Thiên tai khó lường

Dòng chảy kép La Nina hiện tại đã lập kỷ lục về sức mạnh hồi tháng trước và được dự báo có khả năng kéo dài trái mùa (vào mùa đông) năm thứ ba liên tiếp.

Sóng lớn khi cơn bão Agatha tiến vào bờ biển ở Puerto Escondido, bang Oaxaca, phía Nam Mexico, ngày 29-5-2022.  Ảnh: Reuters

Báo The Guardian (Anh) cho biết trong tuần này, nắng nóng gay gắt đã ảnh hưởng tới Nam Âu và Bắc Phi.

Nhiều nơi ở Tây Ban Nha đạt nhiệt độ cao kỷ lục trong tháng 5, bao gồm TP.Jaén in Andalucia ghi nhận mức 40,3 độ C hôm 20-5, theo Cơ quan Quản lý thời tiết Aemet của Tây Ban Nha. Tại Bắc Phi, TP.Sidi Slimane, Morocco trải qua ngày nóng nhất trong lịch sử: 45,7 độ C.

Các nhà khoa học tin rằng mức độ nghiêm trọng và thời gian xảy ra các đợt nắng nóng dự kiến tăng lên trong tương lai bởi khí hậu toàn cầu ấm hơn. Ở Tây và Bắc Âu, bão mạnh gây ra gió lớn, mưa xối xả, mưa đá và lốc xoáy hồi cuối tuần trước. TP.Paderborn, miền Tây nước Đức, hứng lốc xoáy khiến 43 người bị thương.

Tại bang Colorado, Mỹ, một trận tuyết rơi trái mùa xảy ra hôm 21-5. Ngoài ra, đợt không khí lạnh làm cho nhiệt độ giảm mạnh 30 độ C trong vòng chưa đầy 36 giờ, dẫn đến tuyết rơi trên nhiều khu vực của Mỹ. Ở Đông Nam nước Mỹ và Mexico, cơn bão bụi tràn qua Đại Tây Dương đến bang Florida khiến bầu trời xám xịt và giảm chất lượng không khí.

Các nhà khí tượng học cảnh báo siêu hạn hán ở phương Tây sẽ không biến mất cho đến khi hiện tượng La Nina - liên quan tới hạn hán, cháy rừng ở miền Tây nước Mỹ và gây ra nhiều cơn bão ở Đại Tây Dương hơn.

Người đứng đầu văn phòng dự báo La Nina và El Nino của Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương quốc gia Mỹ, bà Michelle L’Heureux, chỉ ra rằng các hiện tượng giống La Nina đang xảy ra thường xuyên hơn trong 40 năm qua.

Nhà khoa học Azhar Ehsan, Trường Đại học Columbia (Mỹ), nhận định rằng nắng nóng nguy hiểm ở Ấn Độ và Pakistan trong tháng này và hồi tháng 4 có liên quan tới La Nina. Một nghiên cứu kinh tế năm 1999 cho thấy hạn hán từ La Nina khiến nông nghiệp Mỹ thiệt hại từ 2,2-6,5 tỉ USD, cao hơn nhiều so với 1,5 tỉ USD do El Nino gây ra.

Ở những nơi khác trên thế giới, lở đất và lũ lụt khiến ít nhất 31 người tại Đông Bắc Brazil thiệt mạng. Hôm 28-5, bang Pernambuco, Brazil cho biết hơn 1.000 người buộc phải rời bỏ nhà cửa vì lũ lụt. Khoảng 32.000 gia đình đang sống trong các khu vực có nguy cơ sạt lở đất hoặc lũ lụt ở bang này.

Trong khi đó, biến đổi khí hậu có thể khiến Trung Quốc hứng chịu mùa lũ khắc nghiệt trong năm nay. Hơn 27.000 người ở 22 quận/huyện thuộc tỉnh Quảng Tây bị ảnh hưởng bởi mưa lớn hồi giữa tháng 5 năm nay. Hậu quả, hơn 2.300ha hoa màu bị hư hại, gây thiệt hại 104 triệu nhân dân tệ (15,5 triệu USD).

Tại Quảng Đông, một tỉnh phía Nam khác của Trung Quốc, nhiều thành phố buộc phải đóng cửa các trường mẫu giáo, tiểu học và trung học do những trận mưa như trút nước.

Lũ lụt thường xuyên xảy ra ở Trung Quốc vào mùa hè, đặc biệt là tại các vùng trũng dọc sông Dương Tử và các phụ lưu sông. Các cơn bão mạnh lên khi Trái đất nóng lên kéo theo thời tiết khắc nghiệt hơn.

Gần nhất, ngày 29-5, cơn bão đầu tiên của mùa đông Thái Bình Dương đã mạnh lên, xoáy vào bờ biển phía Nam Mexico, với sức gió duy trì tối đa 110 dặm/h (177km/h).

“Cường độ bão sẽ mạnh lên trong 12 đến 24 giờ tới và bão Agatha được dự báo sẽ trở thành một cơn bão lớn khi nó đến bờ biển phía Nam Mexico vào ngày 30-5”, Trung tâm Bão Quốc gia Mỹ (NHC) ở Florida, cho biết.

Tại Oaxaca, chính quyền sở tại đã lập ra 200 khu tạm trú dọc theo khu vực ven biển, cung cấp chỗ tránh trú bão tạm thời cho khoảng 26.000 người, theo Cơ quan Bảo vệ dân sự địa phương. Khoảng 5.000 du khách dự kiến sẽ ở trong vùng ảnh hưởng, nơi có các điểm đến du lịch là những bãi biển nổi tiếng.

NHC cho biết, cơn bão được dự báo sẽ mang tới lượng mưa lớn ở các bang miền Nam Oaxaca, Chiapas và Guerrero, có thể gây ra “lũ quét và lở đất đe dọa tính mạng”.

NGUYỄN TẤN tổng hợp