Vì sao Nga - Trung xích lại gần nhau ?

Một thời gian dài, quan hệ Nga - Mỹ và phương Tây tụt dốc không phanh kết hợp với nhiều bất đồng gần đây đã làm cho Matxcơva xích lại gần với Bắc Kinh.

Hình ảnh được trích xuất từ video công bố ngày 23-10 cho thấy một nhóm tàu của hải quân Nga và Trung Quốc đang tuần tra quân sự chung ở Thái Bình Dương. Ảnh: BỘ QUỐC PHÒNG NGA

Mới đây, Nga - Mỹ lại gia tăng thêm khoảng cách ngoại giao vì thị thực công dân giữa hai nước. Theo đó, Washington cho rằng do số lượng nhân viên lãnh sự Mỹ bị hạn chế và họ không thể xử lý các đơn xin thị thực liên quan. Điều này được lý giải là do đại sứ quán buộc phải giảm 75% dịch vụ lãnh sự theo yêu cầu của phía Nga. Ngoài người Nga, danh sách trên còn bao gồm người Cuba, Iran, Libya, Somalia, Syria, Venezuela, Eritrea, Nam Sudan và Yemen.

Hồi tháng 5-2021, Đại sứ quán Mỹ tại Matxcơva cảnh báo rằng, họ sẽ thực sự ngừng cung cấp dịch vụ lãnh sự, ngoại trừ trường hợp khẩn cấp đối với công dân Mỹ và cấp thị thực khẩn cấp cho người Nga khi liên quan đến sinh tử hoặc hết hạn thị thực nhập cư.

Từ thực tế trên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng, Bộ Ngoại giao Mỹ đã biến quá trình xin thị thực của người Nga thành một địa ngục thực sự. Theo bà Maria Zakharova, vì các chính sách của Washington, những người tin vào “sự đảm bảo của tư tưởng phương Tây về tự do đi lại” đang phải chịu tổn thất. Nó cũng làm tổn hại mối quan hệ song phương trong một số lĩnh vực, bao gồm du lịch, giao lưu văn hóa, thể thao và khoa học.

Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh “Về việc áp dụng các biện pháp đối phó với các hành động không thân thiện của các quốc gia nước ngoài”, trong đó có Mỹ. Đặc biệt, sắc lệnh cấm các cơ quan đại diện ngoại giao của các quốc gia thuê người Nga đã làm mất lòng Mỹ.

Căng thẳng quan hệ ngoại giao Nga - Mỹ leo thang với nhiều cáo buộc lẫn nhau như: tấn công mạng nhằm vào an ninh quốc gia, nhúng tay vào công việc nội bộ, mâu thuẫn về quan điểm trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Trung Đông hay gần đây là việc Mỹ và NATO rút quân khỏi Afghanistan…

Mới đây, trong một động thái liên quan, Nga đã tuyên bố cắt đứt ngoại giao với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cũng vì tổ chức này cắt giảm từ 20 xuống còn 10 nhân viên thuộc cơ quan đại diện của Nga tại Brussels, Bỉ, nhằm đối phó với những hoạt động bị nghi ngờ “có ác ý” từ phía Nga, trong đó có ám sát và gián điệp.

Nga và NATO vốn “cơm chẳng lành, canh không ngọt” kể từ khi phương Tây cáo buộc Matxcơva đứng đằng sau cuộc nội chiến ở Ukraine. Do vậy động thái căng thẳng mới này đã làm gia tăng căng thẳng giữa Nga với 30 nước thành viên NATO. Trong khi đó, Nga lại là quốc gia cung cấp khí đốt quan trọng cho Liên minh châu Âu (EU) nên cả hai phía sẽ gặp khó khăn khi mâu thuẫn gia tăng, nhất là trong giai đoạn khủng hoảng năng lượng toàn cầu hiện nay.

Chính mâu thuẫn Nga với Mỹ và phương Tây ngày một gia tăng đã làm Matxcơva mất dần bạn bè trong quan hệ quốc tế nên thời gian gần đây Nga và Trung Quốc đã xích lại gần nhau.

Mới đây, Bộ Quốc phòng Nga cho biết tàu chiến Nga và Trung Quốc đã tổ chức cuộc tuần tra chung đầu tiên ở phía Tây Thái Bình Dương. Đây là động thái mà phía Nhật Bản mô tả là “bất thường” và theo dõi sát sao. “Nhóm tàu chiến lần đầu tiên đi qua Eo biển Tsugaru như một phần của cuộc tuần tra”. Eo biển này được coi là vùng biển quốc tế.

Trước đó, hồi đầu tháng 8, hơn 10.000 binh sĩ Nga và Trung Quốc đã tập trận chống khủng bố tại khu tự trị Hồi Ninh Hạ, Tây Bắc Trung Quốc. Tháng 9 vừa qua, hai bên cũng tổ chức tập trận chung tại khu vực gần biên giới của Nga với Kazakhstan.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc cũng cho biết, cuộc tập trận chung này nhằm “thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Trung - Nga trong kỷ nguyên mới, tăng cường khả năng hành động chung của cả hai bên và cùng duy trì sự ổn định chiến lược của khu vực cũng như quốc tế”.

Giới phân tích cho rằng, việc Nga xích lại gần Trung Quốc không chỉ gia tăng sức mạnh quân sự mà sâu xa hơn là để đối phó với hơn 2.000 tay súng IS hiện diện tại miền Bắc Afghanistan có ý định xâm nhập vào Nga và Trung Á dưới vỏ bọc người tị nạn để kích động xung đột tôn giáo và sắc tộc.

HN tổng hợp