Vì sao vi-rút SARS-CoV-2 tại Nhật Bản suy yếu ?

Chiến dịch tiêm vắc-xin, thói quen đeo khẩu trang của người dân cùng cơ chế “tự diệt” của vi-rút SARS-CoV-2 là những yếu tố giúp Covid-19 “hạ nhiệt” tại Nhật Bản.

Nhiều người tin rằng, một cuộc sống “bình thường” đang quay trở lại với xứ sở hoa anh đào sau khi Chính phủ Nhật Bản quyết định dỡ bỏ một số hạn chế vào ngày 19-11. Nguồn: Reuters

Từng đứng trước áp lực lớn khi phải trải qua 5 làn sóng bùng phát dịch Covid-19, song trong vài tuần trở lại đây, Nhật Bản lại ghi nhận số ca nhiễm mới giảm xuống mức thấp kỷ lục trong vòng hơn 1 năm.

Thực tế này khiến nhiều chuyên gia y tế bất ngờ, bởi mới hồi tháng 8, sau khi Thế vận hội Tokyo 2020 bế mạc, Nhật Bản đã chịu tổn thương sâu sắc vì làn sóng bùng phát dịch mới. Vào ngày 13-8, thành phố chủ nhà ghi nhận kỷ lục 5.773 ca mắc Covid-19 mới, trong khi tính trên toàn quốc, số ca mắc mới đã vượt mức 25.000 ca.

Tờ Japan Times dẫn lời một số chuyên gia cho thấy, sự thay đổi bất ngờ của Nhật Bản đến từ tỷ lệ bao phủ vắc-xin cao. Hiện nước này đã tiêm đầy đủ cho hơn 75% dân số trên tổng số gần 126 triệu dân.

Dĩ nhiên, vắc-xin không phải yếu tố duy nhất giúp Nhật Bản vượt qua khủng hoảng. Theo Mike Toole, chuyên gia Viện nghiên cứu y tế Burnet Institute, “không thể giải thích thành công của Nhật Bản chỉ nhờ tiêm vắc-xin”. Bởi với khoảng 25% dân số chưa được tiêm, khả năng lây lan của vi-rút vẫn tương đối lớn.

Một yếu tố khác giúp số ca mắc Covid-19 mới tại Nhật Bản giảm mạnh nằm ở chính thói quen đeo khẩu trang của người dân. Hành động dần trở thành thói quen và ăn sâu vào tiềm thức của người dân nước Nhật sau nhiều đợt giãn cách phòng, chống dịch. Thậm chí, giới chức nước này còn đeo khẩu trang cho một bức tượng Bồ tát cao 57m tại đền Houkokuji Aizu Betsuin, tỉnh Fukushima để cầu mong đại dịch Covid-19 sớm kết thúc. Chiếc khẩu trang khổng lồ được thiết kế bằng vải lưới màu hồng, rộng 4,1m, dài 5,3m, nặng 35kg và được đặt khéo léo che hết phần miệng và mũi của bức tượng.

Mới đây, tạp chí British Medical cũng đăng tải kết quả nghiên cứu của nhóm chuyên gia tại các trường đại học nhằm đánh giá tính hiệu quả của các biện pháp y tế công cộng tại châu Á, châu Âu, Mỹ, Nam Mỹ, Trung Đông, châu Phi và Australia. Qua phân tích, nhóm chuyên gia nhận thấy rằng tỷ lệ mắc Covid-19 giảm 53% ở những người đeo khẩu trang. Điều này cho thấy rõ hơn bao giờ hết động lực giúp nước Nhật làm nên kỳ tích trong nỗ lực kiềm chế số ca mắc mới. Bên cạnh đó, các yếu tố như thời tiết mát mẻ cùng hệ thống xét nghiệm hiệu quả cũng phát huy tốt tác dụng.

Ngoài ra, theo giả thuyết của ông Ituro Inoue, giáo sư Viện Di truyền Quốc gia Nhật Bản, biến chủng Delta tại nước này đã có quá nhiều đột biến đối với protein phi cấu trúc có tên nsp14 (một loại protein có chức năng sửa lỗi gen di truyền). Hệ quả là vi-rút dần mất chức năng tự sửa lỗi gen và hình thành cơ chế “tự diệt”.

Giả thuyết của giáo sư Inoue đã một phần lý giải cho sự suy yếu của vi-rút SARS-CoV-2 tại Nhật Bản. Trong khi đó, một số quốc gia châu Á có tỷ lệ tiêm vắc-xin cao như Hàn Quốc lại đang phải hứng chịu những làn sóng lây nhiễm. Châu Âu cũng đang liên tiếp ghi nhận số liệu kỷ lục về số ca mắc mới và tử vong mỗi ngày do Covid-19. Bên cạnh yếu tố mùa Đông là thời điểm vi-rút dễ lây lan, tỷ lệ bao phủ vắc-xin không đồng đều tại châu Âu được cho là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các điểm bùng phát dịch mới.

NGUYỄN TẤN tổng hợp