Thương mại Mỹ – Trung: Thử thách từ vụ Huawei

Đàm phán tiến triển, Mỹ hoãn tăng thuế với hàng hóa Trung Quốc, nhưng thương mại Mỹ - Trung đang gặp thử thách mới.

Vụ bà Meng Wanzhou đang đe dọa làm phức tạp thêm nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho cuộc xung đột thương mại Mỹ - Trung hiện nay. Ảnh: THE CANADIAN PRESS

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1-3 yêu cầu Trung Quốc dỡ bỏ thuế đối với nông sản của Mỹ; đồng thời thông báo hoãn tăng thuế nhằm vào hàng hóa Trung Quốc theo hạn chót 1-3.

Trên trang mạng Twitter, ông Trump yêu cầu Trung Quốc nhanh chóng dỡ bỏ tất cả các loại thuế đối với nông sản của Mỹ bao gồm thịt bò, thịt heo khi các cuộc đàm phán đang tích cực. Tổng thống cũng hoãn đưa ra quyết định tăng thuế đối với 200 tỉ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Sau nhiều tháng căng thẳng thương mại, Mỹ và Trung Quốc đã nhất trí đình chiến thương mại 90 ngày để thu hẹp bất đồng. Lệnh đình chiến thương mại này hết hạn vào ngày 1-3, nhưng Tổng thống Mỹ đã dỡ bỏ tối hậu thư tăng thuế vì ông thấy hài lòng với các kết quả đàm phán gần đây giữa hai bên. Một cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể diễn ra trong tháng này tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida.

Mặc dù vậy, một số quan chức Mỹ vẫn khá thận trọng về các bước tiến sớm được đưa ra và cho rằng cần “chờ đợi quyết định của Trung Quốc”. Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ Sonny Perdue cho biết các nhà đàm phán thương mại Mỹ đã yêu cầu Trung Quốc giảm thuế đối với sản phẩm ethanol của Mỹ, song hiện vẫn chưa rõ Bắc Kinh có sẵn sàng đáp ứng yêu cầu này hay không. Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer trong tuần này cũng cho rằng vẫn còn nhiều việc phải làm để có thể đạt được một thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung.

Bên cạnh đó, quá trình đàm phán thương mại Mỹ - Trung  đang bị phủ bóng bởi những diễn biến mới nhất liên quan đến số phận bà Meng Wanzhou, Giám đốc tài chính Tập đoàn Thiết bị viễn thông Huawei. Số là nhà chức trách Canada hôm 1-3 bắt đầu quá trình xem xét dẫn độ bà Meng sang Mỹ, dẫn đến phản ứng dữ dội từ Trung Quốc. Tuyên bố của Bộ Tư pháp Canada khẳng định các quan chức bộ này đã xem xét kỹ càng, thận trọng trường hợp bà Meng và xác định có đủ bằng chứng để đưa vụ việc cho thẩm phán quyết định.

Thời điểm tiến hành tranh luận về vụ việc dẫn độ bà Meng dự kiến được ấn định khi con gái nhà sáng lập Huawei này ra tòa tại TP.Vancouver ngày 6-3. Dù vậy, có thể mất nhiều năm mới đưa được bà Meng sang Mỹ, nếu có, bởi hệ thống pháp lý Canada cho phép nhiều quyết định được kháng cáo. Bộ trưởng Tư pháp Canada David Lametti có thể là người phải ra quyết định cuối cùng đầy khó khăn bởi sẽ chỉ có Trung Quốc hoặc Mỹ hài lòng.

Tranh cãi quanh cáo buộc nhằm vào bà Meng và Huawei đe dọa làm phức tạp thêm nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho cuộc xung đột thương mại Mỹ - Trung hiện nay. Trang Bloomberg hôm 1-3 tiết lộ các quan chức Mỹ đang chuẩn bị một thỏa thuận thương mại mà Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể ký trong những tuần tới.

Ông chủ Nhà Trắng vào tuần rồi cho biết các cuộc thảo luận về việc hủy bỏ cáo buộc hình sự nhằm vào Huawei sẽ sớm diễn ra, dẫn đến phỏng đoán ông sẽ dùng vụ việc như một quân bài mặc cả trong các cuộc đàm phán thương mại.

Nhiều chuyên gia đặc biệt nhấn mạnh đến phát biểu của nhà lãnh đạo Mỹ trong cuộc họp báo trước khi rời Việt Nam hôm 28-2 rằng ông “sẵn sàng rời khỏi thỏa thuận với Trung Quốc như đã làm với Triều Tiên nếu thấy không hiệu quả”. Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo Mỹ cũng nhắc đến “vai trò rất lớn” của Trung Quốc trong vấn đề Triều Tiên vì “93% hàng hóa của Triều Tiên đi qua biên giới Trung Quốc”. Tổng thống Trump đã bắn tín hiệu rõ ràng rằng ông sẵn sàng bỏ đi nếu không thích thỏa thuận thương mại sắp tới. “Tôi không bao giờ sợ phải làm điều đó”, Tổng thống Trump nhấn mạnh.

NGUYỄN TẤN tổng hợp