Tín hiệu mới trong quan hệ Mỹ - Triều Tiên

Nhà Trắng đã xây dựng chính sách về Triều Tiên dựa trên hai khía cạnh gây sức ép tối đa và không loại trừ hành động quân sự. Nay, việc Tổng thống Trump ngay lập tức nhận lời mời đối thoại thượng đỉnh với Triều Tiên không khỏi gây ra bất ngờ, bất ngờ kể cả với đội ngũ thân cận ở Nhà Trắng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) đồng ý gặp mặt nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un (phải) vào tháng 5 tới. Ảnh: GETTY IMAGES

Vấn đề Triều Tiên là bài toán không hề đơn giản với nước Mỹ. Các quan chức ngoại giao Hoa Kỳ cho rằng, sau tuyên bố của Tổng thống, điều cần thiết hiện nay là thiết lập mối quan hệ trực tiếp với Triều Tiên để xác minh thông điệp được phái viên Hàn Quốc truyền đạt tới Nhà Trắng. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump không phải là người đầu tiên nhận lời mời đàm phán của Triều Tiên nhưng ông là người đầu tiên chấp nhận lời mời đó. Nhiều đời Tổng thống Mỹ đã theo đuổi mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Và kết quả, sau nhiều thập kỷ, việc giải trừ hạt nhân vẫn nguyên vẹn là bài toán hóc búa.

Theo ý kiến của chuyên gia tại Viện Khoa học Liên bang Mỹ, ông Adam Mount: “Mỹ đang đặt cược danh tiếng của mình vào việc giải quyết vấn đề Triều Tiên. Nếu cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều không thể tiến hành, nếu ông Trump gặp trở ngại, nếu ông Trump không giành lợi thế hơn và nếu ông Trump rời bàn đàm phán thì chắc chắn nhà lãnh đạo Mỹ sẽ không thể tiến xa hơn nữa”.

Còn ông Jeffrey Lewis, giảng viên tại Học viện nghiên cứu quốc tế Middlebury ở Monterey nhận định, bất cứ cuộc gặp nào với Tổng thống Mỹ cũng cho thấy rằng Triều Tiên có giá trị”. Triều Tiên muốn các nước nhận thức rằng nước này đang được Washington đối xử “công bằng” thông qua đề xuất thu xếp cuộc gặp giữa nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Và nếu cuộc gặp có không diễn ra thì Bình Nhưỡng cũng đã tạo dựng sự thiện chí của mình và có thể đổ lỗi cho Mỹ đã cản trở các nỗ lực hòa bình. “Bình Nhưỡng có thể nói rằng họ đã cố gắng và sau đó có thể khôi phục các vụ thử hạt nhân và tên lửa. Họ có thể nói đây là kết cục sau khi đề xuất đối thoại bị từ chối”, ông Jeffrey Lewis nói thêm.

Đối với các đồng minh của Mỹ sát sườn Triều Tiên, nhất là Nhật Bản, Hàn Quốc có mối lo mới rằng Tổng thống Trump có thể đưa ra những nhượng bộ khiến các hàng xóm châu Á của Triều Tiên khó nuốt trôi. Thực tế Tổng thống Hàn Quốc đã thúc đẩy mọi nỗ lực thiết lập quan hệ hữu nghị với Triều Tiên kể từ khi lên nắm quyền năm 2017. Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều cũng là một chiến thắng cho ông Moon dù rằng nhiều ý kiến hoài nghi về triển vọng của cuộc gặp này.

Ông Duyeon Kim, một thành viên Diễn đàn tương lai bán đảo Triều Tiên cho rằng, phe bảo thủ tại Hàn Quốc sẽ rất cẩn trọng với thông tin mới về cuộc gặp Mỹ - Triều, bởi vì họ đã rất nhiều lần chứng kiến Triều Tiên thất hứa và việc nước này sử dụng chiêu bài đàm phán để câu giờ. Nếu cuộc gặp Mỹ - Triều không mang lại những kết quả rõ ràng, trong đó có vấn đề phi hạt nhân, thì sẽ có những hậu quả lớn mà Hàn Quốc và các đồng minh khác của Mỹ trong khu vực phải đối mặt. Hoặc, nếu đàm phán thất bại, kịch bản đáng sợ nhất của Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ tái hiện: Cuộc xung đột hạt nhân bùng phát ngay trước cửa nhà mình!

Còn Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đánh giá cao sự thay đổi của Triều Tiên và cho rằng công lớn dẫn tới đàm phán là nhờ sức ép kết hợp từ Mỹ, Nhật và Hàn Quốc. “Chúng tôi sẽ tiếp tục gây sức ép mạnh nhất cho tới khi Triều Tiên có các hành động cụ thể tiến tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược” - ông Abe nói, đồng thời nhấn mạnh Tokyo và Washington sẽ kề vai sát cánh 100%. Nhà lãnh đạo Nhật Bản sẽ tới thăm ông Trump ở Washington vào tháng tới để bàn về vấn đề Triều Tiên.

Một cuộc gặp mặt trực tiếp nếu diễn ra như tuyên bố sẽ mang tính lịch sử vì lần gặp đầu tiên giữa lãnh đạo hai quốc gia đối địch lâu năm vốn từng chiến đấu chống lại nhau và liên tiếp dọa hủy diệt lẫn nhau. Nhưng sự kiện này cũng chứa đựng nhiều rủi ro, vì bản chất khó đoán của chính quyền Washington và cả Bình Nhưỡng, bên cạnh đó là vấn đề hạt nhân phức tạp.

LONG TẤN tổng hợp