Trung Quốc tiếp tục phản ứng trước phán quyết của PCA

Đúng như dự đoán, Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) tại La Hay (Hà Lan) đã phán quyết Trung Quốc không có chủ quyền lịch sử tại vùng tranh chấp ở Biển Đông. Điều này đồng nghĩa Philippines đã thắng kiện.

Người dân Philippines ca ngợi phán quyết của PCA. Ảnh: REUTERS

Sau hơn 3 năm thụ lý hồ sơ, ngày 12-7, Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) tại La Hay (Hà Lan) đã chính thức ra phán quyết về vụ kiện của Philippines đối với yêu sách của Trung Quốc tại Biển Đông. Theo đó, tòa tuyên bố “đường chín đoạn” của Trung Quốc là không có cơ sở pháp lý, đồng thời Trung Quốc “không có chủ quyền lịch sử” tại vùng tranh chấp ở Biển Đông. Thông cáo báo chí của PCA nêu rõ, các thực thể nổi (khi thủy triều lên) ở quần đảo Trường Sa là những “bãi đá” do đó nó không thể có vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ). Tòa cũng kết luận Trung Quốc đã vi phạm nghĩa vụ ngăn chặn các va chạm ở biển và các vấn đề liên quan đến an toàn hàng hải.

Phán quyết trên của PCA được dư luận quốc tế đồng tình và hoan nghênh. Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay cho biết nước này hoan nghênh phán quyết của PCA. Ông Yasay cũng lưu ý các bên kiềm chế sau phán quyết của PCA.

Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc (LHQ) Ban Ki-moon cũng kêu gọi các bên có tranh chấp tại Biển Đông tuân thủ luật pháp quốc tế và tránh các hành động làm gia tăng căng thẳng. Ông Ban Ki-moon cũng bày tỏ hy vọng rằng việc tham vấn đang tiếp diễn về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc dựa trên Tuyên bố về cách hành xử của các bên tại Biển Đông (DOC) sẽ góp phần gia tăng hiểu biết lẫn nhau giữa các bên có tranh chấp tại Biển Đông.

Bộ Ngoại giao Mỹ cũng ra tuyên bố khẳng định phán quyết của PCA là “đóng góp quan trọng đối với mục đích chung của giải pháp hòa bình” cho các vấn đề tranh chấp trên Biển Đông. Trong tuyên bố mới đây, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby bày tỏ hy vọng và mong muốn các bên sẽ tuân thủ những nghĩa vụ đối với phán quyết có tính ràng buộc pháp lý về Biển Đông nói trên. Đồng thời Washington hối thúc tất cả các bên có tuyên bố chủ quyền tránh những tuyên bố hoặc hành động khiêu khích sau khi PCA ra phán quyết này. Bên cạnh đó, Mỹ còn nhấn mạnh vẫn tiếp tục nghiên cứu về phán quyết trên của PCA.

Ngay sau khi PCA ra phán quyết, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Fumio Kishida đã nhấn mạnh rằng phán quyết của PCA đã thực hiện nghiêm túc theo luật pháp quốc tế. Các bên đương sự cần phải thực hiện theo phán quyết đó. Ông Kishida cũng hy vọng dựa trên phán quyết của PCA, vấn đề tranh chấp Biển Đông sẽ được giải quyết một cách hòa bình. 

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình cho biết: “Việt Nam hoan nghênh việc Tòa Trọng tài PCA. Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, bao gồm các tiến trình ngoại giao và pháp lý, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực theo quy định của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của LHQ về Luật Biển năm 1982, duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, tôn trọng nguyên tắc thượng tôn pháp luật trên các vùng biển và đại dương.

Trong khi nhiều quốc gia có tranh chấp lãnh hải ở Biển Đông đều hoan nghênh phán quyết của PCA và xem đây là cơ sở pháp lý tối thượng khi giải quyết tranh chấp thì Trung Quốc lại thẳng thừng phản đối phán quyết của PCA. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã ra tuyên bố khẳng định nước này không chấp nhận cũng như không công nhận phán quyết của PCA, khẳng định Bắc Kinh sẽ “không bao giờ chấp nhận bất kỳ tuyên bố hoặc hành động nào dựa trên những phán quyết của PCA”. Cùng với những lý lẽ thiếu tôn trọng luật pháp quốc tế, Bắc Kinh hiện đang có những động thái thiếu thiện chí làm gia tăng thêm căng thẳng. Mới đây, thiếu tướng quân đội Trung Quốc về hưu, từng là Chủ nhiệm Ban Nghiên cứu Chiến lược, Đại học Quốc phòng Trung Quốc Chu Thành Hổ khẳng định phán quyết của PCA “không có căn cứ”, “tạo tiền lệ rất xấu” và nếu Philippines tiếp tục khiêu khích trong vấn đề Biển Đông, không loại trừ khả năng Trung Quốc sẽ ra tay. Trước đó, Hải quân Trung Quốc cũng diễn tập quy mô lớn ở Biển Đông. Quân đội Trung Quốc gần đây đã được lệnh bước vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu cấp 2, Quân khu Nam bộ ở trạng thái cảnh giới cấp 1, Hạm đội Nam Hải, lực lượng tên lửa và không quân bước vào trạng thái trước chiến tranh.

Giới quan sát cho rằng, sau phán quyết của PCA, Bắc Kinh sẽ có thêm những động thái chống đối mang tính thách thức các quốc gia có tranh chấp chủ quyền biển đảo tại Biển Đông. Điều này không chỉ một lần nữa làm mất uy tín Trung Quốc trước cộng đồng quốc tế mà còn là nguy cơ gia tăng thêm căng thẳng không đáng có đối với những quốc gia liên quan. 

HN tổng hợp