Thỏa thuận hậu Brexit giữa Anh và EU: Chuyện dài chưa có hồi kết

Mặc dù Anh đã “ly hôn” với Liên minh châu Âu (EU) nhưng thỏa thuận sau cuộc chia tay này (hậu Brexit) sẽ là vấn đề khó đòi hỏi nhiều thời gian đàm phán giữa hai bên.

Cờ Anh (phía dưới) và cờ EU (phía trên) tại thủ đô London, Anh, ngày 28-3-2019. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo đó, từ ngày 2-3 các bên liên quan đã khởi động tiến trình đàm phán và dự kiến sẽ kết thúc vào cuối năm nay. Đây là một khung thời gian quá gấp gáp, khiến nhiều người cho là bất khả thi để hai bên có thể đạt được một kết quả như mong muốn ngoài một thỏa thuận căn bản nhất. Thời hạn kết thúc đàm phán là ngày 31-12, cũng là thời điểm chấm dứt thời kỳ chuyển tiếp hậu Brexit giữa Anh và EU. Trong thời gian này, Anh vẫn thực hiện hoạt động thương mại như một thành viên của EU và không phải chịu thuế quan hay các hàng rào khác.

Các cuộc đàm phán tới đây sẽ chủ yếu tập trung vào mối quan hệ đối tác kinh tế, đặc biệt là hiệp định thương mại tự do, bên cạnh đó là các vấn đề về an ninh và khung pháp lý để giải quyết tranh chấp.

Trưởng đoàn đàm phán của EU Michel Barnier và người đồng cấp Anh David Frost đã gặp nhau tại Brussels (Bỉ), bắt đầu đàm phán với sự tham gia của khoảng 100 quan chức của mỗi bên. Mặc dù vẫn còn tồn tại quan điểm khác biệt về nhiều vấn đề then chốt, nhưng các nhà đàm phán thương mại của Anh và EU đã có tín hiệu khả quan của tiến trình đàm phán hậu Brexit với tinh thần xây dựng.

Ông Barnier chia sẻ: “Chúng tôi đã bước vào đàm phán trong tinh thần xây dựng. Chúng tôi muốn nhất trí một thỏa thuận hợp tác công bằng. Ông cũng cho biết hai bên sẽ tôn trọng những cam kết chung trước đó”.

Vòng đàm phán tuần này ở Brussels, Bỉ sẽ khép lại vào ngày hôm nay 5-3 và vòng tiếp theo sẽ diễn ra ở London, và sau đó sẽ luân phiên giữa hai thành phố này. Trước đó, văn bản mục tiêu đàm phán được công bố cho thấy, EU muốn có một “sân chơi công bằng” để ngăn chặn việc Anh cắt giảm những tiêu chuẩn của khối này về lao động, thuế, môi trường và trợ cấp nhà nước. Trong khi đó, Anh kiên quyết đặt ra những quy định của riêng mình với lý do “sự độc lập về chính trị và kinh tế”.

Nhiều chuyên gia cảnh báo, Anh và EU sẽ không thể đạt được một thỏa thuận trước cuối năm nay nếu hai bên không chịu nhân nhượng. Trong trường hợp này, cả hai bên sẽ đều bị thiệt hại về kinh tế, đặc biệt là Anh và Ireland, thành viên EU phụ thuộc nhiều nhất vào thương mại với Vương quốc Anh.

Theo tính toán của các chuyên gia từ Liên Hiệp Quốc, nếu không đạt được thỏa thuận nào với EU, nước Anh sẽ mất đến 29 tỉ euro (tương đương 32 tỉ USD) doanh thu xuất khẩu mỗi năm, khi EU là điểm đến của gần một nửa hàng xuất khẩu từ Anh.

Trong khi đó, mặc dù nằm “kèo trên” nhưng EU vẫn bị thiệt hại nặng nề nếu thỏa thuận hậu Brexit không được đồng thuận. Trong đó, đáng quan tâm là sự chia rẽ  sâu sắc giữa các nước thành viên trong khối vì lợi ích kinh tế bị sụt giảm.

Nhằm loại trừ việc kéo dài thời kỳ chuyển tiếp, Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết, sau khi kết thúc đàm phán giữa Anh và EU, hai bên sẽ tiếp tục có một hội nghị thượng đỉnh Anh - EU vào tháng 6-2020 để quyết định xem liệu có cần phải tiếp tục đàm phán hay không.

Vấn đề tồn tại lớn nhất hiện nay là Chính phủ Anh không chấp nhận sự giám sát của EU đối với nền kinh tế nước này để đổi lấy mối quan hệ thương mại chặt chẽ sau Brexit. Nhà đàm phán Brexit của Chính phủ Anh David Frost cho biết Anh có ý định xây dựng hệ thống luật riêng của mình sau Brexit và không muốn tuân theo các quy tắc được gọi là “sân chơi công bằng” do EU áp đặt. Ông cũng cho hay London mong muốn một thỏa thuận thương mại tương tự thỏa thuận mà EU đã ký với Canada.

Trong khi đó, các nước thành viên EU mong muốn thúc đẩy một thỏa thuận Anh sẽ phải chấp nhận sự giám sát của EU để đổi lấy quyền tiếp cận ưu tiên vào thị trường đơn nhất châu Âu.

Chính những bất đồng trên sẽ là rào cản để tiến trình đàm phán hậu Brexit diễn ra theo kế hoạch. Do đó, hậu Brexit sẽ là câu chuyện dài chưa có hồi kết.

HN tổng hợp