Triển vọng hòa bình cho Yemen

Sau 7 năm nội chiến đẫm máu, một tín hiệu vui đã đến với Yemen khi gần 2 tháng qua lệnh ngừng bắn cơ bản đã được thực thi một cách nghiêm túc và triển vọng sẽ được kéo dài.

Một vụ tấn công ở sân bay Yemen. Ảnh: Times Live

Theo đó, lệnh ngừng bắn kéo dài gần 2 tháng qua (từ ngày 2-4 đến nay) tại Yemen đang đạt kết quả tích cực. Lệnh đình chiến này sắp kết thúc nhưng các bên để ngỏ khả năng kéo dài, nhằm tạo đà cho hòa đàm. Cuộc chiến kéo dài 7 năm qua tại quốc gia nghèo nhất thế giới Arab đang đứng trước “ngã rẽ lịch sử”, với những tín hiệu vui.

Sở dĩ nói đây là tín hiệu vui mở ra triển vọng hòa bình cho Yemen bởi lẽ đây là lần đầu tiên các bên đồng thuận tuân thủ nghiêm túc lệnh ngừng bắn sau nhiều lần vi phạm. Trước đây, điệp khúc “ngừng bắn rồi vi phạm”, dẫn đến sự đổ vỡ là những gì thường thấy tại cuộc chiến tại Yemen trong nhiều năm qua, giữa một bên là Liên quân Arab và Chính phủ Yemen với bên còn lại là lực lượng dân quân Houthi được cho là có sự hậu thuẫn của Iran. Tuy nhiên, lệnh ngừng bắn lần này đã thực sự đứng vững, với những kết quả tích cực “chưa từng có”.

Đặc phái viên Liên Hiệp Quốc (LHQ) về Yemen Hans Grundberg cho biết: “Quan trọng nhất, thỏa thuận ngừng bắn đang được giữ vững về mặt quân sự trong thời gian qua, thương vong dân sự đã giảm đáng kể, giao tranh giảm mạnh, không có các cuộc tấn công từ trên không xuất phát từ Yemen xuyên biên giới và không có cuộc không kích nào được xác nhận bên trong Yemen. Các chiến tuyến trên khắp Yemen đã giảm đáng kể. Việc tiếp cận nhân đạo ngày càng thuận lợi hơn”.

Lệnh ngừng bắn vừa qua cũng đã tạo điều kiện cho những chuyến bay quốc tế lần đầu tiên được cất cánh rời khỏi thủ đô Sanaa sau 6 năm đình trệ, hay các tàu chở nhiên liệu được phép cập cảng Hodeidah. Đáng chú ý, cả 2 khu vực này đều do lực lượng Houthi kiểm soát và điều này có thể tạo dựng lòng tin cho Houthi trong tiến trình đàm phán hòa bình.

Hiện các bên trong cuộc chiến Yemen đang có ý định kéo dài lệnh ngừng bắn này. Ông Mahdi al-Mashat, người đứng đầu Hội đồng Chính trị Tối cao của phong trào Houthi mới đây tuyên bố Houthi không phản đối đề nghị gia hạn. Houthi nhấn mạnh, lệnh ngừng bắn cần đảm bảo được lợi ích của người dân với sự hợp tác “chân thành” của các bên, đồng thời cũng phải đảm bảo các lợi ích nhân đạo và kinh tế cho đất nước.

Về phía Chính phủ Yemen, Chủ tịch Hội đồng Tổng thống Yemen (PLC), ông Rashad Al-Alimi cùng ngày cũng tuyên bố sẽ nỗ lực hỗ trợ các nhà hòa giải quốc tế trong việc gia hạn thỏa thuận ngừng bắn, nhằm thúc đẩy các cuộc đối thoại. Ông Al-Alimi nhấn mạnh, sáng kiến hòa bình - còn gọi là Thỏa thuận Riyadh - nhằm chấm dứt chiến tranh ở Yemen do Saudi Arabia đưa ra năm 2021 sẽ là cơ sở cho việc đạt được hòa bình ở Yemen, giúp đất nước thoát khỏi nạn đói.

Trong những ngày tới, Houthi và Chính phủ Yemen sẽ tiếp tục đàm phán về việc ngừng phong tỏa thành phố Taiz - khu vực do Chính phủ Yemen kiểm soát nhưng đã bị Houthi bao vây từ năm 2015.

Nếu cuộc đàm phán này thành công, cùng lệnh ngừng bắn được kéo dài như mong đợi của các bên, thì tiến trình đàm phán hòa bình cho Yemen do LHQ làm trung gian sẽ có cơ hội “về đích” nhanh hơn. Thêm vào đó, yếu tố tích cực từ bên ngoài là Iran và Saudi Arabia đang tiến hành đối thoại để cải thiện quan hệ, giải quyết bất đồng, cũng sẽ góp phần giúp cuộc chiến Yemen từng được coi là “ủy nhiệm” giữa hai quốc gia này có thể khép lại, bằng con đường đối thoại và ngoại giao.

HN tổng hợp