tranh giữa các lực lượng Armenia - Azerbaijan ở khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh. Nguồn: TELLEREPORT

Tuyên bố được đưa ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 23-10 vừa qua đã gặp hai người đồng cấp của Armenia và Azerbaijan tại thủ đô Washington, nhằm thúc đẩy hòa bình, và sau cuộc họp của các đồng chủ tịch Nhóm Minsk thuộc Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE).

Trong một tuyên bố khác, Nhóm Minsk, được thành lập để đứng ra làm trung gian giải quyết cuộc xung đột do Pháp, Nga và Mỹ dẫn đầu cho biết, các đồng chủ tịch và Ngoại trưởng của nhóm sẽ gặp nhau một lần nữa trong ngày 29-10 tới, trong một nỗ lực tìm kiếm giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột Nagorno-Karabakh.

Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev đã tuyên bố: “Chúng tôi đã sẵn sàng đồng ý về một lệnh ngừng bắn. Nhưng đồng thời, phía Armenia, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan phải cam kết với các nguyên tắc cơ bản do Mỹ, Nga và Pháp đưa ra”.

Theo Tổng thống Azerbaijan Baku muốn ngừng bắn và trả lại các vùng đất bị chiếm đóng. “Về phía Armenia, theo các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, cũng như kế hoạch hòa bình do Mỹ, Pháp và Nga đưa ra, phải cam kết giải phóng các vùng đất”, Tổng thống Azerbaijan lưu ý.

Trước đó, hôm 9-10, sau các cuộc đàm phán tại Matxcơva, Azerbaijan và Armenia đã đồng ý về một lệnh ngừng bắn từ 12h (11h theo giờ Matxcơva) ngày 10-10 vì mục đích nhân đạo nhằm trao đổi tù nhân và thi thể của những người thiệt mạng. Nhưng Baku và Yerevan tiếp tục đổ lỗi cho nhau về các cuộc tấn công và cái chết của dân thường.

Sau đó, hôm 17-10, một thỏa thuận đã đạt được nêu ra về lệnh ngừng bắn mới trong khu vực xung đột. Chúng có hiệu lực vào nửa đêm ngày 18-10 (23h theo giờ Matxcơva), đêm đầu tiên ở thủ phủ Stepanakert của Nagorno-Karabakh, trôi qua một cách bình lặng. Tuy nhiên, sau đó cả Yerevan và Baku lại cáo buộc nhau vi phạm lệnh ngừng bắn và tiến hành pháo kích vào đường dây liên lạc.

Trước tình hình xung đột leo thang, người đứng đầu NKR Arayik Harutyunyan đã kêu gọi nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin làm mọi thứ có thể để chấm dứt các hành động thù địch trong khu vực.

Xung đột giữa Azerbaijan và Armenia bắt đầu từ ngày 27-9 là đợt bùng phát mới nhất ở Nagoro-Karabakh. Tổng số người chết sau gần 4 tuần giao tranh đã lên tới gần 5.000 người, cao hơn đáng kể so với báo cáo chính thức của các bên tham chiến. Chiến sự đe dọa mở rộng ra ngoài khu vực ly khai nằm trong biên giới của Azerbaijan nhưng do người sắc tộc Armenia kiểm soát.

Mỹ, cùng với Nga và Pháp, là đồng chủ tịch Nhóm Minsk, một ủy ban do Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) thành lập vào năm 1992 để hỗ trợ hòa giải xung đột tại Nagorno-Karabakh. Tuy nhiên, kể từ khi xung đột bùng phát hôm 27-9 vừa qua, vai trò của Mỹ là khá mờ nhạt. Nước này hầu như né tránh mọi bình luận liên quan tới cuộc khủng hoảng. Điều này được lý giải một phần là do Mỹ, quốc gia có cộng đồng người Armenia mạnh mẽ, đang phát triển quan hệ chiến lược với Azerbaijan. Hơn nữa, chính quyền Tổng thống Donald Trump không muốn có thêm những căng thẳng ngoại giao “không cần thiết” khi chỉ còn hơn tuần nữa là tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ (3-11).

Tổng thống Nga Putin mới đây cho biết đang nỗ lực hết sức để đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài, đồng thời bày tỏ hy vọng về một vai trò tích cực hơn của Mỹ nhằm giúp chấm dứt các hành động thù địch, cũng như làm trung gian cho một giải pháp chính trị.

NGUYỄN TẤN tổng hợp