Trung Quốc lo già trước khi giàu

Theo dữ liệu trang web của Bộ Nội vụ Trung Quốc, chỉ 6,83 triệu cặp vợ chồng hoàn thành đăng ký kết hôn trong năm 2022, giảm khoảng 800.000 so với năm trước đó.

Một cặp đăng ký kết hôn ngày Thất tịch ở thành phố Tam Á, tỉnh Hải Nam.

Số lượng đăng ký kết hôn của Trung Quốc đã giảm dần trong suốt một thập kỷ qua. Một số ý kiến cho rằng nguyên nhân một phần xuất phát từ các quy định phong tỏa nghiêm ngặt vào thời điểm dịch Covid-19 hoành hành. Sự sụt giảm phần khác là do xu hướng ngại kết hôn, ngại sinh con của một số người trẻ hiện nay.

Giới quan sát lo ngại, mức giảm này sẽ đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn dài sụt giảm dân số của Trung Quốc, gây ra nhiều hệ lụy sâu sắc đối với nền kinh tế nước này và thế giới.

Theo Hãng tin Reuters, tỷ lệ sinh của Trung Quốc đã giảm vào năm 2022, xuống còn 6,77 ca sinh trên 1.000 người, mức thấp nhất được ghi nhận. Tỷ lệ này là 7,52 vào năm 2021.

Các nhà nhân khẩu học cảnh báo, dân số Trung Quốc già đi trước khi giàu. Lực lượng lao động của nước này đang thu hẹp lại. Trong khi đó, các chính quyền địa phương vốn nặng gánh nợ nần sẽ phải chi tiêu nhiều hơn cho những người già.

Có nhiều nguyên nhân, nhưng những điểm chính là: Thứ nhất, quan điểm về hôn nhân và tình yêu của giới trẻ hiện nay đã thay đổi. Từ xa xưa ở Trung Quốc đã có một quan niệm truyền thống về hôn nhân và tình yêu: “Nam lớn lấy vợ, gái lớn gả chồng”. Nhưng bước vào thế kỷ 21, quan niệm này đã bị đả phá, đặc biệt là những người sinh sau 1990 và sau 1995, tuyệt đại đa số không quan tâm đến điều này. Số người kết hôn lần đầu ở Trung Quốc đang giảm liên tục.

Thứ hai, chi phí kết hôn quá cao. Đây không chỉ là vấn đề chi phí kinh tế, mà còn liên quan đến chi phí sinh hoạt và chi phí liên lạc. Khi đang yêu nhau, đây không là chuyện quan trọng. Nhưng khi đã kết hôn, mọi chuyện vặt vãnh đều trở nên trọng đại cần phải cân nhắc. Dưới sự tấn công dồn dập của quảng cáo thương mại, nhiều sản phụ không thích chăm sóc sau sinh tại nhà mà thích đến các trung tâm. Giá rẻ thì mất từ 30.000 đến 50.000 NDT/tháng, đắt thì tới hơn 100.000 tệ (350 triệu VND).

Thứ ba, ba năm dịch Covid-19 vừa qua, đã khiến rất nhiều đám cưới bị trì hoãn.

Thứ tư, tỷ lệ trẻ mới sinh ở Trung Quốc tiếp tục giảm và người trẻ ngày càng ít. Cộng thêm hiện tượng “trọng nam khinh nữ” ở nhiều nơi, dẫn đến cơ cấu nam nữ mất cân bằng khiến đàn ông Trung Quốc phải đối mặt với áp lực cạnh tranh rất lớn trong hôn nhân. Dưới hai yếu tố là tỷ lệ trẻ mới sinh giảm và tỷ lệ nam nữ không cân bằng, số lượng người kết hôn lần đầu ở Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm trong tương lai, điều này là xu thế rất khó đảo ngược.

Nhằm khuyến khích tăng tỷ lệ kết hôn và sinh con, các tỉnh thành của Trung Quốc đã triển khai nhiều biện pháp. Tháng 5 vừa qua, Trung Quốc thông báo sẽ khởi động các dự án thí điểm tại hơn 20 thành phố nhằm tạo ra văn hóa hôn nhân và sinh đẻ “kỷ nguyên mới”. Một số tỉnh đang cho các cặp vợ chồng trẻ mới cưới gia hạn thời gian nghỉ kết hôn có lương, lên tới cả một tháng.

NGUYỄN TẤN tổng hợp