Venezuela hy vọng vượt qua khủng hoảng

Ngày 30-7, người dân Venezuela đã bắt đầu đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội lập hiến mà Tổng thống Nicolas Maduro cam kết sẽ giúp chấm dứt cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị thông qua việc sửa đổi Hiến pháp.

Tổng thống Nicolas Maduro tuyên bố năm 2017 sẽ là năm khởi đầu cho trang sử mới về kinh tế của Venezuela.

Hơn 6.200 ứng cử viên đã đăng ký tham gia tranh cử vào cơ quan Quốc hội lập hiến gồm 545 ghế, trong đó có 364 người sẽ đại diện cho các địa phương và 181 người sẽ đại diện cho các lĩnh vực và ngành nghề. Sau khi thành lập, Quốc hội lập hiến sẽ có nhiệm vụ sửa đổi bản Hiến pháp năm 1999 theo đề xuất của Tổng thống Maduro.

Venezuela đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng chính trị trầm trọng và tình trạng bạo lực leo thang căng thẳng trong gần 4 tháng qua do phe đối lập kích động khiến nhiều người thiệt mạng. Phe đối lập tuyên bố sẽ không từ bỏ ý định biểu tình bất chấp những lệnh cấm của chính phủ áp dụng từ ngày 28-7 mà theo đó, những ai vi phạm sẽ bị phạt tù từ 5 tới 10 năm.

Từng là một trong những quốc gia giàu có nhất Nam Mỹ cách đây 16 năm, nhưng giờ đây, Venezuela lại là nền kinh tế khó khăn bậc nhất khu vực. Chính phủ Venezuela đang hết nguyên liệu nhựa ép mỏng để làm loại hộ chiếu mới cho đến tháng 9 tới. Kinh tế Venezuela đã suy giảm 18,6% vào năm ngoái, theo một ước tính của ngân hàng trung ương nước này được Reuters công bố hồi tháng 1-2017. Lạm phát thì lên đến 800%. Tất nhiên, đây chỉ là những con số ước tính và cần xem xét lại. Tuy nhiên, con số chính thức có thể sẽ không bao giờ được công bố do Ngân hàng trung ương Venezuela đã ngừng công khai các số liệu về tình hình kinh tế hơn một năm nay.

Theo dự báo gần đây của IMF, lạm phát năm 2017 của Venezuela sẽ tăng lên mức 2.200%. Economist Intelligence Unit - một đơn vị thuộc The Economist cho rằng, kinh tế Venezuela sẽ suy giảm 13,7% trong năm 2017. Mức độ suy thoái còn sâu sắc hơn cả Hy Lạp vào thời điểm khủng hoảng đỉnh cao về đồng euro. Năm 2001, Venezuela là quốc gia giàu có nhất Nam Mỹ nhưng giờ đã thuộc hàng nghèo nhất khu vực này.

Tổng thống Maduro đang đặt cược vào 2 lối thoát cho sự bền vững của nền kinh tế và đất nước. Thứ nhất là tình trạng lộn xộn giữa các phe đối lập. Sự chia rẽ trong Liên minh Dân chủ Thống nhất - một liên minh đối lập gồm nhiều đảng - đang không có lối thoát vì thiếu một nhà lãnh đạo đủ tầm, có thể thu hút được lực lượng người nghèo Venezuela bất mãn.

Thứ hai chính là giá dầu. Giá dầu đã phục hồi từ mức 21 USD một thùng vào năm ngoái lên 45 USD một thùng. Tuy nhiên, PDVSA hiện được quản lý rất tệ hại và đang phải vật lộn để kiếm lời. Sản lượng dầu của công ty này đã giảm 10% vào năm ngoái và không có khả năng tăng trong năm 2017. Dự trữ ngoại tệ của Venezuela đang ít hơn 11 tỉ USD, tài sản dễ bán chỉ chiếm khoảng 1/5. Ông Maduro thề rằng năm 2017 sẽ là năm khởi đầu cho trang sử mới của kinh tế Venezuela. “Điều đó vẫn không làm hàng người xếp xin cấp hộ chiếu ngắn lại”, The Economist kết luận.

Nếu ông Maduro thành công trong cuộc bầu cử ngày 30-7-2017 và ban hành hiến pháp mới, chắc chắn ông sẽ hủy bỏ các cuộc bầu cử định kỳ vào năm 2019 và làm giảm quyền lực của các định chế nhà nước; hội đồng này cũng sẽ thay thế quốc hội đã được bầu cử dân chủ cuối năm 2015. Chính vì vậy, quyết định thành lập hội đồng hiến pháp của ông Maduro - cùng với những khổ nạn mà người dân đang phải gánh chịu - đã gây nên một phong trào phản kháng rộng khắp trong dân chúng đô thị. “Họ muốn lập một nhà nước độc tài ở Venezuela nhưng chúng tôi quá mệt mỏi vì bị bần cùng hóa; chúng tôi sẽ ở ngoài đường vì chúng tôi không muốn có hội đồng lập hiến”, luật sư Jeny Caraballo, 41 tuổi, nói với hãng tin Reuters. Tính đến nay, các cuộc biểu tình phản đối Tổng thống Maduro và đụng độ với cảnh sát đã làm hơn 100 người chết, 1.000 người bị thương và 3.000 người khác bị bắt giam.

Cuộc khủng hoảng ở Venezuela kéo dài đã lâu, tình hình trong nước càng lúc càng căng thẳng và với tác động trái chiều từ các cường quốc bên ngoài, chưa biết nó sẽ kết thúc ra sao, nhưng đã đến lúc cần có một giải pháp!

LONG TẤN tổng hợp