Tín hiệu ngừng bắn vĩnh viễn ở Libya ?

Hội đồng Hòa bình và An ninh của Liên minh châu Phi (AU) mới đây đã lên tiếng kêu gọi “ngừng bắn vô điều kiện và vĩnh viễn” tại Liby. Đây là tín hiệu tốt để lập lại hòa bình cho quốc gia Bắc Phi này.

Khung cảnh hoang tàn sau xung đột ở Lybia. Ảnh: GETTY

Mới đây, AU đã kêu gọi ngừng bắn vĩnh viễn tại Libya sau các cuộc đụng độ đẫm máu ở thủ đô Tripoli hồi giữa tháng này cũng như các cuộc biểu tình yêu cầu Thủ tướng Chính phủ Thống nhất Quốc gia Libya (GNU) Abdulhamid Dbeibah từ chức.

Hội đồng Hòa bình và An ninh của AU (AUPSC) đã lên án tình trạng bạo lực gần đây ở Tripoli, đồng thời kêu gọi “ngừng bắn vô điều kiện và vĩnh viễn”. AUPSC cũng kêu gọi một tiến trình hòa giải toàn diện do người Libya lãnh đạo và phản đối sự can thiệp từ bên ngoài vào các vấn đề nội bộ của Libya.

Đại diện thường trực của Vương quốc Anh tại Liên Hiệp Quốc (LHQ), cho biết, Anh sẽ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ tiến trình chính trị do Lybia, LHQ dẫn đầu tạo điều kiện và kêu gọi tất cả các bên tham gia đầy đủ để đạt được tiến bộ rất cần thiết để đưa đất nước đến với cuộc bầu cử.

Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Ai Cập tuyên bố nước này đã sơ tán 71 công dân từ Libya về nước. Hoạt động sơ tán này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa các nhóm vũ trang đối địch ở thành phố Tripoli. Động thái này tuân theo chỉ thị của Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi nhằm đảm bảo an toàn cho các công dân Ai Cập đang sinh sống tại Libya và hỗ trợ những người muốn trở về nước.

Trước đó, từ 12 đến14-5-2025 tại Tripoli, Libya, các cuộc đụng độ nổ ra sau khi một thủ lĩnh phe vũ trang bị Lữ đoàn 444, một nhóm vũ trang thân chính phủ của Thủ tướng Dbeibah, giết chết. Sau đó, Lữ đoàn 444 đã giao tranh với lực lượng Radaa, nhóm vũ trang kiểm soát một số khu vực phía Đông và sân bay Tripoli. Giao tranh đã làm ít nhất 8 người thiệt mạng.

Nguyên nhân dẫn đến các cuộc giao tranh là Thủ tướng Abdulhamid Dbeibah đương nhiệm công bố một loạt các sắc lệnh hành pháp nhằm giải giáp lực lượng Radaa và giải tán các nhóm vũ trang khác có trụ sở tại Tripoli vào ngày 13-5, nhưng không giải giáp hay giải tán Lữ đoàn 444.

Trong một động thái liên quan, trước đó hàng trăm người biểu tình Libya đã xuống đường kêu gọi lật đổ Thủ tướng Abdulhamid Dbeibah được quốc tế công nhận. Những người biểu tình cáo buộc, ông Abdulhamid Dbeibah không khôi phục được sự ổn định và tiếp tay cho sức mạnh ngày càng tăng của các nhóm vũ trang. Hệ lụy của các đợt biểu tình này đã khiến ít nhất 3 bộ trưởng là Bộ trưởng Kinh tế và Thương mại Mohamed al-Hawij, Bộ trưởng Chính quyền địa phương Badr Eddin al-Tumi và Bộ trưởng Nhà ở Abu Bakr al-Ghawi đã từ chức vào ngày 16-5.

Mặc dù không có lệnh ngừng bắn chính thức, các cuộc đụng độ cơ bản đã kết thúc vào tuần trước. Bộ Quốc phòng Libya tuần này cho hay các nỗ lực hướng tới một lệnh ngừng bắn vẫn “đang diễn ra”.

Từ năm 2011, Libya rơi vào tình trạng chia rẽ quyền lực với hai chính phủ song song, bao gồm GNU được LHQ công nhận đóng tại Tripoli và chính phủ ở miền Đông, nhận được sự hậu thuẫn của Quân đội Quốc gia Libya (LNA) do Tướng Khalifa Haftar chỉ huy. Tình trạng chia rẽ và xung đột giữa các phe phái đối địch ở phía Đông và phía Tây được đẩy lên đỉnh cao vào năm 2014. Mặc dù các bên đã ngừng bắn vào năm 2020, xong tiến trình đàm phán để thành lập chính phủ và tổ chức bầu cử liên tục bị đình trệ.

Mặc dù nhiều tổ chức quốc tế và các quốc gia liên quan đã nỗ lực can thiệp để tái lập lệnh ngừng bắn tiến tới bầu cử chính phủ mới tại Libya song kết quả đạt được chưa như mong đợi. Do vậy, lệnh ngừng bắn vĩnh viễn của AU hứa hẹn sẽ mang đến tín hiệu khả quan cho đất nước Bắc Phi này.

HN tổng hợp