Vắc-xin vẫn là biện pháp hiệu quả nhất

Dù các nhà khoa học phát hiện ra một kháng thể đơn dòng có hiệu quả trong việc vô hiệu hóa tất cả biến thể của vi-rút SARS-CoV-2, bao gồm Delta, vắc-xin vẫn là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa vi-rút SARS-CoV-2.

Vắc-xin của Pfizer-BioNTech, Moderna và Johnson & Johnson đều tạo ra sự bảo vệ lâu dài và hiệu quả khỏi bệnh nặng. Ảnh: AP

Các nhà khoa học tại CHUV và EPFL cho biết kháng thể đơn dòng vừa được tìm thấy nhắm vào protein gai của vi-rút SARS-CoV-2, có hiệu quả trong việc vô hiệu hóa tất cả biến thể quan tâm được xác định cho đến nay, bao gồm cả biến thể Delta. Những protein gai này giúp vi-rút SARS-CoV-2 gắn vào thụ thể trên bề mặt tế bào vật chủ.

Kháng thể mới xuất hiện trong tế bào lympho (các tế bào miễn dịch tiêu diệt các tế bào bị nhiễm bệnh) từ bệnh nhân Covid-19, được xem là kháng thể chống Covid-19 mạnh nhất từ trước đến nay.

Ngoài ra, kháng thể dường như liên kết với một khu vực không bị đột biến ở vùng gắn thụ thể của protein gai. Nó ngăn protein gai liên kết với các tế bào có thụ thể ACE2 - vốn được vi-rút SARS-CoV-2 dùng để xâm nhập và lây nhiễm cho các tế bào phổi.

Điều đó có nghĩa là kháng thể ngăn chặn quá trình sao chép vi-rút, cho phép hệ thống miễn dịch của bệnh nhân loại bỏ SARS-CoV-2 khỏi cơ thể. Cơ chế bảo vệ này đã được chứng minh thông qua các bài kiểm tra trên loài chuột.

Kháng thể mới giúp bảo vệ bệnh nhân trong 4-6 tháng. Đây là một lựa chọn điều trị dự phòng rất khả quan đối với những người có nguy cơ không xác định hoặc những người được tiêm vắc-xin nhưng không thể tạo ra phản ứng miễn dịch.

CHUV và EPFL đang lên kế hoạch sản xuất một loại thuốc có chứa kháng thể này. Thử nghiệm lâm sàng thuốc dự kiến bắt đầu vào cuối năm 2022.

Các nhà khoa học ở Thụy Sĩ cho rằng việc phát hiện ra kháng thể mới là một bước tiến lớn trong cuộc chiến chống lại Covid-19. Nó mở ra cánh cửa cải thiện các phương pháp điều trị bệnh nặng và tăng cường các biện pháp dự phòng, đặc biệt đối với bệnh nhân có hệ miễn dịch bị suy yếu.

Tuy nhiên, kháng thể này không nhằm thay thế vắc-xin Covid-19 bởi vắc-xin vẫn là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa vi-rút SARS-CoV-2.

Các khảo sát trước đây cho rằng, vắc-xin giảm dần tác dụng sau khi tiêm từ 4-6 tháng. Tuy nhiên, dựa trên bằng chứng thực tế, các nhà khoa học đã tìm thấy các dấu hiệu tế bào ghi nhận, cả 3 loại vắc-xin của các hãng Pfizer-BioNTech, Moderna và Johnson & Johnson của Mỹ đều tạo ra sự bảo vệ lâu dài và hiệu quả khỏi bệnh nặng.

Theo Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu vi-rút và vắc-xin tại Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess, tiến sĩ Dan Barouch, đến tháng thứ 8, có thể so sánh các phản ứng kháng thể của 3 loại vắc-xin. Các nhà chuyên môn thường dựa vào kháng thể để đánh giá vắc-xin hoạt động hiệu quả ra sao, nhưng kháng thể chỉ là một phần của phản ứng miễn dịch của cơ thể.

Đây là nghiên cứu đầu tiên so sánh trực tiếp không chỉ các kháng thể mà còn cả các tế bào T được tạo ra từ 3 loại vắc-xin. Tế bào T cũng là một phần quan trọng của hệ miễn dịch và có thể bảo vệ cơ thể lâu dài ngay cả khi các kháng thể mất dần. Tiến sĩ Todd Ellerin, Giám đốc bộ phận bệnh truyền nhiễm tại South Shore Health, cho biết, các kháng thể thường liên quan đến việc ngăn ngừa nhiễm trùng và những tế bào T tác động đến việc tiêu diệt vi-rút, vì vậy ngăn ngừa bệnh nặng. Do đó, các phản ứng của tế bào T có thể góp phần chống lại bệnh tật nghiêm trọng.

Với cả 3 loại vắc-xin của Pfizer phối hợp với hãng BioNTech (Đức), Moderna và Johnson & Johnson, các phản ứng của tế bào T tương đối ổn định trong 8 tháng, giúp các vắc-xin này có khả năng ngăn ngừa bệnh nặng tốt. Như vậy, kết quả nghiên cứu giải thích lý do vắc-xin chống lại bệnh nặng hiệu quả, ngay cả khi khả năng bảo vệ khỏi nhiễm bệnh thay đổi theo thời gian.

NGUYỄN TẤN tổng hợp