Thương chiến Mỹ - Trung đi đến đâu ?

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 18-4 tuyên bố, có thể đạt được một thỏa thuận thương mại mới Trung Quốc “trong vòng 3-4 tuần tới”.

Ảnh minh họa

Việc chính quyền Tổng thống Trump đột ngột thay đổi giọng điệu (từ việc tăng thuế mạnh tay sang nói chuyện về đàm phán) dường như không phải là sự thay đổi quan điểm mà là một bước đi chiến thuật được tính toán. Việc phía Mỹ tạm hoãn thu các khoản phí cảng biển gây tranh cãi và miễn trừ cho một số mặt hàng nhập khẩu như hàng điện tử tiêu dùng cho thấy nỗ lực nhằm giảm áp lực trong nước trong khi vẫn giữ lại công cụ gây sức ép.

Về phía mình, Trung Quốc đã phản ứng một cách kiềm chế đáng chú ý. Sau khi trả đũa bằng một loạt thuế quan tương xứng, Bắc Kinh đã chuyển hướng sang các biện pháp phi thuế quan, như siết quy định, kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và nhắm vào các tập đoàn lớn của Mỹ như Boeing.

Sự thay đổi này phản ánh tính toán chiến lược của Trung Quốc: duy trì áp lực kinh tế đối với Mỹ nhưng tránh leo thang đối đầu có thể phản tác dụng đối với nền kinh tế định hướng xuất khẩu của mình. Đồng thời, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng phát đi tín hiệu sẵn sàng đàm phán, dù chưa xác nhận khả năng sắp đạt được thỏa thuận. Đối với Bắc Kinh, đàm phán chỉ có thể diễn ra trên cơ sở bình đẳng, không phải dưới áp lực hoặc đe dọa.

Mặc dù có những dấu hiệu công khai cho thấy hai bên sẵn sàng hòa giải, các cấu trúc xung đột cơ bản vẫn còn nguyên vẹn. Washington đã áp mức thuế kỷ lục 245% đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và Bắc Kinh đã đáp trả bằng những biện pháp quyết liệt.

Ngay cả khi đạt được một thỏa thuận, việc bình thường hóa hoàn toàn quan hệ thương mại cũng khó xảy ra. Kịch bản khả thi nhất là hai bên đồng ý rút bớt một phần thuế, giảm được áp lực cả về kinh tế và chính trị, nhưng vẫn giữ lại những công cụ mặc cả chiến lược.

Phong cách ngoại giao truyền thống là các nhóm làm việc của 2 nước sẽ thảo luận trước và đặt nền tảng cho các cuộc thảo luận cấp cao. 

Vì vậy, các quan chức Trung Quốc muốn cử phái viên đến Washington để thảo luận về thuế quan, Yun Sun, một nhà phân tích Trung Quốc tại Trung tâm Stimson cho biết. Thôi Thiên Khải, cựu đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, đã cố gắng làm điều đó vào đầu tháng này.

Tiếp đó, chính phủ Trung Quốc đã công bố một phái viên thương mại mới vào thứ tư: Lý Thành Cương (Li Chenggang), cựu đại diện tại Tổ chức Thương mại Thế giới và quan chức Bộ Thương mại, người đã tham gia các cuộc đàm phán thương mại với chính quyền Tổng thống Trump nhiệm kỳ đầu tiên.

Nhưng chính quyền Tổng thống Trump vẫn chưa thống nhất về các cuộc đàm phán. Cùng với đó, Mỹ đã thảo luận về việc thành lập một nhóm làm việc khẩn cấp để giải quyết các vấn đề nếu không có đột phá nào trong việc đàm phán thuế quan với Bắc Kinh.

Các quan chức chính quyền Tổng thống Trump, dự đoán chuỗi cung ứng sẽ bị căng thẳng do mức thuế quan cao đối với hàng hóa Trung Quốc, đã thảo luận về việc thành lập một nhóm làm việc để giải quyết các vấn đề một cách khẩn cấp nếu không có đột phá nào với Bắc Kinh.

Chưa có thông tin chính thức nhưng nhóm làm việc có thể sẽ bao gồm Phó Tổng thống J.D. Vance, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, Chủ tịch Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Stephen Miran và Đại diện Thương mại Jamieson Greer, các nguồn tin cho biết.

NGUYỄN TẤN tổng hợp